تجربه آی وی اف موفق، چگونه ممکن میشود؟

اگر آماده‌اید تا عضو جدیدی را به خانواده‌تان اضافه کنید، اما تمام راه‌های باروری را امتحان کرده‌اید، احتمالاً برای این که بتوانید لذت در آغوش گرفتن فرزند بیولوژیک خودتان را بچشید، راه بعدی که می‌توانید آن را امتحان کنید، لقاح خارج رحمی (IVF) است. در عمل آی وی اف، تخمک زن در محیط آزمایشگاه با اسپرم مرد بارور می‌شود تا جنین تشکیل شود. سپس جنین تشکیل شده منجمد می‌شود یا به رحم مادر انتقال داده می‌شود تا مادر باردار شود.
مادران آینده طی مراحل آماده‌سازی قبل از IVF، شروع IVF و اتمام سیکل آن احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنند. اضطراب، ناراحتی و عدم اطمینان از جمله احساسات شایعی هستند که همسران در زمان سرمایه‌گذاری عاطفی، جسمی و مالی برای بچه‌دار شدن به روش IVF تجربه می‌کنند.
وقتی صحبت از احساسات مختلف مادر و نوسانات خلقی وی در این دوران به میان می‌آید، نقش هورمون‌ها را نباید نادیده بگیریم. دو هفته تزریق داروهای هورمونی احساسات مادر را تشدید می‌کند و مادر احساس می‌کند که زیر بار این همه خستگی و فشار در حال از پا درآمدن است. منطقی است که سی روز قبل از شروع سیکل IVF نقشی حیاتی در موفقیت درمان داشته باشد و باید اطمینان حاصل شود که بدن از سلامت و قدرت کافی برای شروع این فرآیند درمانی فشرده برخوردار است و کاملاً برای IVF آماده شده است.
طبیعی است که در دو هفته انتظار بعد از انتقال جنین، سوالات مختلفی به ذهنتان هجوم بیاورد. پزشکان مانند همیشه بهترین منبع برای جواب دادن به سوالات پزشکی و برطرف کردن نگرانیتان هستند و می‌توانند پاسخ درست را با در نظر گرفتن سابقۀ پزشکی و شرایط خاصتان بدهند.

مراحل سیکل آی وی اف
مراحل سیکل آی وی افیک سیکل آی وی اف دارای مراحل مشخصی است، ممکن است برای باردار شدن به بیش از یک سیکل آی وی اف نیاز داشته باشید. در ادامه با مراحل مختلف آی وی اف و طول هر مرحله آشنا می‌شوید:
آمادگی (دو تا چهار هفته قبل از شروع سیکل آی وی اف): توصیه‌های این راهنما را به دقت پیاده کنید و تغییرات لازم را در سبک زندگیتان به وجود بیاورید تا از بالاترین سطح سلامتی ممکن قبل از شروع درمان برخوردار شوید. پزشک سیکل قاعدگی را تنظیم می‌کند تا IVF، درمان هورمونی و تخمک‌گذاری با شروع سیکل برنامه‌ریزی شده هماهنگ شود و مشکلی در برنامه‌ریزی پیش نیاید.
مرحله اول (یک روز): روز اول سیکل IVF نخستین روز پریودی است که کمترین فاصله را با زمان شروع درمان دارد. این بار پریود شدن خبر خوبی برای حاملگی است.
مرحله دوم (سه تا دوازده روز): در این مرحله باید مصرف داروهای باروری را با هدف تحریک یا فعال کردن تخمدان‌ها شروع کنید. به این ترتیب تولید تخمک افزایش می‌یابد.
مرحله سوم (۳۶ ساعت): هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) یک بار برای تحریک آزادسازی تخمک‌های رشد کرده تزریق می‌شود؛ این هورمون اصطلاحاً "هورمون بارداری" نیز گفته می‌شود. عمل بازیابی یا جمع‌آوری تخمک‌ها دقیقاً ۳۶ ساعت بعد از تزریق انجام می‌شود.
مرحله چهارم (یک روز): شوهر یا اهدا کننده اسپرم را قبلاً در اختیار کلینیک قرار داده است یا این کار را در زمانی که عمل بازیابی تخمک بر روی زن انجام می‌شود، انجام می‌دهد. در هر حال تخمک‌های تازه ظرف چند ساعت بارور می‌شود. در این مرحله به مادر پروژسترون داده می‌شود تا رحم برای بارداری آماده شود و احتمال سقط جنین کاهش یابد.
مرحله پنجم (پنج روز): جنین زنده ظرف کمتر از یک هفته بعد از بازیابی تخمک، طی عملی غیرتهاجمی به رحم مادر انتقال داده می‌شود.
مرحله ششم (نه تا دوازده روز): تست بارداری انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که جنین به درستی در رحم لانه‌گزینی کرده است. چنانچه جنین به درستی در رحم جای گرفته باشد، بدن را تحریک به تولید هورمون‌های بارداری می‌کند و به این ترتیب جواب آزمایش بارداری مثبت می‌شود.

تغذیه مناسب در زمان آی وی اف
تغذیه مناسب در زمان آی وی افدر طول سیکل آی وی اف لازم است که وعده‌های غذایی سالم و متعادلی میل کنید. هیچ گونه تغییر عمده یا بزرگی را در این زمان در تغذیه‌تان ایجاد نکنید، مثلاً رژیم بدون گلوتن را به یکباره و بدون سابقۀ قبلی شروع نکنید.
پزشکان رژیم غذایی مدیترانه‌ای را برای این دوران توصیه می‌کنند. رژیم مدیترانه‌ای رژیمی گیاهی و متنوع است که مواد مغذی لازم بدن را در این دوران حساس تامین می‌کند.
نتایج یک پژوهش حکایت از آن دارد که رژیم مدیترانه‌ای شانس موفقیت آی وی اف را برای زنان زیر ۳۵ سالی که چاق نیستند، افزایش می‌دهد. هرچند این پژوهش بر روی نمونۀ کوچکی انجام شده است، بااین حال رعایت یک تغذیۀ سالم در هفته‌های قبل از شروع آی وی اف مسلماً اگر نفعی نداشته باشد، ضرری هم ندارد.
ازآنحایی که تغذیه بر روی سلامت اسپرم نیز اثر می‌گذارد، همسرتان را هم تشویق کنید که در رعایت رژیم مدیترانه‌ای با شما همراه شود.
رژیم مدیترانه‌ای شامل خوراکی‌های زیر می‌شود:
سبزیجات و میوه‌های تازه
پروتئین‌های بدون چربی مانند ماهی و ماکیان
غلات کامل سبوس‌دار از قبیل کینوا، فارو و پاستای سبوس‌دار
حبوباتی مانند لوبیا، عدس و نخود
لبنیات کم‌چرب
چربی‌های سالمی مانند آووکادو، روغن زیتون فرابکر، آجیل و دانه‌ها
گوشت قرمز، شکر، غلات تصفیه شده و دیگر غذاهای فرآوری شده را از رژیم غذاییتان حذف کنید.
مصرف نمک را کاهش دهید و غذا را به جای نمک، با ادویه‌ها و گیاهان مختلف طعم‌دار کنید.

ورزش در زمان آی وی اف
بسیاری از بانوان ورزش کردن را در طول درمان IVF متوقف می‌کنند، چون نگرانند که مبادا ورزش شانس باردار شدنشان را از بین ببرد.
اما پزشکان توصیه می‌کنند که برنامۀ ورزشیتان را طبق روال سابق ادامه بدهید، به خصوص اگر عادت به ورزش دارید و برنامۀ ورزشی خاصی را برای تناسب اندام رعایت می‌کنید. اگر شاخص توده بدنی (BMI) سالمی دارید، همواره ورزش کرده‌اید و لایه پوشش دهندۀ داخل رحمتان ضخیم است، ورزش کردن را قطع نکنید.
پزشکان به تمام خانم‌هایی که درمان IVF را برای باروری امتحان می‌کنند، توصیه می‌کنند که در هفته بیشتر از ۲۵ کیلومتر ندوند. دویدن بیش از هر ورزش دیگری روند باروری را مختل می‌کند، چرا که اثرهای نامطلوبی بر روی ضخامت لایۀ پوشش دهندۀ رحم می‌گذارد و باعث می‌شود در حالی که سیستم تناسلی بیش از هر نقطۀ دیگری از بدن به خون نیاز دارد، خون از رحم به سمت عضلات و اندام‌های دیگر بدن برود.

داروهایی که مصرف آنها با داروهای باروری تداخل ایجاد می‌کند
فهرست کاملی از تمام داروهای مصرفی خود را قبل از شروع سیکل IVF به پزشک معالجتان ارائه کنید. حتی داروهایی از قبیل موارد زیر را که به نظرتان بی‌اهمیت و بی‌‍ضرر هم می‌آید، در فهرستتان بنویسید:
قرص حساسیت روزانه
استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل)
هر نوع داروی تجویزی
مکمل‌های بدون نسخه (OTC)
مصرف داروهای فوق ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
ایجاد تداخل با داروهای باروری
اثرات نامطلوب بر روی تنظیم هورمون‌های بدن
کاهش کارآمدی و تاثیرگذاری کلی درمان
لازم است مصرف داروهای زیر را در زمان آی وی اف قطع کنید، چرا که ممکن است مشکلاتی جدی را برایتان به وجود بیاورد. پزشک می‌تواند داروهای جایگزین را برای مصرف در دوران سیکل IVF و حتی در طول بارداری تجویز کند.

داروهایی که باید مصرف آنها را قطع کنید
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDS) تجویزی و بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، مورتین، میدول) و ناپروکسین (الیو)
داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی که برای درمان افسردگی، اضطراب و دیگر ناراحتی‌های روانی تجویز می‌شود.
استروئیدهایی مانند داروهای مورد استفاده برای درمان آسم یا لوپوس
داروهای ضدتشنج
داروهای تیروئید
فرآورده‌های پوستی، به ویژه فرآورده‌های حاوی استروژن یا پروژسترون
داروهای شیمی درمانی

مکمل‌های مناسب دوران IVF
چند مکمل طبیعی وجود دارد که می‌توانید آنها را برای با موفقیت به پایان رساندن بارداری جدیدتان مصرف کنید.
مصرف ویتامین قبل از بارداری را از سی روز یا حتی چند ماه قبل از آغاز سیکل IVF شروع کنید تا میزان فولیک اسید در بدنتان افزایش یابد. چون این ویتامین از بروز نقص‌های مادرزادی مغز و نخاع در جنین در حال رشد جلوگیری می‌کند، مصرف آن بسیار مهم است. مصرف ویتامین‌های قبل از بارداری حتی موجب بهبود سلامت اسپرم‌های همسرتان هم می‌شود.
همچنین پزشکان مصرف روغن ماهی را برای حمایت از رشد جنین توصیه می‌کنند. اگر میزان ویتامین D بدنتان پایین باشد، باید مصرف مکمل‌های ویتامین D را قبل از شروع سیکل آی وی اف شروع کنید. پایین بودن میزان ویتامین D در بدن مادر ممکن است منجر به اوتیسم فرزندش شود.
مصرف هیچ مکملی را بدون اجازۀ پزشک معالجتان شروع نکنید.

خواب کافی در دوران IVF
خواب و باروری رابطۀ تنگاتنگی با هم دارند. خواب کافی برای موفقیت آی وی اف ضروری است.
براساس یک مطالعه، نرخ بارداری خانم‌هایی که هر شب هفت تا هشت ساعت می‌خوابند، بالاتر از خانم‌هایی است که مدت خوابشان کمتر یا بیشتر است.
پزشکان دریافته‌اند که میزان ملاتونین، یعنی هورمون تنظیم کننده خواب و تولید مثل، در بازه زمانی ۹ ـ ۱۲ شب به اوج می‌رسد. بنابراین ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب بهترین زمان برای خوابیدن است.
برای این که خواب سالم به بخشی از برنامۀ روزانه‌تان تبدیل شود، توصیه‌های زیر را رعایت کنید:
دمای اتاق خوابتان را در حد ۱۵ ـ ۱۹ درجه سانتیگراد نگه دارید.
درست قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید یا در وان آب داغ دراز بکشید.
در اتاق خوابتان اسطوخودوس بگذارید یا هنگام حمام از این گیاه استفاده کنید.
از چهار تا شش ساعت قبل از خواب، کافئین مصرف نکنید.
از دو تا سه ساعت قبل از خواب دیگر چیزی نخورید.
قبل از خواب به موسیقی ملایم و آرامش‌بخش گوش بدهید.
حداقل از سی دقیقه قبل از خواب دیگر به صفحه نمایش دستگاه‌هایی مانند رایانه، گوشی یا تلویزیون نگاه نکنید.
نرمش‌های کششی ملایم را قبل از خواب انجام بدهید.

بایدها و نبایدهای رابطه جنسی در دوران IVF
طنز تلخی که در ناباروری وجود دارد، این است که رابطه جنسی هیچ گونه تاثیر مستقیم یا ساده‌ای بر باردار شدن ندارد.
مردان از سه تا چهار روز قبل از بازیابی اسپرم باید از انزال دستی یا واژینال خودداری کنند؛ چرا که بهتر است ظرف آزمایش هنگام جمع‌آوری اسپرم، مملو از بهترین اسپرم‌های ممکن باشد تا این که فقط نمونه‌ای از آنچه بعد از انزال باقی مانده است، در اختیار داشته باشید.
البته قرار نیست که رابطه جنسی را کاملاً متوقف کنید، فقط در روزهای قبل از جمع‌آوری اسپرم کاری انجام ندهید که منجر به انزال شود.
دخول باید به صورت سطحی انجام شود، همسران باید از آمیزش واژینال عمیق خودداری کنند، چون این کار باعث تحریک دهانه رحم می‌شود.

روش‌های تسکین علائم IVF
روشهای تسکین علائم IVFهرچند سیکل آی وی اف کاملاً غیرقابل پیش‌بینی است، اما دربارۀ یک موضوع جای تردید نیست: خانم‌ها علائم جسمی متعددی را در این دوران تجربه می‌کنند. شرایط هر بیمار متفاوت با دیگری است و هر فرد سیکل IVF را به شکل متفاوتی از بقیه تجربه می‌کند، بنابراین مشخص نیست که شما در هر یک از روزهای سیکل آی وی اف با کدام یک از علائم زیر مواجه خواهید شد.
درهر حال با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانید عوارض جانبی داروهای باروری را مدیریت کنید یا حتی از بین ببرید.

خونریزی یا لکه‌بینی
چنانچه در طول درمان آی وی اف با خونریزی یا لکه‌بینی مواجه شدید، به سرعت با پزشک معالجتان تماس بگیرید.
لکه‌بینی یا خونریزی جزئی بعد از بازیابی تخمک عادی است؛ اما خونریزی شدید خطرناک است.
از تامپون استفاده نکنید.

مشکلات گوارشی
داروهای بدون نسخۀ مختلفی برای درمان مشکلات گوارشی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به اقلام زیر اشاره کرد:
سایمتیکون
ملین
داروهای ضداسید
پپتوبیسمول

نفخ
شاید عجیب به نظرتان برسد، اما مصرف مایعات بیشتر باعث برطرف شدن نفخ می‌شود. اگر از نوشیدن آب خسته شده‌اید، می‌توانید آب بدن را با نوشیدنی‌های زیر تامین کنید:
آب نارگیل
قرص‌ها یا نوشیدنی‌های الکترولیت با قند کم
مایع IV

حالت تهوع
اگر درمان‌های خانگی طبیعی موثر نبود، داروهای ضدتهوع را امتحان کنید. البته قبل از مصرف داروهای ضدتهوع بدون نسخه با پزشک معالجتان مشورت کنید تا دچار مشکل نشوید.

درد و سردرد
داروهای بدون نسخۀ زیر برای تسکین درد مصرف می‌شود:
استامینوفن (تایلنول)
ایبوپروفن (مورتین)
کمپرس گرم
قبل از مصرف داروهای بدون نسخه، دربارۀ دوز مناسب مصرف داروها با پزشک معالجتان مشورت کنید.

خستگی و کوفتگی شدید
هر شب هفت تا هشت ساعت بخوابید.
سعی کنید در طول روز ۳۰ ـ ۴۵ دقیقه چرت بزنید.
بیش از حد به خودتان سخت نگیرید و خودتان را در کارهای مختلف غرق نکنید.

استرس و اضطراب
تنفس آهسته و ترمیمی را تمرین کنید.
یوگا را فراموش نکنید.
برنامۀ ورزشی معمول خود را ادامه دهید.
برنامه‌های عادی و روزمره خود را ادامه دهید.
به اندازه کافی بخوابید.
زیر آب گرم دوش بگیرید یا در وان آب داغ دراز بکشید.
به مشاور مراجعه کنید.

گرگرفتگی
لباس سبک و تهیه شده از پارچۀ قابل تنفس بپوشید.
در فضاهای خنک و با تهویۀ مناسب بمانید.
پنکه‌ای را کنار تخت یا میز کارتان قرار بدهید.
آب بدن را با نوشیدن آب خنک تامین کنید.
از کشیدن سیگار، خوردن غذاهای تند و مصرف کافئین خودداری کنید.
تمرین‌های تنفس عمیق را انجام دهید.
ورزش‌های کم‌برخوردی مانند شنا، پیاده‌روی یا یوگا انجام دهید.