درباره عمل سزارین، هر آنچه باید بدانید

زایمان سزارین به معنای به دنیا آوردن کودک به وسیله عمل جراحی است. این عمل یک برش در شکم مادر و برش دیگری در رحم را شامل می‌شود. بر طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، عمل سزارین یک روش رایج است که برای متولد شدن حدود ۱ نوزاد در هر ۵ نوزاد در اکثر کشورها به کار می‌رود.
به طور کلی قبل از ۳۹ هفته‌ی بارداری از انجام عمل سزارین اجتناب می‌شود تا کودک زمان مناسبی را برای رشد کردن در رحم داشته باشد. گاهی اوقات، ممکن است اتفاق نامطلوبی رخ بدهد و عمل سزارین به ناچار قبل از ۳۹ هفته انجام شود.

چرا عمل زایمان سزارین انجام می‌شود؟
عمل سزارین به طور معمول زمانی صورت می‌گیرد که عوارض حاملگی زایمان طبیعی را با دشواری‌هایی روبرو کند، یا زمانی که مادر یا کودک در معرض خطر باشند. بعضی اوقات عمل سزارین در اوایل بارداری برنامه‌ریزی می‌شود، اما اغلب زمانی صورت می‌گیرد که وضع حمل به صورت طبیعی دارای عوارضی باشد.
دلایل انجام عمل زایمان سزارین عبارتند از:
- کودک دارای اختلالات رشد است
- سر نوزاد برای مجرای تولد خیلی بزرگ است
- کودک با پا خارج می‌شود
- عوارض بارداری در روزهای اولیه
- مشکلات سلامتی مادر مانند فشار خون بالا یا بیماری قلبی ناپایدار
- مادر دارای تبخال تناسلی فعال است که می‌تواند به کودک منتقل شود
- داشتن تجربه‌ی عمل سزارین
- مشکلات جفت، مانند دکولمان جفت یا جفت سرراهی
- وجود مشکل در بند ناف
- کاهش عرضه‌ی اکسیژن به کودک
- وضع حمل به تاخیر افتاده
- بیرون آمدن کودک با شانه

ریسک ها یا خطرات همراه با عمل زایمان سزارین
عمل سزارین کم‌کم به یک شیوه‌ی شایع برای به دنیا آوردن کودک تبدیل می‌شود، اما به هر حال یک عمل جراحی بزرگ است که برای مادر و کودک خطراتی را به همراه دارد.
خطرات عمل سزارین عبارتند از:
- خون‌ریزی
- لخته شدن خون
- مشکلات تنفسی برای کودک، به ویژه اگر قبل از هفته‌ی ۳۹ بارداری انجام شود
- افزایش میزان خطر را در بارداری‌های آینده
- عفونت
- آسیب دیدن کودک در طول عمل جراحی
- زمان بهبودی دیرتر در مقایسه با زایمان واژینال یا طبیعی
- آسیب ناشی از جراحی به سایر ارگان‌های بدن
شما و پزشک‌تان از قبل در مورد تاریخ‌های مورد نظر جهت انجام عمل جراحی صحبت خواهید کرد. همچنین پزشک‌تان قادر به تعیین این خواهد بود که آیا شما یا کودک‌تان نشانه‌هایی از عوارضی را که عمل سزارین را ایجاب می‌کند، نشان می‌دهید یا خیر.

چگونه برای انجام عمل زایمان سزارین آماده شویم
اگر شما و پزشک‌تان تصمیم گرفتید که برای به دنیا آوردن کودک‌تان از روش سزارین استفاده کنید، پزشک‌تان به شما دستورالعمل‌های کاملی را خواهد داد در مورد آن‌چه که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به عوارض انجام دهید و یک عمل جراحی موفقیت‌آمیز داشته باشید.
همانند هر گونه بارداری، ملاقات‌های قبل از زایمان شامل بررسی‌ها و معاینه‌های متعدد می‌شود از جمله آزمایش خون و سایر آزمایشات برای تایید سلامت شما جهت امکان‌پذیر بودن عمل سزارین.
پزشک شما باید حتما گروه خونی شما را ثبت کند تا در صورت نیاز به انتقال خون در طول عمل جراحی مشکلی پیش نیاید. انتقال خون به ندرت در عمل سزارین مورد نیاز است، اما پزشک برای هرگونه عوارض جانبی در طول عمل جراحی آماده خواهد بود.
حتی اگر شما قصد ندارید عمل سزارین داشته باشید، همیشه باید برای اتفاقات غیر منتظره آماده باشید. در قرار ملاقات‌های قبل از زایمان، با پزشک‌تان در مورد عوامل خطر موجود برای عمل سزارین و آن‌چه که می‌توانید برای کاهش آن‌ها انجام دهید، بحث و گفتگو کنید.
اطمینان حاصل کنید که تمام سوالات شما پاسخ داده شده‌است و کاملا می‌دانید که چه اتفاقی می‌افتد اگر که بر حسب اتفاق نیاز به انجام عمل سزارین اورژانسی قبل از تاریخ مورد نظر داشته باشید.
از آن‌جایی که بعد از عمل سزارین بهبودی شما تا حدی طول خواهد کشید، بهتر است برای داشتن کمک‌های اضافی در خانه برنامه‌ریزی کنید. به این ترتیب نه تنها پس از انجام جراحی بهبود می‌یابید، بلکه نوزاد جدیدتان نیز توجهی را که نیاز دارد دریافت خواهد کرد.

عمل زایمان سزارین چگونه انجام می‌شود
برای بستری شدن به مدت سه یا چهار روز در بیمارستان آماده باشید، چرا که در این مدت کمی بهبودی خواهید یافت.
قبل از عمل، شکم شما تمیز می‌شود و آماده‌ی دریافت مایعات داخل وریدی (IV) در بازو خواهید بود. این امر اجازه می‌دهد تا پزشکان مایعات و هر نوع دارویی را که ممکن است نیاز داشته باشید به شما تزریق کنند. همچنین یک کاتتر به شما وصل خواهد شد تا طی انجام عمل جراحی مثانه‌تان خالی بماند.

سه نوع بیهوشی برای زایمان وجود دارد
بی‌حسی نخاعی یا اسپاینال
مواد بی‌حسی به طور مستقیم به کیسه‌ای که طناب نخاعی شما را احاطه کرده‌است، تزریق می‌شود، بنابراین قسمت پایین بدن شما را بی‌حس می‌کند
اپیدورال
بی‌حسی معمولی برای زایمان واژینال و عمل سزارین، که طی آن مواد بی‌حسی به پایین کمرتان و بیرون از کیسه‌ی طناب نخاعی تزریق می‌شود
بیهوشی عمومی
این نوع بیهوشی شما را به خواب بدون درد می‌برد و معمولا برای شرایط اضطراری است.
هنگامی که شما به درستی دارو را دریافت کرده‌اید و دچار بی‌حسی شده‌اید، پزشک‌تان یک برش درست بالای خط رویش مو بالای ناحیه‌ی تناسلی ایجاد می‌کند. این برش معمولا به صورت افقی است. بعدها، جای زخم معمولا به راحتی از بین می‌رود، و حتی، با پوشیدن بیکینی هم خط قابل رویت نیست.
در شرایط اضطراری، برش ممکن است عمودی باشد.
هنگامی که برش روی شکم شما ایجاد شد و رحم به طور کامل دیده شد، پزشک‌تان برشی هم روی رحم ایجاد خواهد کرد. این ناحیه در طول انجام زایمان تحت پوشش قرار می‌گیرد، بنابراین شما قادر به دیدن فرایند زایمان نخواهید بود.
پس از برش دوم، نوزادتان از رحم شما خارج می‌شود.
پزشک‌تان ابتدا سراغ نوزاد می‌رود و بینی و دهان او را از مایعات تمیز می‌کند و بند ناف او را می‌برد. کودک شما پس از آن به کارکنان بیمارستان داده خواهد شد و آن‌ها کودک را برای قرار دادن در آغوش شما آماده می‌کنند.
در این میان، پزشک‌تان با نخ بخیه‌ی جذبی رحم را می‌دوزد و ترمیم می‌کند و شکم‌تان را با استفاده از نخ بخیه می‌دوزد.

مراحل بعد از انجام عمل زایمان سزارین
پس از انجام عمل سزارین، شما و نوزادتان به مدت حدودا سه روز در بیمارستان بستری خواهید شد. بلافاصله پس از جراحی، ابزار تزریق داخل وریدی (IV) همچنان روی بازوی‌تان باقی خواهد ماند. به این ترتیب در زمانی که بیهوشی به پایان رسیده‌است، تنظیم میزان داروهای مسکنی که وارد جریان خون‌تان خواهد شد، میسر خواهد بود.
پزشک‌تان شما را تشویق می‌کند که بلند شوید و راه بروید. این کار می‌تواند به جلوگیری از لخته شدن خون و یبوست کمک کند. یک پرستار یا پزشک می‌تواند به شما آموزش دهد که چگونه فرزندتان را برای شیر دادن در آغوش بگیرید تا درد زیادی در ناحیه‌ی برش احساس نکنید.
پزشک‌تان پس از جراحی توصیه‌های خود را برای مراقبت در خانه به شما ارائه می‌دهد، اما معمولا باید:
- به خصوص برای چند هفته اول، استراحت کنید و کارهای سخت انجام ندهید
- برای حمایت از شکم‌تان وضعیت قرارگیری بدن‌تان باید مناسب باشد
- برای جایگزینی مایعاتی که طی عمل سزارین از دست داده‌اید، مقدار زیادی مایعات بنوشید
- به مدت چهار تا شش هفته از انجام رابطه‌ی جنسی پرهیز کنید
- در صورت نیاز داروهای ضد درد مصرف کنید
- اگر علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه کردید، از جمله تغییرات شدید خلق و خو یا خستگی خفیف، حتما به دنبال کمک پزشکی باشید
- اگر علائم زیر را تجربه کردید با پزشک‌تان تماس بگیرید:
- درد سینه همراه با تب
- خروج ترشح از واژن با بوی خیلی بد یا خونریزی با لخته‌های بزرگ
- احساس درد هنگام ادرار کردن
- نشانه‌هایی از عفونت - برای مثال تب بیش از ۱۰۰ درجه‌ی فارنهایت، قرمزی، تورم یا خروج ترشح از ناحیه‌ی برش