بهداشت دهان و دندان، سفید کردن یا بلیچینگ

وقتی بحث سلامتی کودکان مطرح می‌شود، گاهی اوقات بهتر است اقدام عملی کمتری انجام دهیم و به جای آن از روش‌های ملایم‌تری برای حل مشکل استفاده کنیم. در مورد سفید کردن دندان‌ها هم قضیه دقیقاً به همین شکل است. ترکیبات سفیدکننده دندان و عمل‌های سفید کردن حرفه‌ای دندان‌ها می‌تواند باعث حساسیت بیشتر دندان‌های کودک شود. به همین علت ما توصیه می‌کنیم که برای انجام این قبیل عمل‌ها که نوعی عمل زیبایی محسوب می‌شود، صبر کنید تا کودک شما کمی بزرگتر شود.

علت ایجاد لکه بر روی دندان‌های کودک
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان کودک می‌تواند علت ایجاد لکه‌های رنگی بر روی دندان‌های او باشد. با معاینه دندان‌های کودک شما و بررسی این لکه‌های رنگی می‌توان تعیین کرد که آیا نیازی به اقدام درمانی وجود دارد یا خیر. پس از آنکه نقش پوسیدگی‌های دندان در ایجاد این لکه‌ها مشخص شد، ما می‌توانیم سایر علت‌های احتمالی برای بروز این مشکل را نیز بررسی کنیم.

لکه‌های روی دندان
لکه‌های روی دندان یک علت بسیار شایع برای تغییر رنگ سطح دندان‌های کودک است:
لکه‌های خارجی دندان
لکه‌های خارجی که بر روی سطح بیرونی دندان‌های کودک تشکیل می‌شود، از شیوع بیشتری نسبت به سایر انواع لکه‌‌های دندان برخوردار است. این لکه‌ها در اثر تجمع ذرات غذاهای تیره‌رنگ و نوشیدنی‌های رنگی و نیز عدم رعایت بهداشت دهان و دندان شکل می‌گیرد. معمولاً با تمیز کردن و جرم‌گیری حرفه‌ای دندان‌ها می‌توان این لکه‌ها و رسوبات را از روی سطح دندان‌ها پاک کرد.
لکه‌های حقیقی (درونی)
لکه‌های حقیقی یا درونی دندان نسبت به لکه‌های خارجی شیوع کمتری دارد. این لکه‌ها می‌تواند در اثر عوامل متعددی از قبیل مصرف تتراسایکلین، پوسیدگی شدید دندان‌ها در اوایل دوران کودکی، آسیب‌دیدگی عصب دندان به خاطر مصدومیت و یا دوز بالای فلوراید در منابع آب آشامیدنی بر روی دندان ایجاد شود. دندان‌هایی که سیاه شده یا رنگ آنها تغییر پیدا کرده است، می‌تواند نشانه‌ای از یک آسیب‌دیدگی قبلی در دوران کودکی فرزند شما باشد. این آسیب‌دیدگی باعث می‌شود که رنگ دندانی که بعداً رشد خواهد کرد به خاکستری، زرد یا نارنجی تغییر کند. بعضی از این لکه‌ها را می‌توان با سفید کردن دندان‌ها برطرف کرد، اما برای بعضی دیگر از آنها لازم است که دندان آسیب‌دیده با روکش‌های پلاستیکی رزینی به نام "ونیر" پوشانده شود.

آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین
مصرف داروی آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین باعث ایجاد لکه بر روی دندان‌هایی می‌شود که در زمان مصرف این دارو در حال رشد یا تشکیل شدن بوده‌اند. به همین علت است که امروزه دیگر برای مادران باردار یا کودکان با سن کمتر از ۱۲ سال، داروی آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین تجویز نمی‌شود (مگر در مواردی که جان بیمار در خطر باشد).

علت و مفهوم رنگ‌های مختلف لکه‌های روی دندان
در کلینیک ما انواع مختلف لکه‌هایی که در ادامه شرح داده می‌شود را می‌توان به راحتی از طریق سفید کردن دندان‌ها با استفاده از جرم‌گیرهای غلتکی و پومیس (Pumice) برطرف کرد:
لکه‌های سبز یا نارنجی
این لکه‌ها معمولاً در محل خط لثه بر روی دندان‌های جلویی کودک شما تشکیل می‌شود. این لکه‌ها توسط باکتری‌های تولید کننده مواد رنگی (کروموژنیک) ایجاد می‌شود. تجمع کلونی‌های بزرگ این باکتری‌های نارنجی یا سبز رنگ به مفهوم آن است که شما باید عمل سفید کردن دندان‌های کودک خود را به نحو بهتر و دقیق‌تری انجام دهید. این لکه‌ها همچنین می‌تواند نشان دهنده آن باشد که کودک شما از راه دهان تنفس می‌کند.
لکه‌های قهو‌ه ای یا زرد
این لکه‌ها به احتمال بسیار زیاد از تأثیر داروهای آنتی‌بیوتیک ناشی می‌شود. آموکسی‌سیلین شایع‌ترین داروی آنتی‌بیوتیکی است که باعث ایجاد لکه بر روی دندان‌های کودک شما می‌شود. یک دوز از این داروی آنتی‌بیوتیک می‌تواند باعث تشکیل یک لایه نازک به رنگ زرد تا قهوه‌ای بر روی سطح دندان بعضی از کودکان شود. وقتی که دوره مصرف آنتی‌بیوتیک به پایان می‌رسد، این لکه‌ها هم ممکن است به صورت تکه تکه یا به طور کامل محو شوند.
لکه‌های سیاه
این لکه‌ها در اغلب موارد در اثر مکمل‌های آهن جویدنی یا مایع و حتی داروهای مولتی‌ویتامین که در ترکیب آنها آهن وجود دارد، به وجود می‌آید. لکه‌های سیاه را می توان به راحتی از روی سطح دندان پاک کرد. در بعضی از جوامع یک خط سیاه به طور طبیعی در امتداد خط لثه بر روی تمامی دندان‌ها تشکیل می‌شود. این لکه‌های خطی حتی بعد از پاک کردن هم دوباره به سرعت تشکیل می‌شود. علت تشکیل این خط سیاهرنگ، به درستی شناخته نشده است. اما به خوبی می‌دانیم که لکه‌های سیاهی که بر روی سطح دندان‌های کودک شما تشکیل می‌شود، هیچ ارتباطی با تعداد پوسیدگی‌های موجود در دندان‌های کودک ندارد.
لکه‌های سفید
رنگ سفید همیشه خوب نیست! لکه‌های سفید و گچی که بر روی دندان‌های دائمی کودک تشکیل می‌شود، می‌تواند ناشی از آسیب‌دیدگی دندان‌های شیری او در زمانی که دندان دائمی در حال رشد در استخوان فک بوده است، باشد. همچنین ممکن است این لکه‌ها به شکل خطوط گچی یا سفید رنگی در امتداد خط لثه یا در اطراف بریس‌های ارتودنسی تشکیل شود که باید آن را جدی گرفت. پوسیدگی دندان به خاطر حذف مواد معدنی به ویژه کلسیم از روی سطح خارجی دندان کودک آغاز می‌شود. حذف کلسیم و مواد معدنی از ساختار دندان باعث نرم شدن آن می‌شود و به مواد اسیدی حاصل از باکتری‌ها اجازه می‌دهد که به راحتی و با سرعت بیشتری در دندان، پوسیدگی ایجاد کند. اگر در این شرایط، کودک شروع به رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن و کشیدن نخ دندان) نماید و اگر از خمیر دندان غنی شده از فلوراید استفاده کند، عناصر معدنی ضروری مجدداً در این نواحی تأمین شده و ساختار دندان می‌تواند دوباره سخت و محکم شود. اما خطوط سفید رنگ بر روی دندان‌های کودک باقی خواهد ماند.

روش‌های سفید کردن دندان
برای سفید کردن دندان‌ها و بلیچینگ دندان روش‌های مختلفی از جمله ژل‌های سفیدکننده قوی که فقط باید توسط پزشک حرفه‌ای مالیده شود و یا محصولات دارای دوز پایینی از ترکیبات سفیدکننده که می‌توانید در خانه از آنها استفاده کنید، وجود دارد. به طور کلی با استفاده از درمان‌های حرفه‌ای برای سفید کردن دندان می‌توان خیلی سریع‌تر به نتیجه رسید، اما در عین حال این روش‌ها هزینه بالاتری هم خواهد داشت.
سفید کردن دندان‌ها به روش حرفه‌ای
این روش شامل استفاده از ژل‌های سفیدکننده با غلظت بالا می‌باشد که حتماً باید توسط دندانپزشک تجویز شده باشد و به صورت بدون نسخه نمی‌توان آنها را تهیه کرد. زیرا در صورتی که در منزل از این ژل‌های قوی استفاده شود، می‌تواند برای فرد خطرناک باشد یا نتایج غیر قابل پیش‌بینی و عوارض بلیچینگ دندان حاصل کند.
روش‌های سفید کردن دندان در مطب
دندانپزشک یک ژل مخصوص را بر روی دندان‌های شما می‌مالد و آن را حدود یک ساعت روی دندان‌ها نگه می‌دارد. همچنین ممکن است از یک منبع گرما یا نور (برای مثال سفید کردن دندان ها با لیزر) برای افزایش خاصیت سفید‌کنندگی این ژل‌ها همراه با آن استفاده شود. هزینه بلیچینگ با لیزر نسبت به سایر روش های دیگر به نسبت بیشتر است.
روش‌های خانگی برای سفید کردن دندان
دندانپزشک یک سری قالب‌های مخصوص دندان به شما می‌دهد که از جنس پلاستیک نازک و انعطاف‌پذیر و به صورت سفارشی و اختصاصی برای شما ساخته شده است. شما این قالب‌ها را از ژل سفیدکننده پُر می‌کنید و آن را به مدت معینی که دندانپزشک برای شما تعیین کرده است، روی دندان‌ها می‌گذارید.
محصولات بدون نسخه (روش‌های خانگی) برای سفید کردن دندان
این محصولات حاوی غلظت‌های بسیار کمی از مواد سفیدکننده هستند، اما اگر در مدت طولانی و طبق دستور دندانپزشک استفاده شود، می‌تواند مؤثر واقع شود. در هنگام خرید محصولات سفیدکننده دندان دقت کنید که مهر تأییدیه ADA روی جعبه آن درج شده باشد. همچنین با دندانپزشک خود در مورد این محصول مشورت کنید و توصیه‌های او را بشنوید.
نوار چسب‌های سفیدکننده
این نوارها که شبیه به چسب‌های نواری شفاف است، بر روی دندان‌ها چسبانده می‌شود و حدود ۳۰ دقیقه روی دندان باقی می‌ماند و بعد کنده می‌شود. این کار معمولاً دو بار در روز به مدت یک یا دو هفته انجام می‌شود.
سفید کردن با برس
در این روش، ژل‌های سفیدکننده با استفاده از یک برس کوچک مستقیماً بر روی سطح دندان مالیده می‌شود و گاهی از اوقات در طول شب بر روی دندان باقی می‌ماند.
آدامس‌های سفیدکننده
اگر شما قبلاً خیلی عادت به جویدن آدامس داشته‌اید، شاید این روش برایتان مناسب‌تر باشد و دوست داشته باشید که این نوع جدید از آدامس‌های سفیدکننده دندان را نیز امتحان کنید. برای آنکه این آدامس‌ها نتیجه بدهد، ممکن است لازم باشد که هر روز ۸ تا از آنها را بجوید.
خمیر دندان‌های سفیدکننده
این خمیر دندان‌ها حاوی مواد شیمیایی مخصوص یا ترکیبات صیقل دهنده هستند که لکه‌ها و پلاک‌های باکتریایی را از روی دندان حذف می‌کند. اما بر خلاف سفیدکننده‌ها، هیچ تغییری در رنگ واقعی دندان ایجاد نمی‌کند.
ا معمولاً به مراجعین خود توصیه می‌کنیم که عمل سفید کردن حرفه‌ای دندان‌های کودک را تا قبل از رسیدن به سن حداقل 14 سالگی انجام ندهند، تا ساختار مغز دندان‌های کودک به طور کامل شکل بگیرد. این کار باعث می‌شود که دندان‌های کودک بعداً حساسیت زیادی پیدا نکنند. حتی برای رعایت ایمنی بیشتر، بهتر است صبر کنید تا کودک به سن 17 یا 18 سالگی برسد و بعد از آن، اجازه استفاده از نوار چسب‌های سفیدکننده را به او بدهید.