حکم استمنای مردان، برای آزمایش اسپرم چیست؟

مطابق با فقه دین اسلام، استمنا عملی حرام است و جزو گناهان کبیره محسوب می‌شود؛ اما در صورتی‌که شخصی برای انجام آزمایش اسپرم، مجبور باشد که استمنا کند، آیا باز هم عملی حرام مرتکب شده‌است؟ در این مقاله، قصد داریم این مسئله را از دید مراجع تقلید و فقه اسلامی بررسی کنیم.

استمنا چیست و چه حکمی دارد؟
وقتی شما عملی، بجز آمیزش انجام می‌دهید و منی از شما خارج می‌شود، "استمنا" کرده‌اید. در فقه اسلامی، دو نوع استمنا وجود دارد:
استمنای حرام (در صورتی‌که خودتان باعث خارج شدن منی شوید)
استمنای حلال (در صورتی‌که همسرتان باعث خارج شدن منی شود، بدون انجام آمیزش)
استمنا حرام، گناهی کبیره است و مسلمانان پس از انجام آن، باید حتما غسل جنابت کنند وگرنه تکالیف دینی آن‌ها مورد قبول خداوند قرار نمی‌گیرد.

حکم استمنا برای آزمایش اسپرم چیست؟
چنانکه گفته شد، استمنا در حالت معمول، عملی حرام است و کیفر‌های بسیاری به دنبال دارد. با توجه به اینکه استمنا عملی حرام است، در برخی موقعیت‌های خاص، اشخاص مجبور می‌شوند که دست به استمنا بزنند. آزمایش اسپرم یا مواردی نظیر این، از جمله موقعیت‌های خاص هستند. عموم مراجع تقلید معتقد هستند که استمنا برای آزمایش اینکه مرد قادر به بچه‌دار شدن هست یا نه، عمل صحیحی نیست. ایشان معتقدند در چنین شرایطی، بهتر است همسر آن شخص برای او استمنا کند تا گناهی انجام نشده باشد. البته مراجع تقلید بیان می‌کنند: در برخی از موقعیت‌ها که شخص مجبور است استمنا کند و هیچ راه دیگری برای انجام ندادن این عمل وجود ندارد، شخص مجاز است که استمنا کند. در ادامه، نظرات برخی از مراجع تقلید را در این باره ذکر می‌کنیم تا با حکم شرعی این عمل بهتر آشنا شویم.
۱. نظر امام خمینی (ره)
امام خمینی (ره) معتقدند که استمنا فقط در صورتی‌که برای ضرورت‌های پزشکی باشد، بدون گناه خواهد بود و در غیر این صورت، عملی حرام محسوب می‌شود و باید از آن خودداری کرد. ایشان همچنین معتقدند که انجام استمنا برای برخی آزمایش‌های غیرضروری نظیر آزمایش توانایی پدر برای بچه دار شدن، عمل صحیحی نیست.
۲. نظر آیت الله خامنه‌ای
آیت الله خامنه‌ای معتقدند که در موارد ضروری، اشکالی ندارد که اشخاص استمنا کنند و گناهی نیز بر گردن آن‌ها نخواهد بود، اما ایشان این موارد ضروری را منحصر به موارد درمانی می‌دانند؛ یعنی زمانی‌که برای پیگیری معالجه شخصی، لازم باشد که اسپرم او بررسی شود. ایشان اظهار می‌کنند که آزمایش اسپرم برای بچه‌دار شدن و موارد این‌چنینی، از اقسام ضرورت استمنا محسوب نمی‌شود؛ در نتیجه استمنا برای آزمایش بچه‌دار شدن، گناه است و باید از آن پرهیز کرد.
پرسش و پاسخ زیر، نظر آیت الله خامنه‌ای را در این باره روشن‌تر خواهد کرد:
سوال: بررسی وضعیت اسپرم‌های مردان نیاز به استمنا دارد، ولی انجام دادن چنین تست‌هایی چندان حیاتی نیست؛ آیا ما مجازیم برای چنین تست‌های نه چندان حیاتی، خود ارضایی کنیم؟
جواب: اگر چنین تست‌هایی برای درمان بیماری‌های خاصی است، استمنا اشکالی ندارد؛ در غیر این صورت، استمنا جایز نیست.
۳. نظر آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله مکارم شیرازی معقتد هستند که استمنا برای آزمایش‌های اسپرم، فقط زمانی جایز است که آن آزمایش ضروری باشد، در غیر این صورت، عملی حرام محسوب می‌شود و کیفر‌های بسیاری به دنبال خواهد داشت.
۴. نظر آیت الله سیستانی
آیت الله سیستانی نیز مانند دو مرجع دیگر، معتقد هستند که استمنا فقط در جایگاه ضرورت مجاز است. در غیر این صورت، گناهی کبیره محسوب می‌شود، وضو و روزه را باطل می‌کند و باید حتما پس از آن غسل جنابت به جا آورد.

سخن آخر
استمنا عملی حرام است و جزو گناهان کبیره محسوب می‌شود؛ اما جالب است بدانید که در برخی از شرایط خاص، انجام دادن استمنا گناهی به همراه ندارد؛ مراجع تقلید درباره این شرایط خاص می‌گویند: مانند زمانی‌که معالجه شخصی منحصر به انجام استمنا باشد، انجام دادن استمنا اشکالی ندارد. البته ایشان معتقدند که استمنا برای برخی از آزمایش‌های غیرضروری پزشکی جایز نیست و باید از آن پرهیز کرد. شرایطی وجود دارد که در آن، استمنا در شرایط غیر پزشکی نیز حلال است؛