رفلاکس معده در کودکان، علائم تا درمان

بیماری ریفلاکس معده به مری (برگشت شیر و مواد غذایی )شایع ترین اختلال مری در کل سنین کودکی است.
پدیده ریفلاکس معمولا از ماه های اول زندگی شروع گردیده و در چهار ماهگی به اوج میرسد .پس از آن علایم به تدریج کاهش می یابد،به صورتی که در یک سالگی 88درصد و تا پایان دوسالگی تقریبا تمامی موارد آن برطرف می شود.
اتلاق عنوان" بیماری "به "پدیده ریفلاکس"بستگی به علایم و شرایط سنی کودک دارد، بنابراین باید در نظر داشت که هر ریفلاکسی بیماری محسوب نمی شود.
ثابت شده است که وجود استعداد ژنتیکی در بروز ریفلاکس نقش دارد.
بیماری هایی مثل التهاب گوش میانی،سینوزیت و...در همراهی با ریفلاکس دیده می شوند.
این بیماری در کودکان مبتلا به آسم شیوع بیشتری دارد.

علایم ریفلاکس
الف: شایعترین علامت برگشت شیر و مواد غذایی به دهان می باشد،اما گاهی با وجود بیماری ریفلاکس برگشت شیر یا مواد غذایی به دهان ممکن است وجود نداشته باشد
ب: مجموعه علایمی ناشی از تحریک بافت مری دیده می شود که مهمترین این علایم شامل موارد زیر است:
- بیقراری شدید بعد از غذا خوردن
- اق زدن
- برگرداندن سر به عقب
- خود داری از خوردن مواد غذایی
ج: کاهش رشد
د: سرفه ،خس خس و علایم تنفسی که از علایم غیرمعمول محسوب می گردد

تشخیص
شرح حال و معاینه بالینی مهمترین رکن در تشخیص محسوب می شوند.
روش های تشخیصی مختلف در صورت نرمال بودن وجود بیماری را رد نمی کنند و این بررسی ها بیشتر در مورد علایم غیر معمول بیماری یا پایش درمان ارزشمند هستند.

درمان
- تصحیح تغذیه و موقعیت قرارگیری
- اساس درمان ریفلاکس بر تغییر در سبک زندگی استوار می باشد
- یکی از روش های درمان تصحیح موقعیت قرارگیری شیرخوار است؛
- بهترین وضعیت برای هنگام بیداری حالت ایستاده و در آغوش والدین می باشد.
- در حالت خواب هم بهتر است سر و قسمت بالایی تنه کمی از سایر قسمت ها بالاتر باشد.
- از سوی دیگر ،وضعیت نشسته یا خوابیده به پهلو موجب تشدید ریفلاکس می گردند.
موقعیت و وضعیت شیرخوار
نکته: برای بالا بردن سر در وضعیت خوابیده جهت کاهش ریفلاکس باید تختخواب را بالا برد و صرف گذاشتن بالش زیر سر ممکن است باعث افزایش فشار شکمی و تشدید ریفلاکس گردد
تغذیه
هدف از تصحیح تغذیه ،افزایش غلظت مواد غذایی می باشد تا حجم محتویات معده و فشار شکمی روی دریچه بین مری و معده کمتر شود و در عین حال نیاز های تغذیه ای کودک به طور کامل تامین گردد.
برای رسیدن به این هدف اضافه کردن یک قاشق آرد برنج به هر پیمانه شیرخشک را توصیه شده است .
البته شیر خشک های تغلیظ شده موسوم به "آنتی ریفلاکس"هم در بازار دارویی وجود دارند که تجویز آن منوط به تجویز پزشکان اطفال است.
نکته اول
شیرهای تغلیظ شده و انتی ریفلاکس در درمان نوزادان نارس به دلیل ایجاد مشکلات جدی توصیه نمی شود
نکته دوم
بعضی منابع طب کودکان یک دوره رژیم غذایی کم حساسیت(هیپو آلرژن)با تصمیم و تحت نظارت پزشک کودکان را توصیه می کنند.
چندین دسته دارویی از جمله آنتی اسیدها ،مهارگر های گیرنده نوع دوی هیستامین،مهارکنندگان پمپ پروتون وبعضی داروهای دیگر برای درمان ریفلاکس وجود دارند. که در مواقع لزوم توسط پزشک کودکان تجویز می گردند
جراحی
درمان جراحی در ریفلاکس ،محدود به موارد نادری از بیماری است که به تمام روش های دیگر مقاوم بوده اند یا دچار عوارض جدی در مری شده اند

خلاصه بحث
- بیماری ریفلاکس شایع ترین مشکل مری در کودکان است.
- ریفلاکس می تواند از ماه اول زندگی کودک شروع شود و در اکثر موارد تا دو سالگی برطرف می گردد.
- در تشخیص مهمترین مساله شرح حال و معاینه است
- در حیطه درمان موثرترین اقدام تصحیح تغذیه و وضعیت کودک دلبند است.
- درمان های دارویی در صورت لزوم و تحت نظارت پزشک کودکان در درمان موثر هستند.