واکسن خوراکی فلج اطفال، چند قطره است؟ ۵ عوارض قطره فلج اطفال

واکسن فلج اطفال چیست؟

واکسن ویروس فلج اطفال (POLIOVIRUS VACCINE) برای پیشگیری از بیماری فلج اطفال به کار می‌رود. فلج اطفال بیماری‌ای جدی و تهدیدکننده زندگی است که می‌تواند باعث فلج شدن (از دست دادن حرکت در بازوها یا پاها) و سایر مشکلات شدید شود.

واکسن فلج اطفال چگونه عمل می‌کند؟

واکسن فلج اطفال با تحریک پاسخ ایمنی بدن برای تولید نوعی پروتئین (پادتن) در برابر ویروس فلج اطفال عمل می‌کند. اگر بدن در برابر این ویروس‌ها پادتن داشته باشد، بهتر می‌تواند با آن‌ها مقابله کند و این امر ممکن است به پیشگیری از ابتلا به بیماری کمک کند.

بیشتر بخوانید: لیست واکسن های ضروری نوزاد + جدول زمان بندی

انواع واکسن فلج اطفال کدام‌اند؟

دو نوع واکسن برای محافظت در برابر فلج اطفال وجود دارد:

واکسن تزریقی فلج اطفال (IPV)

• واکسن تزریقی فلج اطفال   از سال ۲۰۰۰ در ایالات متحده استفاده می‌شود.

• این واکسن به‌صورت تزریق در پا یا بازو، بسته به سن بیمار، تزریق می‌شود.

واکسن خوراکی فلج اطفال (OPV)

کودکان دوزهای این واکسن را به‌صورت قطره از طریق دهان دریافت می‌کنند.

قطره فلج اطفال چند قطره است؟

معمولاً دو قطره در دهان کودک چکانده می‌شود.

واکسن فلج اطفال در چه سنی تزریق می‌شود؟

کودکان باید در مجموع ۴ دوز واکسن فلج اطفال دریافت کنند که در جدول زیر توضیح داده‌ایم.

برای ایجاد ایمنی علیه سویه شماره دو ویروس فلج اطفال، یک دوز واکسن تزریقی (IPV) در سن چهار ماهگی کودک تزریق می‌شود. این واکسن معمولاً به‌صورت عضلانی و در برخی موارد به‌صورت زیرجلدی تجویز می‌شود. مقدار 0.5 سی‌سی از واکسن به ناحیه جلوی ران راست کودک تزریق می‌شود.

بیشتر بزرگسالان احتمالاً در دوران کودکی در برابر ویروس فلج اطفال واکسینه شده‌اند. با این حال، اگر هرگز واکسینه نشده‌اید، باید ۳ دوز از واکسن تزریقی فلج اطفال را دریافت کنید:

• دوز اول: در هر زمانی
• دوز دوم: ۱ تا ۲ ماه پس از دوز اول
• دوز سوم: ۶ تا ۱۲ ماه پس از دوز دوم

اگر قبلاً فقط ۱ یا ۲ دوز واکسن فلج اطفال دریافت کرده‌اید، باید دوزهای باقی‌مانده را کامل کنید.

استفراغ بعد از خوردن قطره فلج اطفال

قطره خوراکی فلج اطفال (OPV) معمولاً در مدت 10 تا 15 دقیقه پس از مصرف از طریق دهان جذب می‌شود. در صورتی که کودک پس از دریافت قطره استفراغ کرد، حتماً این موضوع را به اطلاع کارشناس بهداشت برسانید. توصیه می‌شود تا پایان این مدت، مرکز بهداشت را ترک نکنید.

چرا دریافت واکسن فلج اطفال کودکان اهمیت دارد؟

واکسن فلج اطفال، از کودک شما در برابر موارد زیر محافظت می‌کند:

• ابتلا به فلج اطفال، بیماری‌ای که می‌تواند بسیار جدی باشد.
• دچار شدن به فلج دائمی.

خطر فلج دائمی بسیار جدی است. حتی کودکانی که به نظر می‌رسد به‌طور کامل بهبود یافته‌اند، ممکن است سال‌ها بعد، در بزرگسالی، دوباره دچار درد عضلانی، ضعف یا فلج شوند. این وضعیت می‌تواند ۱۵ تا ۴۰ سال بعد از بهبودی اولیه بروز کند.

نقل قول از:

CDC

About 2 to 10 children out of 100 who have paralysis from polio die. This is because the virus affects the muscles that help them breathe.

ترجمه:

حدود ۲ تا ۱۰ نفر از هر ۱۰۰ کودک که به فلج ناشی از فلج اطفال دچار می‌شوند، جان خود را از دست می‌دهند. علت این امر آن است که ویروس بر عضلاتی که در تنفس نقش دارند، تاثیر می‌گذارد.

عوارض قطره فلج اطفال خوراکی چیست؟

واکسن فلج اطفال، چه به‌صورت خوراکی (OPV) و چه تزریقی (IPV)ایمن و مؤثر است. با این حال، مانند هر دارویی، ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشد که معمولاً خفیف و موقتی هستند. این عوارض عبارتند از:

•  برخی کودکان پس از دریافت واکسن خوراکی یا تزریقی ممکن است تب کنند.
•  به‌ندرت ممکن است اسهال یا استفراغ رخ دهد.
• کودک ممکن است پس از دریافت واکسن، بی‌حال شود.
•  در موارد بسیار نادر، برخی افراد ممکن است به واکسن حساسیت نشان دهند.
•  در موارد نادر (حدود یک در میلیون)، واکسن خوراکی ممکن است باعث فلج شدن کودک شود.

مراقبت‌های بعد از واکسن فلج اطفال

مراقبت‌های مناسب پس از واکسیناسیون فلج اطفال می‌تواند به کاهش عوارض جانبی و افزایش راحتی کودک کمک کند.

مراقبت‌های پس از قطره خوراکی فلج اطفال

• دادن غذاهای سبک و مغذی می‌تواند احتمال بروز مشکلات گوارشی کودک را کاهش دهد.
• تشویق کودک به نوشیدن آب و مایعات کافی پس از دریافت واکسن خوراکی می‌تواند به بهبود حال عمومی او کمک کند.
• اطمینان حاصل کنید که کودک تمام دوزهای موردنیاز واکسن را طبق برنامه دریافت کند.

مراقبت‌های بعد از واکسن تزریقی فلج اطفال

• در صورت بروز درد یا تورم در محل تزریق، قرار دادن کمپرس سرد روی محل تزریق می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
• در صورت لزوم و با مشورت پزشک، می‌توان از داروهای مسکن ملایم مانند استامینوفن برای کاهش ناراحتی استفاده کرد.
• در صورت مشاهده علائم نگران‌کننده مانند تب شدید، تورم یا نشانه‌های آلرژی (مانند کهیر یا دشواری در تنفس)، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
• از مالش یا فشار دادن محل تزریق خودداری کنید تا از تحریک بیشتر جلوگیری شود.

عوارض واکسن فلج اطفال معمولاً خفیف و گذرا هستند و فواید این واکسن در پیشگیری از بیماری خطرناک فلج اطفال به‌مراتب بیشتر از خطرات احتمالی آن است.

بیشتر بخوانید: کمپرس سرد بعد از واکسن، بهتر است یا گرم؟

چه کسانی نباید واکسن فلج اطفال دریافت کنند؟

در ادامه موارد منع واکسن فلج اطفال را ذکر می‌کنیم.

اگر کودک شما شرایط زیر را دارد، باید با پزشک مشورت کنید:

• واکنش آلرژیک شدید به یکی از دوزهای قبلی واکسن تزریقی فلج اطفال داشته است.
• آلرژی شدید به هر یک از ترکیبات واکسن تزریقی فلج اطفال دارد.
•  نوزادانی که دچار اسهال یا استفراغ متوسط تا شدید هستند، باید تا زمان بهبودی کامل صبر کنند.

اگر سرماخوردگی نوزاد خفیف است، می‌تواند همان روز واکسن را دریافت کند.

تا چه زمانی می‌توان واکسن فلج اطفال را دریافت کرد؟

در صورت فراموشی دریافت قطره خوراکی فلج اطفال (OPV) یا دوز تزریقی آن، لازم است حتماً با پزشک یا کارشناس مرکز بهداشت مشورت کنید. از آن‌جا که قطره فلج اطفال معمولاً همراه با سایر واکسن‌ها تجویز می‌شود، تاخیر در دریافت آن می‌تواند با تاخیر در سایر واکسن‌های برنامه واکسیناسیون همراه باشد. اگر به دلایلی مانند بیماری یا سفر، دریافت واکسن تا یک هفته به تعویق بیفتد، معمولاً قابل چشم‌پوشی است اما در صورت تاخیر بیشتر، مشورت با پزشک ضروری است.

چنانچه برنامه واکسیناسیون کودک پس از سه ماهگی نوزاد آغاز شده باشد، در اولین مراجعه به مرکز بهداشت، باید هم واکسن خوراکی و هم واکسن تزریقی برای کودک تجویز شود. این موضوع حتی در مواردی که فرد برای اولین بار در سنین بالاتر، مانند شش سالگی یا حتی هجده سالگی، به مرکز بهداشت مراجعه کند نیز صدق می‌کند.

آیا واکسن فلج اطفال با غذا یا نوشیدنی‌ها تداخل دارد؟

هیچ تداخل شناخته‌شده‌ای بین واکسن فلج اطفال و غذا یا نوشیدنی‌ها وجود ندارد.

آیا واکسن فلج اطفال با داروهای دیگر تداخل دارد؟

خیر. با این وجود، پیش از دریافت قطره فلج اطفال یا واکسن آن، پزشک را از تمام واکسن‌های اخیر یا برنامه‌ریزی شده، داروهای تجویزی یا بدون نسخه و ویتامین‌های کودک مطلع کنید.

افراد در معرض خطر و علائم فلج اطفال

فلج اطفال معمولاً کودکان زیر ۵ سال بدون سابقه واکسیناسیون کامل را مبتلا می‌کند. علائم بیماری در اکثر کودکان خفیف است اما طبق آمار، از هر ۲۰۰ کودک مبتلا، یک نفر فلج خواهد شد. علائم بیماری فلج اطفال شامل تب، ضعف و خستگی، سردرد، استفراغ، سفتی گردن، درد و ضعف در اندام ها و فلج شدن پا است. در صورت ضعف ناگهانی پا یا دست، باید فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.

سخن پایانی

واکسیناسیون فلج اطفال نقش کلیدی در پیشگیری از این بیماری ناتوان‌کننده ایفا می‌کند و با رعایت برنامه واکسیناسیون و مراقبت‌های پس از آن، می‌توان از ایمنی کودکان و بزرگسالان اطمینان حاصل کرد. عوارض این واکسن معمولاً خفیف و موقتی هستند و فواید آن در محافظت در برابر فلج اطفال به‌مراتب بیشتر از خطرات احتمالی است.