بیماری التهابی لگن در زنان، درمان میشود؟

بیماری التهابی لگن یکی از علل شایع ناباروری در خانمها است. چون این بیماری علائم غیر اختصاصی دارد، بسیاری از خانمها به آن اهمیت نمی دهند و وقتی متوجه وجود این بیماری در خود می شوند که بعلت نازائی به پزشک مراجعه می کنند. هدف از توضیح این بیماری مهم از این بابت است که زوجهای زیادی بعلت ناباروری به بنده مراجعه می کنند که پس از بررسی مشخص می شود که علت ناباروری بیماری التهابی لگن می باشد که اگر به موقع درمان می شد، خانم هیچوقت دچار ناباروری نمی گردید. اطلاع از این بیماری حتی مابین طبقه تحصیل کرده خیلی اندک است. امیدوارم این نوشتار هر چند اندک، سبب افزایش آگاهی خانمهای محترم و اقدام به موقع برای درمان باشد. متاسفانه در جامعه ما عواقب ناباروری برای خانمها زیاد است و از سرزنش اطرافیان، توهین و تحقیر شروع شده و به طلاق می انجامد.

بیماری التهابی لگن چیست؟

بیماری التهابی لگن عبارت است از عفونت رحم، لوله های رحمی و سایر اعضاء تولید مثل که سبب درد مزمن در قسمت تحتانی شکم می شود. آن یکی از عوارض جدی تعدادی از بیماریهای آمیزشی مثل عفونت با کلامیدیا و سوزاک است. بیماری التهابی لگن می تواند به لوله های رحمی آسیب برساند. بیماری التهابی لگن دارای ۴ عارضه مهم است: ناباروری، حاملگی خارج از رحم، تشکیل آبسه در داخل لگن و درد مزمن لگنی.

میزان شیوع بیماری التهابی لگن چقدر است؟

سالیانه صدها هزار نفر در دنیا دچار بیماری التهابی لگن حاد می شوند. از این افراد ۱۵-۱۰ درصد دچار ناباروری خواهند شد. تعداد قابل ملاحظه ای از حاملگیهای خارج رحمی که همه ساله اتفاق می افتند، ناشی از بیماری التهابی لگن هستند. حاملگی خارج رحمی یک حالت با لقوه خطرناک است که اگر تشخیص داده نشود، می تواند منجر به عواقب وخیم از جمله مرگ گردد.

خانمها چگونه مبتلا به بیماری التهابی لگن می شوند؟

بیماری التهابی لگن موقعی اتفاق می افتد که باکتریها از راه واژن بطرف بالا رفته از دهانه رحم وارد رحم و از آنجا وارد لوله های رحمی و داخل لگن می شوند. میکروبهای بسیار زیادی می توانند سبب بیماری التهابی لگن شوند، ولی کلامیدیا و سوزاک دو تا از مهمترین عوامل هستند. هر دو این عفونتها جزو بیماریهای آمیزشی طبقه بندی شده اند. اگر یک خانمی یک حمله حاد بیماری التهابی لگن داشته باشد، احتمال اینکه مجددا مبتلا به حمله حاد شود، بیشتر است، چون حمله حاد قبلی سبب آسیب به اعضاء داخل لگن می شود. خانمهائیکه در سن تولید مثل هستند، بیشتر به این عفونت گرفتار می شوند و احتمال ابتلا خانمهای زیر ۲۵ سال بیشتر از خانمهای بالای ۲۵ سال می باشد. علت آن این است که گردن رحم در خانمهای جوان هنوز به اندازه کافی دچار بلوغ نشده است و میکروب از طریق گردن رحم راحت تر وارد داخل رحم می شود. با افزایش تعداد شرکای جنسی، شانس ابتلا به بیماری التهابی لگن بیشتر می شود. اگر همسر یک خانمی دارای شرکای جنسی متعدد باشد، شانس ابتلا وی بیشتر می شود. خانمهائیکه از دوش واژینال استفاده می کنند، احتمال ابتلا آنها بیشتر از خانمهائی است که از دوش واژینال استفاده نمی کنند. دوش واژینال سبب می شود که نوع میکروبهای واژن به نوع خطرناکتر تغییر یابند و علاوه از آن، دوش سبب می شود که باکتریها بطرف بالا به داخل رحم رانده شوند. احتمال خطر بیماری التهابی لگن در خانمهائیکه از IUD استفاده می کنند، مختصری بیشتر از سایر خانمها است. بهتر است قبل از گذاشتن IUD خانم از نظر وجود احتمالی عفونت بررسی و درمان شود.

علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن کدامها هستند؟

علائم بیماری التهابی لگن از خفیف تا شدید متغیر می باشند. وقتی عامل عفونت، باکتری کلامیدیا می باشد، علی رغم آسیب شدید به دستگاه تولید مثل، علائم خیلی خفیف خواهند بود، همین خانمها هستند که در دراز مدت ممکن است دچار ناباروری شوند. کلامیدیا همچنین می تواند سبب عفونت لوله های رحمی شود، بدون اینکه حتی علامتی ایجاد کند. شایعترین علامت در یک خانم مبتلا به بیماری التهابی لگن، درد در قسمت تحتانی شکم است. سایر علائم احتمالی عبارتند از: تب، ترشح چرکی بد بو از واژن، مقاربت دردناک، سوزش و درد هنگام ادرار کردن، خونریزی نامنظم ماهیانه، و بندرت درد در قسمت راست فوقانی شکم.

عوارض بیماری التهابی لگن کدامها هستند؟

درمان سریع و مناسب بیماری التهابی لگن می تواند از عوارض بیماری التهابی لگن جلوگیری کند. عارضه اصلی، آسیب دائمی به دستگاه تولید مثل خانمها می باشد. باکتریهای عامل عفونت می توانند به آهستگی به لوله های رحمی حمله کرده و در دراز مدت سبب آسیب به آنها و بسته شدن لوله های رحمی شوند. بدین ترتیب دیگر تخمکهائی که از تخمدانها آزاد می شوند، نخواهند توانست خود را به داخل رحم برسانند و در نتیجه خانم نابارور می شود. تا ۱۵-۱۰ درصد خانمهای مبتلا به بیماری التهابی لگن، نابارور می شوند و با هر حمله جدید، خطر ناباروری افزایش می یاشد. گاها لوله های رحمی بصورت نسبی مسدود می شوند و تخمک در داخل لوله رحم بارور می شود که به آن حاملگی خارج رحمی می گویند. با رشد جنین اندازه آن افزایش پیدا کرده و به مرحله ای می رسد که سبب پارگی لوله رحمی، خونریزی شدید داخلی و حتی مرگ می گردد. بنابراین عدم تشخیص به موقع حاملگی خارج رحمی می تواند عوارض با لقوه خطرناک داشته باشد. عفونت لوله های رحمی و بافتهای داخل لگن سبب درد مزمن لگنی می شوند.

چگونه می توان بیماری التهابی لگن را تشخیص داد؟

تشخیص بیماری التهابی لگن مشکل است، چون علائم خفیف و جزئی هستند. بسیاری از حملات بیماری التهابی لگن تشخیص داده نمی شوند، چون یا علائم آنقدر اندک هستند که فرد به آنها اهمیت نمی دهد و یا پزشک این علائم را به سایر بیماریها ربط می دهد. چون بیماری التهابی لگن دارای تست تشخیصی اختصاصی نمی باشد، بنابراین تشخیص بر اساس علائم بالینی خواهد بود. اگر خانم دارای درد در قسمت تحتانی شکم باشد، باید از نظر سایر علائم بیماری التهابی لگن نیز بررسی شود. اگر یافته ها دال بر وجود بیماری التهابی لگن باشند، درمان الزامی است. اگر خانمی دارای ترشح چرکی باشد، می توان از نمونه ترشح، بررسی آزمایشگاهی جهت تعیین نوع میکروب بعمل آورد. سونوگرافی از لگن در تشخیص بیماری التهابی لگن خیلی کمک کننده است. با سونوگرافی می توان بزرگ شدن لوله های رحمی و آبسه داخل لگن را دید.

درمان بیماری التهابی لگن چیست؟

اساس درمان تجویز آنتی بیوتیک مناسب است. بیاد داشته باشید که درمان، آسیبهای ایجاد شده را از بین نمی برد، بلکه از ایجاد آسیب بیشتر جلوگیری می کند. اگر خانمی دارای درد لگن یا سایر علائم بیماری التهابی لگن می باشد، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کند. درمان فوری با آنتی بیوتیک از آسیب شدید به دستگاه تولید مثل جلوگیری می کند. هر قدر خانمی دیرتر نسبت به درمان خود اقدام نماید، شانس ناباروری یا حاملگی خارج از رحم در وی بیشتر می شود. علت آن آسیب به لوله های رحمی است. چون تشخیص عامل میکروبی ایجاد کننده بیماری التهابی لگن مشکل است و اغلب بیش از دو نوع میکروب سبب بیماری التهابی لگن می شوند، بنابراین شروع درمان حداقل با دو نوع آنتی بیوتیک خواهد بود. این آنتی بیوتیکها باید طوری انتخاب شوند که طیف وسیعی از میکروبهای مهم را پوشش دهند. بسته به شرایط بیمار، تجویز دارو خوراکی و یا وریدی خواهد بود. معمولا علائم قبل از درمان کامل، بهبود می یابند، و بیمار باید طول درمان خود را تکمیل نماید. این کمک می کند که بیماری دوباره عود نکند. علاوه از آن باید شریک جنسی خانم مبتلا به بیماری التهابی لگن نیز بررسی و بصورت مناسب درمان شود، این حتی درصورتی است که شریک جنسی وی علامت نداشته باشد. در موارد زیر بیمار باید در بیمارستان بستری و درمان شود:

• بشدت بد حال باشد

• دارای تب، تهوع و استفراغ باشد

• حامله باشد

• نیاز به آنتی بیوتیک وریدی داشته باشد

• دارای آبسه لوله های رحمی یا لگنی باشد

• به درمان خوراکی پاسخ نداده باشد

چگونه می توان از بیماری التهابی لگن جلوگیری کرد؟

خانمها باید اقداماتی انجام دهند تا به بیماریهای آمیزشی مبتلا نشوند و اگر مبتلا شدند بسرعت و بطور مناسب درمان شوند. هر نوع علائم تناسلی مثل زخم، ترشح، بوی بد، سوزش ادرار و خونریزی نامنظم ممکن است دلیلی بر وجود یک بیماری آمیزشی باشد که باید به نحو مقتضی بررسی و درمان شود.