هیپوگنادیسم چیست؟

هیپوگنادیسم یا تستوسترون پایین، با نام‌های سندروم کمبود تستوسترون، هیپوگنادیسم اولیه و هیپوگنادیسم ثانویه نیز شناخته می‌شود.

در این مقاله می‌خوانید:

• تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم) چیست؟
• هورمون تستوسترون چه وظایفی را بر عهده دارد؟
• سطح تستوسترون پایین چیست؟
• چه افرادی ممکن است دچار تستوسترون پایین شوند؟
• علائم هیپوگنادیسم چیست؟
• علائم کاهش تستوسترون در کودکان
• چه چیزی باعث کاهش تستوسترون می‌شود؟
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
• خلاصه

تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم) چیست؟

تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم مردانه) وضعیتی است که در آن بیضه‌ها به اندازه کافی، تستوسترون یعنی هورمون جنسی مردانه تولید نمی‌کنند. بیضه‌ها غدد جنسی مردها هستند. تستوسترون پایین باعث بروز علائم مختلفی در سنین مختلف می‌شود. سطح تستوسترون در بزرگسالان به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد. تستوسترون پایین، یا هیپوگنادیسم، نام‌های دیگری هم دارد که عبارتند از:

• سندرم کمبود تستوسترون
• کمبود تستوسترون
• هیپوگنادیسم اولیه
• هیپوگنادیسم ثانویه
• هیپوگنادیسم هایپرگنادوتروپیک

  بیشتر بخوانید: علت نعوظ صبحگاهی چیست؟

هورمون تستوسترون چه وظایفی را بر عهده دارد؟

تستوسترون، رشد ویژگی‌های مردانه را تحریک می‌کند و برای تولید اسپرم یکی از ضروری‌ترین کارهای آن است. سطح تستوسترون به طور طبیعی در مردها بسیار بالاتر از زن‌ها است.
تستوسترون به حفظ و توسعه این اندام‌ها کمک می‌کند:

• اندام‌های جنسی و تناسلی
• توده عضلانی
• سطح کافی گلبول‌های قرمز
• تراکم استخوان
• احساس خوب
• عملکرد جنسی و تولید مثل

بدن معمولا سطح تستوسترون خون را به شدت کنترل می‌کند. سطوح تستوسترون به طور معمول صبح‌ها در بالاترین حد قرار دارد است و در طول روز کاهش می‌یابد. میزان تستوسترون به طور معمول توسط هیپوتالاموس و غده هیپوفیز، کنترل می‌شود. هر گونه مشکل در بیضه‌ها، هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز می‌تواند باعث کاهش تستوسترون شود.

سطح تستوسترون پایین چیست؟

تستوسترون کمتر از 300نانوگرم در دسی‌لیتر برای بزرگسالان را سطح تستوسترون پایین می‌دانند. اما یک دیدگاه دیگر هم وجود دارد که سطوح زیر 250نانوگرم در دسی‌لیتر پایین محسوب می‌شوند.

بیشتر بخوانید: الیگواسپرمی چیست؟

چه افرادی ممکن است دچار تستوسترون پایین شوند؟

هیپوگنادیسم مردانه، یک وضعیت پزشکی است که می‌تواند مردها را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد و احتمال دارد بیشتر بر این افرادی تاثیر بگذارد.

• افراد بالغ
• افراد چاق
• افرادی که دیابت نوع 2 کنترل‌نشده دارند
• افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند
• افرادی که شرایط پزشکی مزمن مانند اختلال عملکرد کلیه یا سیروز کبدی دارند.
• افراد مبتلا به ایدز/ اچ آی وی

  بیشتر بخوانید: نحوه ی اهدای اسپرم، چگونه است؟

علائم هیپوگنادیسم چیست؟

علائم تستوسترون پایین می‌تواند نسبت به سن افراد، متفاوت باشد. علائمی که پایین بودن تستوسترون را در بزرگسالان نشان می‌دهد عبارتند از:

• کاهش میل جنسی
• اختلال در نعوظ
• ریزش موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی
• کوچک شدن بیضه‌ها
• گرگرفتگی
• نداشتن اسپرم (آزواسپرمی) یا تعداد کم اسپرم که باعث ناباروری مردان می‌شود.

سایر علائم تستوسترون پایین عبارتند از:

• افسردگی
• مشکل در تمرکز و حافظه
• افزایش چربی بدن
• بزرگ شدن بافت سینه (ژنیکوماستی)
• کاهش قدرت و توده عضلانی
• کاهش استقامت

علائم کاهش تستوسترون در کودکان

تستوسترون پایین قبل از بلوغ شامل این موارد است:

• رشد قد آهسته است، اما بازوها و پاها رشد نامتناسب با بقیه بدن دارند.
• کاهش رشد موهای ناحیه تناسلی
• کاهش رشد آلت تناسلی و بیضه
• قدرت و استقامت کمتر از حد معمول

  بیشتر بخوانید: اسپرم صفر درمان دارد؟

چه چیزی باعث کاهش تستوسترون می‌شود؟

دو نوع هیپوگنادیسم وجود دارد:

• هیپوگنادیسم اولیه ( اختلال بیضه )
• هیپوگنادیسم ثانویه (اختلال هیپوفیز/هیپوتالاموس)

علل هیپوگنادیسم اولیه و ثانویه به دو دسته مادرزادی یا اکتسابی تقسیم می‌شوند.

علل هیپوگنادیسم اولیه

هیپوگنادیسم اولیه، زمانی اتفاق می‌افتد که وجود مشکلی در بیضه‌ها به آن‌ها اجازه تولید سطوح طبیعی تستوسترون را نمی‌دهد. نام دیگر هیپوگنادیسم اولیه، هیپوگنادیسم هایپرگنادوتروپیک است. در این نوع، غده هیپوفیز در پاسخ به سطوح پایین تستوسترون، هورمون لوتئین‌کننده و هورمون محرک فولیکول (گنادوتروپین) بیشتری تولید می‌کند.
سطوح بالای این هورمون‌ها به طور معمول باعث تولید اسپرم بیشتر می‌شود. اگر بیضه‌ها آسیب دیده باشند نمی‌توانند به افزایش سطوح گنادوتروپین پاسخ دهند که نتیجه آن تولید تستوسترون و اسپرم بسیار یا عدم تولید تستوسترون و اسپرم است.
برخی از شرایط مادرزادی که می‌تواند منجر به هیپوگنادیسم اولیه شود، عبارتند از:

هیپوگنادیسم اولیه، زمانی اتفاق می‌افتد که وجود مشکلی در بیضه‌ها به آن‌ها اجازه تولید سطوح طبیعی تستوسترون را نمی‌دهد.

• عدم وجود بیضه در بدو تولد (آنورشی)
• بیضه‌های نزول نکرده (کریپتورکیدیسم)
• هیپوپلازی سلول لیدیگ (توسعه نیافتگی سلول‌های لیدیگ در بیضه ها)

شرایط اکتسابی که بر بیضه‌ها تاثیر می‌گذارد و می‌تواند به هیپوگنادیسم اولیه منجر شود عبارتند از:

• آسیب یا برداشتن بیضه
• التهاب یک یا هر دو بیضه (به علت عفونت باکتریایی مانند عفونت مقاربتی است، یا اما به دلیل عفونت‌های ویروسی مانند اوریون)
• شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی بیضه‌ها
• انواع خاصی از تومورها
• استفاده از استروئید آنابولیک

  بیشتر بخوانید: علت کم تحرکی اسپرم چیست؟

علل هیپوگنادیسم ثانویه

برخی از شرایط مادرزادی مانند سندرم کالمن و سندرم «پرادر ویلی» باعث هیپوگنادیسم ثانویه می‌شود. سندرم کالمن، یک بیماری ژنتیکی نادر است که باعث از بین رفتن رشد سلول‌های عصبی در هیپوتالاموس می‌شود. سندرم «پرادر ویلی»، یک اختلال ژنتیکی نادر است باعث اختلال عملکرد هیپوتالاموس می‌شود. شرایط اکتسابی منجر به هیپوگنادیسم ثانویه، عبارتند از:

• کم‌کاری هیپوفیز
• هایپرپرولاکتینمی
• اضافه بار آهن (هموکروماتوز)
• آسیب مغزی
• سندرم کوشینگ
• سیروز کبدی
• نارسایی کلیه
• اچ آی وی/ ایدز
• مصرف الکل
• دیابت کنترل‌نشده
• چاقی
• آپنه انسدادی خواب
• مصرف برخی از داروها مانند استروژن‌ها، داروهای روانگردان، متوکلوپرامید، مواد مخدر

  پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص اورولوژی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر از درمان جایگزینی هورمون استفاده می‌کنید، یا اگر علائم تستوسترون پایین را تجربه مانند کاهش میل جنسی و گرگرفتگی، دارید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک بعد از معاینه شما، آزمایش خون تجویز کند.
اگر پسر شما تا 14سالگی علائم بلوغ را نشان نداده با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

خلاصه

تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم) وضعیتی است که در آن بیضه‌ها به اندازه کافی تستوسترون تولید نمی‌کنند. آسیب به بیضه‌ها، یا اختلال عملکرد غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس بر تستوسترون پایین تاثیر می‌گذارد. این مشکل با درمان جایگزین قابل درمان است.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان مراجعه کنید.