بهترین زمان انجام سونوگرافی غربالگری کی است؟

مادران باردار برای اطمینان از سلامت فرزندشان باید حتما اطلاعات درستی درباره وضعیت جسمی او داشته باشند. آیا تمام بخش‌های بدن او به درستی در حال رشد هستند؟ چطور می‌توان بهترین رویکرد را داشت تا جنین در هر ماه از بارداری به خوبی رشد کند؟ برای این منظور روش سونوگرافی غربالگری وجود دارد که بهترین زمان آن را در ادامه این مطلب می‌توان خواند. مادران و پدران با انجام این سونوگرافی می‌توانند از تمام نکات مربوط به نقائص و ناهنجاری‌های ژنتیکی فرزند خود اطلاع داشته باشند. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره زمان مناسب این نوع سونوگرافی بیشتر بگوئیم.

سونوگرافی غربالگری چیست؟

برای انجام سونوگرافی غربالگری می‌توان از بسیاری مشکلات جنین مطلع شد. به این منظور می‌توان دریافت که جنین دچار نواقص ژنتیکی و ناهنجاری‌هایی است یا باید برای درمان عارضه‌هایی که دارد؛ پزشک متخصص اقداماتی را انجام دهد. در ادامه بارداری ممکن است در چند نوبت از مادر سونوگرافی غربالگری خواسته شود. به این صورت که در سه ماهه اول یک سری از بیماری‌های ژنتیکی خود را نشان می‌دهند؛ در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز، گروهی دیگر از بیماری‌های ژنتیکی خود را نشان می‌دهند. با دیدن این سونوگرافی، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که چقدر احتمال دارد که جنین به انواع ناهنجاری‌های ژنتیکی، مبتلا باشد؟

زمان سونگرافی غربالگری

برای انجام سونوگرافی غربالگری باید یکی از سه ماه بارداری را انتخاب کرد؛ این نوع سونوگرافی در سه زمان مهم انجام می‌شود:

1. سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول
2. سونوگرافی غربالگری سه ماهه دوم
3. سونوگرافی غربالگری سه ماهه سوم

سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول بارداری

برای انجام سونوگرافی اول غربالگری می‌توان در یکی از روزهای هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری، اقدام کرد. در این سونوگرافی این موارد بررسی می‌شوند:

• اندازه جنین 45-89 میلی‌متر است.
• اختلالات عمده بدن جنین بررسی می‌شوند.
• ناهنجاری‌های کروموزومی سندرم داون، تریزومی 13 و 18.
• تشخیص مشکلات خاص غیرکروموزومی

اقدام بعد از بارداری پرخطر از نظر ژنتیکی

اگر در سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول، یکی از مشکلات ژنتیکی حاد به صورت پرخطر خود را نشان دهد؛ ممکن است پزشک دستور به خنم بارداری بدهد؛ چراکه برای این بیماری‌ها، درمانی وجود ندارد.

نحوه بررسی در سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول

در غربالگری سه ماهه اول بارداری این اقدامان باید انجام شود:

1. پزشک باید بررسی بیوشیمیایی دو فاکتور (PAPP_A و Free BHCG) در خون مادر باردار را انجام دهد. به این منظور باید از بدن مادر خون گرفته شود؛ نمونه نیز برای تشخیص به واحد آزمایشگاهی مربوطه ارجاع شود.
2. در مرحله بعد مادر برای انجام سونوگرافی آماده می‌شود.
3. متخصص سونوگرافیست با اندازه گیری ضخامت چین پشت گردن جنین (NT) و استخوان بینی جنین را مورد آنالیز قرار می‌دهد.
4. سونوگرافیست با در نظر گرفتن نتایج بیوشیمی و نتایج اولیه سونوگرافی در مورد بررسی موارد دیگر تصمیم گیری می‌کند.
5. داده ها وارد نرم افزار تخصصی غربالگری سه ماهه اول بارداری شده و نتایج اولیه مشخص می‌شود.

جواب سونوگرافی غربالگری اول، قطعی است؟

البته به یاد داشته باشید که این‌ها آزمایشات غربالگری هستند و اگر نتایج این آزمایش‌ها شما را در گروه بارداری‌های پر خطر قرار دادند، باید برای تایید نتیجه آزمایش غربالگری، بررسی های بیشتر همچون آزمایش آمنیوسنتز و یا CVS انجام شود.

بهترین زمان سونوگرافی غربالگری

این تست غربالگری در هفته 18 تا 23 بارداری انجام می شود. شناسایی اختلالات ساختاری و اندام‌هایی که به درستی رشد نکرده‌اند. این غربالگری حاصل از بررسی جنین با سونوگرافی تحت عنوان سونوگرافی آنومالی اسکن و اندازه گیری مارکر های بیوشیمیایی خون مادر است.
در طی انجام غربالگری سه ماهه دوم جنین به قدری بزرگ شده که می توان تکامل اندام ها و ارگان های اصلی او همانند قلب، مغز، کلیه ها و ... را به دقت بررسی کرد. اگر وجود نقص و یا ناهنجاری با کمک این ابزار در جنین نشان داده شود شاید نتوان در طی بارداری کاری در جهت برطرف کردن مشکل موجود انجام داد، اما پزشک معالج و والدین با در اختیار داشتن چنین اطلاعاتی می توانند خود را برای موارد و مشکلات احتمالی در زمان زایمان آماده کرده و از همان زمان جنینی امکانات و اقدامات لازم برای برطرف کردن آن را بررسی کنند.
در این غربالگری میزان چهار هورمون THCG، UE3، AFP و Inhibin A به همراه سونوگرافی سلامت جنین طبق استاندارد های جهانی انجام می‌پذیرد. سپس بر اساس سن مادر، سن حاملگی و مقادیر مارکرهای فوق، تعیین ریسک توسط متخصص ژنتیک پزشکی انجام می‌شود.
نتیجه پرخطر غربالگری سه ماهه دوم، بدان معنا نیست که جنین حتماً مبتلا به ناهنجاری های کروموزومی است. برای اطمینان از نتایج حاصل از غربالگری در مادران پرخطر می‌بایست از تکنیک‌های تشخیصی مثل آمنیوسنتز و یا CVS استفاده گردد. اکنون که به طور کلی می دانید غربالگری چیست، باید کمی دقیق تر به این مساله نگاه کنیم و جوانب مختلف را بررسی کنیم.

در تست های غربالگری چه آزمایش هایی مورد استفاده قرار می گیرند؟

حال که میدانید غربالگری چیست و به اهمیت انجام آن پی برده اید، نوبت به آن رسیده تا کمی درمورد آزمایشات مورد استفاده در این تست توضیح دهیم. آزمایشات غربالگری دوران بارداری شامل سونوگرافی، آزمایش خون و یا تلفیقی از هر دوی آنهاست.
سونوگرافی می تواند اختلالات ساختاری از قبیل اسپینابیفیدا را شناسایی کند و آزمایش خون نیز در شناسایی اختلالات موروثی مانند سلول داسی شکل مفید خواهد بود. انجام آزمایش خون همراه با سونوگرافی به پزشک در یافتن خطرات مربوط به ناهنجاری های کروموزومی از قبیل سندرم داون کمک می کند.

انجام آزمایشات غربالگری چه خطراتی به همراه دارد؟

آزمایشات غربالگری خطری برای مادر و جنین به همراه ندارند. ولی در صورت مثبت بودن نتایج نیاز به انجام آزمایش های تشخیص برای رفع نگرانی ها ضروری خواهد بود. به عنوان مثال پاسخ مثبت آزمایش غربالگری سندرم داون ممکن است مادر را ناچار به تصمیم گیری دشوار برای انجام یک تست تشخیصی کند. و این در حالی است که آزمایش های تشخیصی به میزان بسیار اندکی احتمال سقط جنین را افزایش می دهند.
در صورت مثبت بودن نتیجه تست تشخیصی تصمیم نهایی در مورد ادامه دادن یا خاتمه بخشیدن به بارداری بر عهده خود شما خواهد بود. در چنین شرایطی هر تصمیمی که بگیرید چه برای انجام آزمایشات بیشتر و یا خاتمه بخشیدن به بارداری همچنان مورد حمایت و همراهی پزشکان متخصص قرار خواهید داشت. اکنون با علم به پاسخ این سوال که غربالگری چیست، ممکن است در تصمیم برای انجام دادن یا ندادن این تست ها با دقت بیشتری فکر و عمل کنید.

دقت نتایج سونوگرافی غربالگری

نمی‌توان با قاطعیت تمام گفت که اگر در یک سونوگرافی غربالگری از نوعی بیماری یا مشکل ژنتیکی صحبت شده است؛ جنین به این بیماری مبتلا است. در نتیجه باید تنها بررسی کرد که جنین با چه احتمالی ممکن است به این بیماری مبتلا شود؛ آیا درباره این بیماری ژنتیکی در گروه پرخطر قرار می‌گیرد یا کم‌خطر؟

تشخیص دقیق بیماری‌های ژنتیکی جنین

اگر در سونوگرافی عربالگری مشخیص شود که خانمی جنینی پرخطر درباره برخی بیماری‌های ژنتیکی در بدن خود پرورش می‌دهد. پزشک او را برای تست‌های تشخیصی دقیق‌تر آماده می‌کند. این روند برای کسانی مهم است که می‌خواهند برای زندگی زناشویی خود برنامه دقیقی داشته باشند؛ بسیار موثر است و از بسیاری ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌تواند برای والدین جلوگیری کند.

جمع‌بندی

برای انجام سونوگرافی غربالگری باید بهترین زمان را انتحاب کرد؛ به این ترتیب که ناهنجاری‌های ژنتیکی خود را نشان دهند. اگر شما هم می‌خواهید این سونوگرافی را انجام‌ دهید بهترین زمان برای انجام آن هفته 18 الی 20 بارداری است اما یادتان باشد که این سونوگرافی بسیاری از مشکلات را تنها به اطلاع والدین می‌رساند. قرار نیست این سونوگرافی عامل تشخیص بیماری‌های ژنتیکی باشد.

سوالات متداول

در بالا تمام نکات مربوط به زمان سونوگرافی غربالگری را توضیح دادیم؛ در ادامه می‌توانید برخی سوال‌های مهم را درباره این روش تشخیصی بخوانید.

آیا سونوگرافی عربالگری بیماری‌های ژنتیکی را تشخیص می‌دهد؟

خیر با انجام سونوگرافی غربالگری، تنها می‌توان احتمال برخی مشکلات و ناهنجاری‌های ژنتیکی را در جنین تشخیص داد؛ در نتیجه اگر پزشکی برای شما این سونوگرافی را تجویز کرده است؛ نگران نباشید؛ تنها قرار است وضعیت سلامت فرزند در حال رشد خود را بررسی کنید.

انجام سونوگرافی غربالگری، اجباری است؟

خیر. در کشور ما اجباریر برای انجام سونوگرافی غربالگری وجود ندارد. بلکه والدینی که به سلامت جنین خود اهمیت می‌دهند؛ می‌توانند این سونوگرافی‌ها را در بهترین زمان خود انجام دهند.

قیمت سونوگرافی غربالگری گران است؟

از آنجا که هزینه انجام سونوگرافی بالاست؛ بسیاری از خانواده‌ها، چندان تمایلی ندارند که درباره سونوگرافی غربالگری با هم بحثی کنند. برخی بیمه‌های تکمیلی هزینه سونوگرافی غربالگری را پرداخت می‌کنند؛ با این حال باید برای انجام سونوگرافی غربالگری حتما مرکزی را پیدا کنید که هزینه خدماتش با بودجه شما هماهنگ است.