سنجش هوش کودکان در سنین مختلف

سنجش هوش کودکان در سنین مختلف، چه چیزی را نشان می دهد؟

IQ یا همان بهرۀ هوشی مخفف عبارت Intelligence Quotient است که توانایی استدلال را می‌سنجد. هرچه این نمره بالاتر باشد، توانایی استدلال فرد بالاتر است. اگر نمودار بهرۀ هوشی تمام افراد جهان ترسیم شود، نموداری منحنی‌شکل مانند زنگوله به‌دست می‌آید. به این معنی که بیشتر نمره‌ها در وسط منحنی قرار می‌گیرد. میانگین این نمودار به‌طور دقیق نمرۀ ۱۰۰ است که نمرۀ هوش بیشتر افراد در این نقطه متمرکز است. هرچه از میانگین (نمرۀ ۱۰۰) به دو طرف نمودار نزدیک شوید، جمعیت کم‌ و کمتر می‌شود.

سنجش هوش کودکان در سنین مختلف چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

برای بهتر فهمیدن معنی اعداد آزمون هوش، ابتدا باید پراکندگی اعداد را بسنجید و این کار را با محاسبۀ انحراف معیار انجام دهید. به زبان ساده، انحراف معیار میزان پراکندگی نمره‌ها را از میانگین نشان می‌دهد.

انحراف معیار در تست هوش

وقتی شما از نحوۀ قرارگرفتن این اعداد در نمودار آگاه شوید، بهتر می‌توانید طبقه‌بندی‌هایی که براساس آزمون هوش انجام می‌گیرند درک کنید.

چرا نمرۀ آزمون IQ بین ۱۱۵ تا ۱۳۰ نشان‌دهندۀ تیزهوشی خفیف است؟ یا چرا نمرۀ‌ ۱۳۱ تا ۱۴۵ نشان‌دهندۀ تیزهوشی است؟ جواب این سؤالات با بررسی انحراف معیار نمودار آزمون هوش مشخص می‌شود. انحراف معیاری که در بیشتر آزمون‌ها به‌کار گرفته می‌شود ۱۵ است. حدود ۷۰ درصد نمره‌ها به اندازۀ یک انحراف معیار بالا یا پایین‌تر از ۱۰۰ قرار می‌گیرند. به این معنی که ۷۰ درصد نمره‌ها بین ۸۵ تا ۱۱۵ هستند. این نمره‌ها به‌عنوان میانگین هوش یا هوش نرمال درنظر گرفته می‌شوند.

هرچه این اعداد از ۱۰۰ فاصله بگیرند، تعداد افرادی که این نمره‌ها را کسب می‌کنند کمتر می‌شود. اگر از نمرۀ ۱۰۰ یک انحراف معیار بالاتر یا یک انحراف معیار پایین‌تر بروید، ۲۵ درصد افراد در این منطقه قرار دارند. به عبارت دیگر، ۲۵ درصد از جمعیت کرۀ زمین نمرۀ هوشی معادل ۷۰ تا ۸۵ یا ۱۱۵ تا ۱۳۰ دارند و تنها ۵ درصد از کل جمعیت جهان در دو انتهای نمودار هوش قرار دارند.

مطلب پیشنهادی: در دوران کرونا چطور از تب سنج دیجیتال استفاده کنیم؟

طبقه‌بندی تیزهوشی افراد بر اساس تست IQ

به‌طور معمول، افراد فکر می‌کنند همۀ کودکان تیزهوش در یک گروه قرار می‌گیرند و نیازهای آموزشی و پرورشی مشابهی دارند. در حالی که این عقیده سراسر اشتباه است و هرچه نمرۀ آزمون هوش افراد از میانگین ۱۰۰ فاصله بگیرد، نیازهای آن‌ها نیز تغییر می‌کند. درواقع، افراد مختلف با بهرۀ هوشی متفاوت از اساس با هم فرق می‌کنند و آموزش‌ها و مراقبت‌های خاص خود را نیاز دارند.

• ضریب هوشی ۱۱۵ تا ۱۲۹: تیزهوش خفیف
• ضریب هوشی ۱۳۰ تا ۱۴۴: تیزهوش متوسط
• ضریب هوشی ۱۴۵ تا ۱۵۹: بسیار تیزهوش
• ضریب هوشی ۱۶۰ تا ۱۷۰: تیزهوش استثنائی
• ضریب هوشی ۱۸۰: افراد برگزیده

با نگاهی به نمره‌های آزمون هوش، متوجه می‌شوید که هر گروه به اندازۀ یک انحراف معیار از عدد ۱۰۰ فاصله می‌گیرد. البته این فقط مختص نمره‌های بالای ۱۰۰ نیست و نمره‌های کمتر از ۱۰۰ هم به همین صورت هستند. توجه داشته باشید به اندازۀ یک انحراف معیار فاصله از عدد ۱۰۰ طبیعی است. وقتی وارد گروه نمره‌های ۷۰ تا ۸۴ می‌شوید، عملکرد مغز متوسط است. اگر یک انحراف معیار پایین‌تر بیایید و نمودار را بررسی کنید، وارد گروه نمره‌های ۵۵ تا ۷۰ می‌شوید؛ افراد این گروه کم‌توان ذهنی متوسط هستند.

تغییر نمرۀ آزمون هوش به اندازۀ یک انحراف معیار طبیعی است و سطح هوش فرد متوسط درنظر گرفته می‌شود. وقتی شما به اندازۀ یک انحراف معیار از نمرۀ ۱۰۰ گذر کنید، در گروه تیزهوش خفیف هستید. به این معنی که کودکی با نمرۀ ۱۳۰ با کودکی که در آزمون هوش نمرۀ ۱۰۰ گرفته است تفاوت دارد. این نمره‌ها نیاز هر کودک را به خدمات آموزشی و پرورشی خاص به‌دقت مشخص می‌کند. به عبارت دیگر، نمره‌های بالای ۱۰۰ و پایین‌تر از آن به این معنی هستند که کودکانی که نمره‌های بالاتر و پایین‌تر از میانگین می‌گیرند نیازمند خدمات آموزشی متفاوتی هستند و هرکدام باید به‌تنهایی بررسی شوند.

مطلب پیشنهادی: چطور انرژی بچه‌ها را در دوران کرونا تخلیه کنیم؟ با ورزش!

سنجش هوش کودکان در سنین مختلف

شاید در گذشته تصور می‌شد آزمون هوش یا همان آزمون IQ آزمایشی علمی است، اما اکنون دیگر این تصور وجود ندارد. چراکه نمره‌های به‌دست‌آمده در این آزمایش ممکن است، براساس عملکرد کودک، از روزی به روز دیگر متفاوت باشد. بنابراین، همیشه احتمال خطا وجود دارد و با توجه به این احتمال خطا، نمرۀ واقعی می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر باشد.

باید به این نکته هم توجه داشته باشید که به‌طور معمول، نمرۀ IQ واقعی تفاوت چندانی با نمرۀ حاصل از آزمون هوش ندارد. نمی‌توان نمرۀ ۱۴۰ کودکی در آزمون هوش را تنها به حساب انتخاب روز مناسب گذاشت. هرچه کودک نمرۀ بالاتری بگیرد، نشان‌دهندۀ هوش بیشتر اوست. کودکانی که هوش متوسطی دارند نمی‌توانند با خوردن صبحانه‌ای مقوی نمرۀ بالاتری در آزمون هوش کسب کنند.

می توان تشخیص داد که کودک در سنین بسیار کم استعداد دارد ، گاهی اوقات در اوایل کودکی است. علائم استعدادهای درخشان در نوزادان نیاز به خواب کمتر و هوشیاری غیرمعمول است. برخی مطالعات نشان می دهد که نیاز به تحریک در نوزادان با استعداد دیده می شود. 

استعداد در کودکان نوپا نیز دیده می شود. از ویژگی های کودکان جوان با استعداد می توان به سطح بالای انرژی و کنجکاوی شدید اشاره کرد. کودکان با استعداد نیز تمایل دارند زودتر از سایر کودکان به نقاط عطف رشد برسند. این بدان معناست که آنها ممکن است زودتر از سایر کودکان راه بروند و صحبت کنند. اگر می دانید به دنبال چه چیزی باشید ، می توانید خیلی زود تشخیص دهید که یک کودک با استعداد است.

توجه داشته باشید که همه کودکان با استعداد زودهنگام به همه نقاط عطف نمی رسند. در حقیقت ، گاهی اوقات ممکن است عقب باشند. به عنوان مثال ، برخی از کودکان با استعداد صحبت کردن را شروع نمی کنند تا اینکه 2 ساله شوند.

نوزاد خود را برای استعداد درخشان‌اش آزمایش کنید

آزمایش نوزادان از نظر استعداد درخشان امکان پذیر نیست ، اما می توان از کودکان خردسالی که توانایی خواندن ندارند اما توانایی گفتگو دارند نیز آزمایش کرد. این تست را می توان با آزمون های هوش غیرکلامی مانند Wechsler Preschool و Primary Scale of Intelligence (WPPSI) انجام داد. کودکان 5-16 ساله را می توان با استفاده از WISC-IV برای کودکان آزمایش کرد.

بنابراین از نظر فنی ، می توانید کودک خود را در 2 سالگی آزمایش کنید. اما سوال همیشه این است که "چرا می خواهی؟" اگر یاد بگیرید که ضریب هوشی او بالاست ، نباید با کودک دیگر رفتاری متفاوت از رفتار با او داشته باشید ، در صورتی که می دانید ضریب هوشی او متوسط ​​است.

متأسفانه به همین سادگی نیست. اول ، به یاد داشته باشید که نمرات ضریب هوشی تا زمانی که کودک بزرگتر نشود ، حداقل 4 یا 6.4 ثابت نیست. این بدان معنی است که نمره ای که کودک شما در 2 سالگی کسب می کند ، ممکن است کاملا متفاوت از نمره او در 6 سالگی باشد. ثانیا ، هرچه کودک از هوش بیشتری برخوردار باشد ، در صورت انجام تست ضریب هوشی در سنین بالاتر ، 8 سال یا بیشتر ، احتمال اینکه به سقف آزمون برسد ، بیشتر است. زدن سقف آزمون روی یک آزمون به این معنی است که ممکن است نتیجه نادرست باشد (خیلی کم).

تست کودکان 5-8 سال

زمان مطلوب برای آزمایش ضریب هوشی کودک تیزهوش بین 5 تا 8 سال است. اگر شما بیش از این که بخواهید بدانید فرزندتان استعداد دارد نیاز دارید ، پس از انجام آزمایشات 5 تا 8 سالگی سالهای خوبی است. حتی اگر فکر نمی کنید در این مدت نیازی به آزمایش فرزند خود دارید ، به هر حال انجام این کار ایده خوبی است.

1. علائم استعداد در کودکان بسیار کوچک حتی در نوزادان دیده می شود.
2. اگر می خواهید فرزندتان فقط آزمایش شود تا بتوانید از اینکه فرزندتان چقدر باهوش است ، لاف بزنید ، این کار را نکنید.
3. اگر در دفاع از نیازهای ویژه فرزند با استعداد خود با مشکلی روبرو هستید ، آزمایش را انجام دهید.
4. اگر گمان می کنید فرزندتان استعداد بالایی دارد و فکر می کنید بعداً در مدرسه به "مدرک" احتیاج دارید ، پس فرزندتان را آزمایش کنید اما بهتر است منتظر بمانید تا کودک شما بین 5 تا 8 سال داشته باشد

در پایان

با اینکه آزمون هوش یا همان آزمون IQ کودکان را به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌کند، باید به تفاوت‌های فردی کودکان هم توجه داشت. همچنین به یاد داشته باشید، نمرۀ آزمون هوش برای پیش‌بینی دستاوردهای کنونی و آتی کودک طراحی نشده است. همه چیز با تست هوش مشخص نمی‌شود. پس هر نتیجه‌ای را که از این آزمون به‌دست می‌آید به کل زندگی کودک و آیندۀ بزرگسالی‌اش مربوط نکنید.

برای مشاوره درباره بهره هوشی کودکان از کلینیک نی‌نی‌بان با متخصصان باتجربه ارتباط بگیرید.