ivf چیست و چگونه انجام میشود؟

گاهی اوقات به دلایل مختلف ممکن است شما نتوانید به طور طبیعی باردار شوید و روش های ابتدایی کمک باروری نیز نتیجه ای برایتان نداشته باشد. در این شرایط یکی از بهترین روش های بارداری روش آی وی اف است که شاید تا کنون به گوشتان خورده باشد اما اطلاعات زیادی در موردش نداشته باشید. خوشبختانه درصد موفقیت این روش معمولا بالا هست و شما را به نتیجه دلخواه می رساند.

فاکتورهای موثر در موفقیت درمان ivf
در یک مطالعه انجام شده بر روی ۱۵۶ هزار زن که ivf انجام دادند، میزان موفقیت در مرحله اول ۲۹.۵% بوده است که از نظر پزشکی درصد بالایی محسوب می شود و شانس شما بعد از تکرار سیکل های درمان افزایش می یابد. در این مطالعه بعد از ۶ دوره درمان، میزان موفقیت به ۶۵.۳% رسیده است. اگر برای شما نیز ۶ دوره درمان در نظر گرفته شده است، این روند تقریبا دو سال طول می کشد اما نتیجه موفقیت آمیز است. پس باید کمی صبور باشید.

در اینجا آماری وجود دارد که بهتر است قبل از اقدام به ivf از آن باخبر شوید:

میزان موفقیت برای زنان ۳۵ تا ۳۷ سال، ۳۰.۵ درصد است.
میزان موفقیت برای زنان 40 تا 48 سال، 20.9 درصد است.
احتمال تولد نوزاد زنده در هر سیکل برای زنان ۵۱ تا ۵۲ سال حدود ۱۱.۵ درصد است.
بعد از 54 سالگی، میزان موفقیت به کمتر از 1 درصد در هر دوره درمان می رسد.

آیا درمان ivf برای شما مناسب است؟
بطور معمول پزشک درمان ivf را در مرحله آخر بعد از بکاربردن سایر روش های درمان استفاده میکند. کلینیک های باروری فقط در شرایط زیر ivf انجام میدهد، اگر:

- شما دلیل روشنی برای ناباروری نداشته باشید!

- لوله فالوپ شما (که محلی برای انجام لقاح می باشد) مسدود شده باشد.

- سایر درمان های باروری از قبیل داروهای باروری بدون نتیجه باشد.

- همسر شما دارای مشکل باروری باشد

- شما قصد استفاده از اسپرم فریز شده همسرتان را دارید.

- شما قصد استفاده از تخمک اهدایی یا تخمک فریز شده را دارید.

Ivf چگونه انجام میشود؟
اگر شما تصمیم به انجام ivf گرفته اید، بهتر است با مراحل انجام آن آشنا شوید. قبل از اینکه درمان را شروع کنید، شما یک فرم رضایت نامه پر خواهید کرد. همچنین شما و همسرتان برای بررسی بیماری هایی مانند HIV، هپاتیت B، هپاتیت C و لنفوتروپیک-Cell T آزمایش خون میدهید.

زمانی که شما مراحل انجام ivf را بدانید با اطمینان بیشتر این کار را انجام خواهید داد. اگرچه هر کلینیک سیاست اجرایی خود را در انجام ivf دارد اما اصول و پایه کار همه آنها یکسان است. در ادامه شما را با مراحل انجام این روش آشنا می کنیم:

مرحله اول: اولین سونوگرافی
مرحله اول در درمان ivf انجام سونوگرافی است. این سونوگرافی بی نهایت برای پروتکل درمان مهم است. در واقع به دکتر اجازه میدهد که وضعیت تخمدان ها و تعداد فولیکول هایی که تخمک را بارور میکند، با دقت زیاد بررسی کند. همچنین میزان جریان خون شما به تخمدان ها را می سنجد و وضعیت باروری شما مشخص خواهد شد. همچنین سلامت رحم برای لانه گزینی جنین در این روش امری مهم است که باید از طریق سونوگرافی چک یشود.

مرحله دوم: مانیتور سونوگرافی
در روز ۵ سیکل قاعدگی از شما ۳ تا ۴ سونوگرافی گرفته می شود. این سونوگرافی به پزشک اجازه می دهد که رشد فولیکول ها را چک کند و ببیند که اندومتر ضخیم شده است یا نه؟ اندومتریوم پوشش داخلی رحم است که باید برای لانه گزینی جنین آماده و ضخیم شود. وقتی فولیکول های شما رشد کرده و آماده تخمک گذاری می شود و استروژن تولید می کنند این پوشش شروع به ضخیم شدن خواهد کرد. در این زمان شما باید دو آزمایش خون برای ارزیابی سطح استروژن بدن انجام دهید. وقتی جریان خون به سمت تخمدان ها بالاست، احتمال تخمک گذاری تخمک با قدرت بالا و موفقیت درمان نیز بیشتر می شود.( راههای تقویت تخمک در زنان)

مرحله سوم: دوره قبل از درمان ivf
قبل از آغاز درمان پروسه ivf پزشک به شما قرص ضدبارداری می دهد. نگران نباشید. برعکس تصوری که دارید در این روش این قرص شانس شما را زیاد خواهد کرد. علاوه بر آن، این قرص ها کیست تخمدان و سندرم حساس شدن تخمدان ها را کاهش میدهد. البته برخی پزشکان این موضوع را قبول ندارند.

شما باید زمان تخمک گذاری را در طول این مدت تشخیص دهید و به پزشک خود اطلاع دهید. برای این کار با علائم تخمک گذاری آشنا شوید و یا از کیت تخمک گذاری استفاده کنید.( روش تعیین روز تخمک گذاری) پزشک نیز نشانه ها و روش های مناسب را به شما توضیح خواهد داد.

تعدادی از کلینیک های باروری، داروهایی مانند آنتاگونیست GnRH یا آگونیست GnRH را بعد از رخ دادن تخمک گذاری به بیمار می دهند. این داروها تزریقی هستند.با این دو دارو پزشک بر روی تخمک گذاری شما کنترل خواهد داشت.

اگر سیکل قاعدگی شما نرمال نیست، پزشک برای پریود شدن شما پروژسترون تجویز می کند. شما ممکن است 6 روز بعد از خوردن اولین قرص پروژسترون آنتاگونیست GnRH یا آگونیست GnRH را دریافت کنید تا در زمان احتمالی که پزشک مشخص می کند تخمک گذاری داشته باشید.

مرحله چهارم: پریود شدن
درمان ivf با اولین روز پریود شدن شما آغاز می شود. در روز دوم، شما آزمایش خون و یا سونوگرافی می دهید. این سونوگرافی ممکن است سونوگرافی واژینال باشد که به منظور مشخص کردن سایز فولیکول ها و چک کردن کیست ها به طور دقیق انجام می شود. آزمایش خون نیز در این مرحله برای تعیین سطح استروژن و استرادیول انجام میشود.

مرحله پنجم: تحریک و کنترل تخمدان ها
در این مرحله دارو های باروری شروع می شود. این داروها به تحریک تخمدان کمک می کند. داروها بصورت تزریقی هستند و شما باید هر کجا که هستید از یک تا 4 تزریق در هر روز به مدت 7 تا 10 روز انجام دهید.

با تزریق این داروها پزشک، رشد و تکامل تخمدان های شما را کنترل می کند. هر دو روز یکبار برای رشد اووسیت و سطح استروژن آزمایش خون و سونوگرافی نیز انجام می شود. از زمانی که فولیکول به سایز 16 تا 18 میلی متر ممی رسد شما باید هر روز پزشکتان را ملاقات کنید.

مرحله ششم: بالغ شدن اووسیت ها
در این مرحله اووسیت در فولیکول کاملا بالغ شده است. پس تخمک رشد و تکاملش را کامل کرده است. در این زمان برای تحریک کردن رشد نهایی آن و آزاد شدنش در زمان مناسب شما باید hcg یا همان هورمون بارداری را دریافت کنید. زمان تزریق آن بسیار مهم است و باید دقیقا طبق دستورالعمل پزشک انجام شود. اگر hcg را زود دریافت کنید، تخمک به اندازه کافی بالغ نمیشود. از سوی دیگر اگر خیلی دیر دریافت کنید، تخمک زیادی بالغ میشود. در هر دو صورت احتمال موفقیت روش درمانی به شدت پایین می آید.

معمولا تزریق hcg، زمانی است که حداقل ۴ فولیکول در تخمدان ها به سایز ۱۸ تا ۲۰ میلی متر رسیده باشند و سطح استروژن بالای ۲۰۰۰ pg/ml باشد. دکتر ساعت دقیق تزریق را نیز به شما می گوید.

مرحله هفتم: دریافت تخمک
بعد از 34 تا 36 ساعت بعد از تزریق hcg پزشک تخمک را دریافت می کند. یعنی به صورت طبیعی بعد از این زمان در بدن شما تخمک قابل باروری آزاد می شود و پزشک از طریق بی هوشی موضعی آن را از رحم شما بر می دارد. برای این کار پزشک از سونوگرافی واژینال استفاده میکند. سپس تخمک آزاد شده و قابل باروی به آزمایشگاه جنین فرستاده میشود و در آنجا با اسپرم همسرتان به روش آی وی اف بارور میشود. پزشک معمولا 8 تا 15 اوسیت را خارج می کند تا نتیجه موفقیت این روش بیشتر شود.

شما ممکن است بعد از این عمل لکه بینی روشن و گرفتگی عضلات را در پایین شکم داشته باشید. این علائم بعد از چند روز ناپدید میشوند و کاملا طبیعی هستند.

مرحله هشتم: باور شدن تخمک
در آزمایشگاه جنین، تخمک کاملا بالغ شده را بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد بارور می کنند. زیرا تخمک قابل باروری ۲۴ ساعت بیشتر زنده نخواهد ماند. در این مرحله مایع منی همسر در ظرفی نگه داری و اسپرم آن جدا میشود. سالم ترین اسپرم به داخل تخمک قابل باروری فرستاده می شود. معمولا ۷۰ درصد تخمک ها در این روش بارور می شوند.

مرحله نهم: انتقال تخمک بارور شده به داخل رحم
بعد از باروری موفقیت آمیز، رویان (نطفه تشکیل شده) به داخل رحم فرستاده می شود. این اتفاق 3 تا 5 روز بعد از دریافت تخمک بالغ اتفاق می افتد. انتقال تخمک پروسه بدون دردی است و نیاز به بیهوشی ندارد درحالیکه برخی از خانم ها نیز ممکن است مقداری گرفتگی را حس کنند اما باز هم طبیعی است. معمولا 2 تا 5 رویان منتقل میشود. بعد از انتقال، شما حدود دو تا سه ساعت دراز می کشید و سپس به خانه می روید. نباید بلافاصله بعد از انتقال بلند شوید تا رویان ها در منطقه مورد نظر قرار بگیرند و نتیجه موفقیت آمیز باشد.

مرحله دهم: کنترل پروژسترون
روزی که تخمک دریافت می شود و قبل از انتقال رویان به داخل رحم، شما پروژسترون دریافت می کنید. بعد از انتقال نیز میزان پروژسترون شما کنترل می شود.

مرحله یازدهم: تست بارداری
12 روز بعد از انتقال رویان، پزشک برای شما تست بارداری تجویز می کند، اگر تست مثبت باشد شما باید جشن بگیرید زیرا بالاخره مادر شدید و زحمت هایتان نتیجه داد. در این مرحله شما تا چند هفته پروژسترون دریافت میکنید. شما از نظر بارداری خارج رحمی و سقط نیز بررسی می شوید تا مشکلی برایتان پیش نیاید.

میزان سقط در طول درمان ivfبرای زنان زیر 35 سال،بسیار پایین است و در حدود 15 درصد می باشد.میزان سقط زنان 40 ساله حدود 25 درصد و بعد از 42 سالگی به 35 درصد می رسد. بنابراین هر چه سن پایین تر باشد احتمال موفقیت این روش بالاتر است.

سخن آخر
امیدواریم توانسته باشیم به خوبی نگرانی شما درباره روش آی وی اف را برطرف کرده و به تصمیمتان کمک کرده باشیم. این روش بارداری از بروز ترین روش هاست که درصد موفقیت بالایی در سراسر جهان داشته است و بسیاری از والدینی که نتوانسته اند از روش های کمک باروری دیگر نتیجه بگیرند با این روش صاحب فرزند شده اند. بنابراین اگر همه شرایط را بررسی کرده اید و پزشک نیز این روش را به شما پیشنهاد داده است می توانید با خیال راحت آن را انجام دهید. ان شالله برای شما نیز نتیجه بخش خواهد بود.