ماکروزومی و جنین بزرگ، تأثیر آن در زایمان

نوزادانی که وزن آنها هنگام تولد ۴ کیلو و ۵۰۰ گرم یا بیشتر باشد، بزرگ‌جثه یا ماکروزومی (Macrosomia) تلقی می‌شوند. پزشک ممکن است در معاینه‌های بارداری و با اندازه‌گیری ارتفاع رحم و هچنین هنگام سونوگرافی به عارضۀ جنین ماکروزومی مشکوک شود. بزرگ بودن جثۀ جنین می‌تواند زایمان طبیعی را با مشکل مواجه کند یا ضرورت انجام زایمان سزارین را به وجود آورد. همچنین این عارضه می‌تواند کودک را در معرض خطرات و آسیب‌هایی هنگام تولد قرار دهد. در این مطلب می‌توانید با جنین بزرگ‌جثه، دلایل و مشکلات ناشی از آن آشنا شوید.

دلایل بزرگ‌جثه بودن جنین

بعضی عوامل به ایجاد عارضه­‌ی ماکروزومی کمک می­‌کند. عوامل ژنتیک و همچنین سطح بالای قند خون ناشی از دیابت بارداری می‌تواند از دلایل اصلی ماکروزومی باشد. عوامل دیگری که تصورمی‌شود این ریسک را بالا می‌­برند شامل قومیت مادر، اضافه ­وزن یا چاقی قبل از بارداری، افزایش وزن زیاد در طول بارداری، تأخیر در زایمان و حتی جنسیت کودک است؛ نوزادان پسر بیشتر مبتلا به ماکروزومی هستند. اگر شما سابقۀ تولد یک نوزاد بزرگ‌جثه را داشته باشید، احتمال این که در بارداری‌های بعدی نیز این مشکل وجود داشته باشد، بالا خواهد بود. برخی پزشکان بر این عقیده هستند که والدینی که جثه‌ی­ بزرگی دارند، کودکان بزرگ‌­جثه‌ای نیز خواهند داشت اما معمولاً علت جثه­‌ی بزرگ­ نوزاد این است که مادر اضافه­ وزن داشته یا در طول بارداری به دیابت بارداری مبتلا شده است و به دنبال آن، بیماری تشخیص داده نشده یا درمان نشده است. نگران نباشید، اگر شما هر کدام از عوامل خطر بالا را دارید، باز هم احتمال به دنیا آوردن نوزادی با اندازه‌ی­ متوسط در شما بیش از احتمال زایمان نوزاد بزرگ­‌جثه است.

تأثیر بزرگ‌‌جثه بودن جنین در زایمان

در صورت بزرگ­‌جثه بودن جنین، احتمال بیشتری برای داشتن یک زایمان طبیعی دشوار وجود دارد. ماکروزومی جنین می‌تواند میزان سزارین و نیاز به ابزارهای کمکی زایمان مانند فورسپس را افزایش دهد که در نتیجۀ آن عوارضی برای مادر ایجاد خواهد شد. احتمال پارگی بیشتر ناحیۀ پرینه، پارگی ناحیۀ تناسلی، پارگی رحم، خونریزی شدید پس از زایمان و آسیب به استخوان دنبالچه با وجود جنین بزرگ‌جثه بیشتر می‌شود.

با وجود بزرگ‌جثه بودن جنین در زایمان طبیعی، ممکن است کودک هنگام تولد دچار دیستوشی شانه شود. دیستوشی شانه به وضعیتی می‌گویند که حداکثر تا یک دقیقه بعد از خروج سر نوزاد، شانه‌های نوزاد خارج نشود و در استخوان ناحیۀ تناسلی مادر گیر کند. اگرچه موارد دیستوشی شانه کم است، اما در صورت وقوع ممکن است مشکلاتی را برای مادر یا نوزاد ایجاد کند. در برخی مواقع دیستوشی شانه ممکن است باعث شکستن ترقوۀ نوزاد شود که البته معمولاً عارضۀ پیچیده‌ای نیست و بدون هیچ مشکلی بهبود پیدا می‌کند. در موارد نادر، در صورت وجود نداشتن اقدام پزشکی مناسب هنگام زایمان ممکن است دیستوشی شانه باعث آسیب عصبی یا کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز جنین و در نتیجه آسیب‌های دائمی جدی‌تر شود.

این عارضه نیازمند توجه فوری برای جلوگیری از آسیب رسیدن به جنین است. پزشک در صورت مواجه با دیستوشی شانه، ممکن است عمل اپیزیوتومی یا برش در ناحیۀ پرینه را انجام دهد و برای خارج کردن نوزاد، مانور‌هایی را انجام دهد که از قبل آموزش دیده است. ممکن است پزشک در نهایت با شکستن استخوان ترقوۀ نوزاد، او را خارج کند. درصورتی‌که پزشک موفق به خارج کردن نوزاد نشود، با تغییر موقعیت نوزاد، مادر را برای زایمان اورژانسی سزارین آماده می‌کند. از آنجا ­که تعیین اندازه­‌ی دقیق نوزاد تا پیش از تولد مشکل است، حتی وقتی نوزاد اندازۀ متوسطی دارد، ولی شک به ماکروزومی وجو دارد، پزشک ممکن است زایمان سزارین را به عنوان اقدامی جهت پیشگیری توصیه کند.