اسپرم نرمال مردان، چه تعدادی دارد؟

تعداد اسپرم نرمال را اغلب ۴۰ تا ۳۰۰ میلیون در هر میلی لیتر مایع منی در نظر می‌گیرند، اما تعیین تعداد نرمال برای اسپرم به عوامل زیادی بستگی دارد. بنابراین برای تشخیص قطعی باید به شرایط انجام آزمایش نیز توجه شود.
اسپرم، سلول تولید مثل مردانه است که در مایع منی وجود دارد. یک پزشک می‌تواند با انجام آزمایش اسپرم (منی)، تعداد اسپرم نرمال را تعیین کند. متوسط تعداد اسپرم ۴۰ تا ۳۰۰ میلیون در هر میلی لیتر مایع منی است. این عدد می‌تواند در مراکز آزمایشگاهی مختلف، متفاوت باشد. یک پزشک ممکن است به دلایل مختلفی از جمله بررسی باروری، بررسی عملکرد ارگان‌های تولید مثل یا برای تعیین میزان موفقیت جراحی‌های جلوگیری از باروری آزمایش اسپرم را توصیه می‌کند. در این مقاله تعداد اسپرم نرمال و همچنین معنای تعداد اسپرم زیاد و کم را بررسی می‌کنیم.

تعداد اسپرم نرمال در هر انزال
همانطور که گفته شد، تعداد اسپرم در هر انزال به طور متوسط معمولا بین ۴۰ تا ۳۰۰ میلیون در هر میلی لیتر منی است. در آزمایش تعداد اسپرم، پزشک از فرد می‌خواهد در یک ظرف آزمایشگاهی، یک نمونه از مایع منی خود را ارائه کند. آن‌ها این نمونه را به آزمایشگاه میفرستند تا متخصصان شمار تخمینی اسپرم و عوامل دیگر را ارزیابی کنند. نتایج بسته به هر آزمایشگاه و معیار‌های اندازه گیری ممکن است متفاوت باشند.
حتی افرادی که تعداد اسپرم نرمالی دارند، ممکن است با مشکلات ناباروری روبرو باشند، زیرا عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند بر شانس باروری تخمک توسط اسپرم اثرگذار باشند.

تعداد اسپرم کم
تعداد کم اسپرم به معنی وجود کمتر از ۱۰ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر است. اگرچه تعداد کم اسپرم‌ها می‌تواند تاثیری منفی بر شانس باروری فرد داشته باشد، اما بدان معنا نیست که بارداری غیرممکن است. حتی تماس یک اسپرم با تخمک می‌تواند آن را بارور کند، بنابراین تعداد کم اسپرم به معنی ناباروری در مردان نیست.
اگر فردی دارای تعداد اسپرم بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون در هر میلی لیتر باشد، این تعداد کمتر از محدوده متوسط در نظر گرفته می‌شود و پزشک اقدام به انجام آزمایشات بیشتری برای تعیین کیفیت اسپرم می‌کند. درصورتی که تعداد اسپرم‌ها کم باشد، اما کیفیت خوبی داشته باشند (مورفولوژی، اندازه و سرعت شنای خوب) پزشک ممکن است تعداد اسپرم را در محدوده طبیعی قلمداد کند.

تعداد اسپرم بالا
تعداد اسپرم بالاتر از ۳۰۰ میلیون در هر میلی لیتر، بالا در نظر گرفته می‌شود، اما محققان هیچ مدرک علمی برای اثبات تاثیر مثبت تعداد اسپرم زیاد بر افزایش شانس باروری ارائه نکرده‌اند.

سایر موارد در آزمایش اسپرم
در آزمایش اسپرم، علاوه بر شمارش تعداد آنها، فاکتورهای دیگری نیز بررسی می‌شود. از جمله این موارد عبارتند از:
سرعت تبدیل به مایع: این فاکتور به توانایی منی در تبدیل شدن از حالت ژله‌ای به حالت مایع اشاره دارد. اگر اسپرم طی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به مایع تبدیل نشود، قادر نخواهد بود به سمت تخمک حرکت کند.
مورفولوژی: اندازه و شکل اسپرم می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. در حالیکه تمام نمونه‌های منی، حاوی اسپرم‌های غیر عادی هستند، هرچه میزان اسپرم‌های غیرعادی بیشتر باشد، شانس بارداری کمتر می‌شود.
حرکت و سرعت: این اندازه گیری نشان می‌دهد که اسپرم‌ها چقدر خوب و چقدر سریع می‌توانند به سمت بارور کردن تخمک شنا کنند.
pH: این فاکتور میزان اسیدیته منی را نشان می‌دهد. pH متوسط مایع منی باید بین ۷/۲ تا ۷/۸ باشد، مقادیر بیشتر نشان دهنده عفونت و مقادیر کمتر علامت آلودگی یا انسداد مجاری تولید مثل است.
حجم کلی منی: این فاکتور به مقدار مایع منی که یک فرد می‌تواند تولید کند، اشاره دارد. معمولاا مردان حدود ۲ تا ۵ میلی لیتر منی در هر انزال تولید می‌کنند. اگر این میزان کمتر از حد طبیعی باشد، پزشک ممکن است بررسی مشکلات پروستات یا کیسه منی را توصیه کند و اگر مقدار نهایی بیش از حد باشد، احتمالا غلظت اسپرم کم است.

میزان نرمال مورفولوژی اسپرم
مورفولوژی اسپرم به اندازه و شکل اسپرم‌ها اشاره دارد و میزان نرمال آن بدان معناست که چه درصدی از اسپرم‌ها مورفولوژی نرمالی دارند. اسپرم‌ها باید بتوانند تخمک را بارور کنند، بنابراین این درصد می‌تواند تا حد زیادی به شما بگوید که چقدر شانس باردار کردن همسر خود را دارید. تعریف محدوده نرمال مورفولوژی اسپرم، ممکن است در هر آزمایشگاهی متفاوت باشد، زیر این اعداد به معیار‌هایی که برای ارزیابی اسپرم به کار گرفته شده است بستگی دارد. هرچه معیار‌ها سختگیرانه‌تر باشند، محدوده‌ی طبیعی پایینتری وجود خواهد داشت.
پزشک شما در رابطه با میزان نرمال مورفولوژی اسپرم‌ها با شما صحبت خواهد کرد و احتمال باروری را به شما خواهد گفت. براساس گفته‌های دکتر جین فردریک، متخصص غدد درون ریز «محدوده‌های متنوعی برای مورفولوژی نرمال بسته به آزمایشگاه وجود دارد. در مورفولوژی کروگر، ۱۴ درصد به بالا نرمال است، اما از ۱۰ تا ۱۴ درصد نیز همچنان شانس بارداری خوبی دارد. در مقادیر پایین‌تر احتمالا بارداری کمتر می‌شود».

روش‌های افزایش تعداد اسپرم
براساس یک تحقیق که در سال ۲۰۱۲ میلادی انجام شد، تعداد سلول‌هایی که برای تولید اسپرم مورد نیاز هستند (سلول‌های سرتولی) و مدت زمانی که از آخرین انزال فرد می‌گذرد، دو عامل تاثیرگذار در تعداد اسپرم هستند. هرچه فاصله بین دو انزال بیشتر باشد، ممکن است تعداد اسپرم اندازه گیری شده در آزمایش بیشتر باشد.
افراد باید در رابطه با نگرانی‌های خود در مورد تعداد نرمال اسپرم با پزشک خود صحبت کنند تا او روش‌های درمان و تغییرات موثر در سبک زندگی را به آن‌ها پیشنهاد کند. برخی از توصیه‌های پزشکان ممکن است به شرح زیر باشد:
کاهش یا قطع مصرف الکل، الکل می‌تواند تولید تستوسترون را کاهش دهد و این موضوع احتمالا منجر به کاهش تعداد اسپرم‌ها شود.
ترک سیگار، مردان سیگاری اغلب دارای تعداد اسپرم کمتری نسبت به افراد غیر سیگاری هستند.
حفظ وزن سالم، سلول‌های چربی در بدن آنزیمی به نام آروماتاز منتشر می‌کنند، این آنزیم باعث می‌شود تستوسترون به استروژن تبدیل گردد و تعداد اسپرم کاهش یابد.
جلوگیری از گرم شدن بیضه‌ها، اگرچه تحقیقات در این رابطه نتایج متفاوتی کسب کرده‌اند، اما توصیه می شود افرادی که می خواهند شانس بارداری خود را بهبود بخشند، از حمام داغ، سونا و گذاشتن لپ تاپ روی پای خود خودداری کنند.
کاهش استرس، محققان در سال ۲۰۱۸ میلادی دریافتند که استرس می‌تواند شکل اسپرم را تغییر و منجر به ناباروری شود.
انسداد کیسه منی، پزشک برای رفع گرفتگی از جراحی یا داروهایی مانند ضد استروژن یا گنادوتروپین استفاده می‌کند.

سخن پایانی
آزمایشگاه‌ها می‌توانند تعداد اسپرم را در کنار فاکتور‌های دیگر، در آزمایش اسپرم اندازه گیری کنند. همانطور که گفته شد تعداد اسپرم تنها یکی از عوامل مهم در باروری است.