کاهش ذخیره تخمدان چه علائمی دارد؟

کاهش ذخیره تخمدان چیست؟

به مقدار و تعداد تخمک‌هایی که درون تخمدان هر فرد بالغ مونث وجود دارد، ذخیره تخمدان می‌گویند. با این حساب کاهش ذخیره تخمدان زمانی اتفاق می‌افتد که هر فرد نسبت به سن خود از مقدار کمتری از این تخمک‌ها برخوردار باشد. برای مثال یک نوزاد تازه متولد شده در حدود 1 تا 2 میلیون تخمک دارد که با بالا رفتن سن او این مقدار کاهش می‌یابد، تا زمانی که در شروع دوره یائسگی این رقم به تنها 1000 تخمک می‌رسد. کاهش ذخیره تخمدان می‌تواند منجر به ناباروری شود و به همین دلیل این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.

میزان ذخیره تخمدان در سنین مختلف چقدر است؟

سن، قوی‌ترین معیار پیش‌بینی تعداد تخمک است. مطالعات نشان می‌دهد که میزان از دست دادن تخمک، پس از 35 سالگی افزایش می‌یابد. اعداد واقعی تعداد تخمک‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما به طور کلی میانگین تعداد تخمک‌های خانم‌ها در طول زندگی‌شان به شرح زیر است:  

• تولد: 1 تا 2 میلیون تخمک 

• بلوغ: 300هزار تا 400هزار تخمک

• ۴۰ سالگی: 25هزار تخمک 

• یائسگی: کمتر از 1000 تخمک

فقط پزشکتان می‌تواند بر اساس نتایج آزمایش ذخیره تخمدان، به شما بگوید که چه تعداد تخمک دارید.

میزان ذخیره تخمدان به طور نرمال چقدر باید باشد؟

باید گفت مقدار کاملا معین و دقیقی از اینکه ذخیره تخمدان برای هر فرد چقدر باید باشد، وجود ندارد اما به طور کلی و با توجه به آزمایشاتی که در آزمایشگاه انجام می‌شود، می‌توان گفت که محدوده نرمال و طبیعی برای خانم‌ها به صورت زیر است:

• خانم ۲۵ سال: 3 نانوگرم بر میلی لیتر

• خانم ۳۰ سال: 2.5 نانوگرم بر میلی لیتر

• خانم ۳۵ سال: 1.5 نانوگرم بر میلی لیتر

• خانم ۴۰ سال: 1 نانوگرم بر میلی لیتر

• خانم ۴۵ سال: 0.5 نانوگرم بر میلی لیتر

چه چیزی باعث کاهش ذخیره تخمدان می شود؟

عوامل مختلفی باعث کاهش ذخیره تخمدان می‌شوند اما از همه آنها مهم‌تر عاملی به نام افزایش سن است. به همین دلیل است که با افزایش سن امکان باروری و بارداری کمتر شده و معمولا افراد برای بارداری در سنین کمتر اقدام به این کار می‌کنند. اما درباره دیگر علل کاهش ذخیره تخمدان به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• استعمال دخانیات

• ابتلا به آندومتریوز

• داشتن سابقه بیماری اوریون در کودکی

• انجام درمان‌های تهاجمی نظیر شیمی‌درمانی و پرتو‌درمانی

• دارا بودن سندروم X شکننده و برخی بیماری‌های مادرزادی

• دارا بودن بیماری‌های خود ایمنی

• داشتن اختلال در لوله‌های فالوپ (لوله‌های رحمی)

• سابقه عفونت لگن

کاهش ذخیره تخمدان چه علائمی دارد؟

باید گفت کاهش ذخیره تخمدان علامت ویژه و خاصی که شما را خیلی زود متوجه این موضوع کند، ندارد. اما مواردی همچون اختلال در بارداری و بر هم خوردن نظم سیکل قائدگی می‌تواند پزشک شما را به احتمال کاهش ذخیره تخمدان مشکوک کند. مواردی که به عنوان علائم کاهش میزان تخمک در تخمدان بیان می‌شوند عبارتند از:

• عادت ماهانه‌های سنگین و شدید

• تاخیر در شروع پریود

• قطع شدن ناگهانی پریود

• اقدامات ناموفق در بارداری

• چرخه‌های قاعدگی کوتاه مدت

آزمایش ذخیره تخمدانی شامل چه مواردی است؟

خانم‌هایی که ذخیره تخمدانی آن‌ها کاهش یافته، در مقایسه با افراد هم‌سنشان، سطح اف اس اچ بالاتر، سطح ای ام اچ و ای اف سی کمتری دارند. این آزمایش‌ها توانایی فرد برای باردار شدن بدون دارو را اندازه‌گیری نمی‌کنند، بلکه فقط احتمال اینکه شخص به داروهای تحریک تخمدان پاسخ خوبی داشته باشد مورد پیش‌بینی قرار می‌دهند.

آزمایش خون 

آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون ضد مولرین (AMH) یا هورمون محرک فولیکول (FSH) و استرادیول انجام می‌شود. این تست‌ها میزان پاسخ به تحریک تخمدان، یا داروهای باروری را اندازه‌گیری می‌کنند.

سونوگرافی واژینال 

سونوگرافی واژینال برای اندازه‌گیری حجم تخمدان و شمارش تعداد فولیکول‌های تخمدان انجام می‌شود. 

چالش کلومیفن سیترات 

آزمایش چالش کلومیفن سیترات، شامل مصرف داروهای خوراکی باروری و نظارت بر پاسخ بدن است و یک آزمایش غیر معمول محسوب می‌شود.

کاهش ذخیره تخمدان با روش‌هایی قابل درمان است؟

راهی برای درمان کاهش ذخیره تخمدان، یا تولید تخمک بیشتر وجود ندارد. هنگامی که پزشک به کاهش ذخیره تخمدان مشکوک شود، برنامه‌های درمانی تنظیم می‌کند تا بتوانید به اهداف بارداری خود برسید. این طرح درمانی با توجه به زمان انتخابی شما برای بارداری، تعداد فرزندان، شرایط مالی‌ و نظر شما درباره داشتن فرزندی که از نظر ژنتیکی، با شما ارتباطی ندارد، تعیین می‌شود. گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل فریز کردن تخمک‌ها، انجام آی وی اف، یا استفاده از تخمک‌های اهدایی باشد.

فریز کردن تخمک ها

فریز کردن تخمک‌ها یکی از راه‌های حفظ باروری است. اگر پزشکتان بگوید که در معرض خطر کاهش ذخیره تخمدان قرار دارید، ممکن است پیشنهاد کند تخمک‌هایتان را قبل از اینکه تعداد آن‌ها کاهش یابد، فریز کنید. برای انجماد تخمک‌ها باید داروهایی مصرف کنید که باعث تحریک تخمدان‌ها برای ایجاد تخمک بیشتر می‌شوند. سپس، تخمک‌های بالغ جمع‌آوری و برای درمان آی وی اف در آینده منجمد می‌شوند. 

در برخی موارد، پزشک ممکن است پیشنهاد کند تا جنین ایجاد شود، به این معنی که تخمک‌های بالغ را قبل از منجمد کردن، با اسپرم شوهر، یا اسپرم اهداکننده بارور و سپس منجمد می‌کنند.

استفاده از تخمک اهدایی

اگر کیفیت، یا کمیت تخمک‌هایتان ضعیف باشد، پزشک استفاده از تخمک اهدایی را پیشنهاد می‌دهد. در این درمان، تخمک اهدایی از طرف یک خانم دیگر با اسپرم شوهرتان بارور و سپس جنین ایجاد شده، به رحم شما منتقل می‌شود. این جنین، ژن‌های شما را نخواهد داشت اما می‌تواند ژن های همسرتان را داشته باشد. مگر این‌که علاوه بر تخمک اهدایی، از اسپرم اهدایی نیز استفاده کرده باشید.

آی وی اف با ذخیره تخمدان کم

میزان موفقیت در آی وی اف با توجه به علت ذخیره کم تخمدان، تعداد تخمک‌ها و نحوه پاسخ بدن به داروهای باروری، متفاوت است. میزان موفقیت دقیق آی وی اف در افرادی که ذخیره تخمدانی آن‌ها کاهش یافته، ناشناخته است. اما مانند بارداری‌های طبیعی، موفقیت در IVF نیز با افزایش سن کاهش می‌یابد که افرادی را هم که ذخیره تخمدانی آن‌ها کاهش یافته، شامل می‌شود. اگر آزمایش‌های غربالگری نشان بدهند که ذخیره تخمدان شما کم است، احتمال کمتری وجود دارد که به داروهای تحریک تخمدان، پاسخ بدهید. در مورد موثر بودن این روش و میزان موفقیت آن در شرایط ذخیره تخمدان کم، با پزشکتان مشورت کنید. 

چگونه از کاهش ذخیره تخمدان پیشگیری کنیم؟

باید گفت اقدام مشخص و موثری برای برای جلوگیری از کاهش ذخیره تخمدان وجود ندارد چون بیشتر علل ایجاد آن از کنترل شما خارج هستند. با این حال، می توان اقداماتی را انجام داد که احتمال این اتفاق را کاهش دهد و یا باعث شود که کیفیت تخمک های موجود در بدن شما افزایش یابند. راه های جلوگیری از کاهش تخمک ها و بهبود کیفیت آنها را می توان به صورت زیر لیست کرد:

• استفاده از مکمل های خاص مانند DHEA که سبب افزایش میزان باروری می شود.

• استفاده از مکمل Q10 که موجب بهبود کیفیت تخمک ها می گردد.

• کاهش مصرف سیگار

• مدیریت و کاهش میزان استرس

• داشتن رژیم غذایی سالم

• دارا بودن وزن مناسب و کاهش وزن در صورت چاقی

• انجام راه هایی برای افزایش جریان خون

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.