با کودکان ناسازگار چگونه رفتار کنیم؟

اصلا نمی توان به آرامشی که دارند اعتماد کرد. گاهی چند ساعت خیلی آرام با هم بازی می کنند و بعضی وقتها یک دقیقه هم با هم سازگار نیستند. بچه ها دنیای جالبی دارند. دنیایی پر از شیطنت و بازیگوشی و گاهی هم ناسازگاری با خانواده و بچه های دیگر. اما چه دلایلی باعث می شود کودکان با همدیگر بجنگند و ناسازگاری کنند؟
چرا کودکان با هم دعوا می کنند؟
مهمترین نکته ای که روانشناسان کودک مطرح می کنند این است که باید دلیل تنش و ناسازگاری بین کودکان را پیدا کنید تا بدانید چه کارهایی باید انجام بدهید که این تنشها کم شود و آرامش بین بچه ها حکمفرما شود. دلایلی که روانشناسان از آن صحبت می کنند و روشهای حل این مشکلات ممکن است یکی از نکات زیر باشد:

بی اعتنایی به نیازهای اساسی کودک
وقتی کودکان گرسنه، خواب آلود و خسته و عصبی هستند،احساس همکاری و بازی با یکدیگر را ندارند،اگر گرسنگی و خستگی و خواب آلودگی‌شان برطرف شود و بعد از برطرف شدن نیازهای اساسی‌اش از او بخواهید به بازی ادامه بدهد، قطعا متوجه تغییر حال او می‌شوید. دیگر نه عصبی است و نه خسته و به راحتی می‌تواند با دیگران کنار بیاید.

تلاش برای جلب توجه والدین
گاهی وقتها بچه ها برای جلب توجه والدین ممکن است سر ناسازگاری با بقیه بگذارند. وقتی آنها ساکت،آرام هستند و با هم همکاری و بازی می‌کنند، مادر و پدر سرگرم کارهای خودشان هستند و هیچ توجهی به آنها ندارند. اما وقتی با هم جنگ و دعوا می‌کنند مادر و پدر سر صحنه حاضر می‌شوند، با آنها حرف می‌زنند و برایشان وقت می‌گذارند. به همین دلیل وقتی بچه‌ها رفتار خوب و مناسب دارند،به آنها توجه کنید و آنها را تشویق و تحسین کنید. مثلا وقتی می‌بینید مشغول بازی با یکدیگر هستند و در آن زمان رفتار دوستانه‌ای با هم دارند آنها را با بیسکوییت ، میوه یا بستنی تشویق کنید و به آنها بگویید:« از اینکه می‌بینم شما به این خوبی با هم بازی می‌کنید و با هم دوست هستید خیلی لذت می برم.»
اگر این کار بچه‌ها ادامه داشت به آنها یاد بدهید که توجه را به روش مثبتی از مادر و پدر بخواهند .مثلا به فرزند خود بگویید: «وقتی دوست داری بغلت کنم و نوازشت کنم به من بگو.من همیشه برای تو وقت دارم.»
روانشناسان معتقدند توجه به کودکان با زمان ۲۰- ۱۵ دقیقه برای هر بچه در طول روز به طور قابل توجهی رفتارهای پرخاشگرانه و نق زدن او را کم می‌کند. کتاب خواند، بازی کردن، درگیر کردن کودک در آشپزی و کارهای خانه راه‌های خوبی برای توجه مثبت به کودک است.

مقایسه کردن کودکان با یکدیگر
شاید اصلا قصدتان مقایسه کردن نباشد اما شاید به دلایل مختلف بچه ها را با یکدیگر مقایسه کنید.بعضی پدر و مادرها فکر می‌کنند مقایسه کودک را شرمنده می‌کند و انگیزه‌ای می‌شود تا او بهتر عمل کند،اما مقایسه کردن باعث ایجاد حسادت در بچه ها می‌شود و روابط آنها را با هم بدتر می‌کند. یادتان باشد هیچ وقت رفتارهای خوب یکی از بچه‌ها را به رخ دیگری نکشید زیرا این رفتار، نوعی حسادت و تنفر آنها از یکدیگر را ایجاد می‌کند و در عین حال، کودکان تحمل ندارند که به هر دلیلی، والدین از یکی‌راضی باشد و از دیگری ناراضی. با حسادت فرزند بزرگتر چه کنم؟

قضاوت نادرست بین بچه ها
روانشناسان معتقدند مادر و پدر نباید نقش قاضی را در دعوای بچه ها بازی کنند. چون هر یک از کودکان انتظار دارد که والدین به نفع او قضاوت کنند. روش درست این است که کار را در اغلب موارد بر عهده خود کودکان بگذارید،‌البته اما اگر یکی از خواهران یا برادران، قلدری می کند و نفوذ و تسلط بیشتری بر کودکان دیگر داشته باشد، این موضوع باید توسط والدین مدیریت شود.

حس مالکیت در بچه ها
بعضی از کودکان حس مالکیت و انحصارطلبی زیادی دارند. به همین دلیل در بازی و همکاری با بقیه بچه ها به مشکل می خورند. به همین دلیل پدر و مادر باید با هم تبادلاتی داشته باشند تا کودک یاد بگیرد که میتواند وسایلش را به دیگران قرض بدهد یا وسایل دیگران را قرض بگیرد. در خانه هم به جز وسایل شخصی خاص، سایر وسایل را به صورت مشترک استفاده کنید.

مفهوم اجازه گرفتن و نوبتی بازی کردن
اجازه گرفتن در بازی و همکاری بین بچه ها نقش مهمی دارد. به کودک اجازه گرفتن را یاد بدهید. پدر و مادر باید به کودکشان آموزش بدهند تا وقتی خواهر ،‌برادر، دوست یا فرد مقابل اجازه نداده، نباید آن وسیله را برداریم. نوبتی بازی کردن با یک وسیله را با کودک تمرین کنید. مثلا بچه‌ها به نوبت یک شمع را فوت کنند، یا به نوبت توپ را بگیرند و به نفر بعدی بدهند.

نداشتن مسئولیت‌های یکسان
یکی از مهمترین دلیل اختلافات بین بچه ها تصور تبعیض بین آنهاست. حتی اگر فرزندان شما تفاوت سنی زیادی دارند، بر اساس سن آنها مسئولیتی به هر یک بدهید.

احترام نگذاشتن و گوش ندادن به حرفهای دیگران
کودکان باید توانایی گوش کردن را به آنچه یک نفر می گوید ، بیاموزند. به این ترتیب کودک یاد می گیرد که با دیگران همدلی کند و دنیا را از دیدگاه آنها ببیند. از کودکان بخواهید به نظرات یکدیگر گوش دهند و نظر و افکار دیگری را درک کنند.

احترام نگذاشتن به یکدیگر
به کودکان آموزش بدهید با دیگران به همان شکلی رفتار کنند که دوست دارند با آنها رفتار شود. احترام گذاشتن مثل حرف زدن با دیگری با لحن و صدای آرام در عین مخالفت، اهمیت دادن به نظرات دیگری، حفظ حریم شخصی فرد دیگر (وارد نشدن به اتاق خواهر یا برادر بدون اجازه و برنداشتن وسایل شخصی) است.

نکات مهم در کنترل ناسازگاری کودکان
-در کنترل دعوا و ناسازگاری کودک با بقیه به هیچ وجه خشن و با تهاجم رفتار نکنید.
-دنبال مقصر نگردید.جانب گیری کردن یا تعیین مجازات های متفاوت زمینه را برای برچسب قربانی و قلدر زدن فراهم می کند. مجازات بچه ها باید یکسان باشد بدون هیچ استثنایی.
-به هیچ وجه جلوی چشم فرزندتان با کودکی که با او دعوا کرده یا با والدین او بد و خشن برخورد نکنید.