۲۲ روش درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی
بواسیر یا هموروئید یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان بعد از زایمان طبیعی با آن روبه‌رو می‌شوند. فشار زیاد در حین زایمان و تغییرات هورمونی دوران بارداری باعث می‌شود رگ‌های مقعد متورم و ملتهب شوند. اگرچه در بسیاری از موارد این مشکل به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند، اما استفاده از روش‌های خانگی و همچنین راهکارهای طب سنتی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کرده و درد و التهاب را کاهش دهد. در ادامه مهم‌ترین روش‌های درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی توضیح داده می‌شود.
فهرست مطالب
- کمپرس سرد
- پرهیز از نشستن‌های طولانی
- زور نزدن موقع دفع
- حمام نشیمن با آب گرم
- انجام ورزش‌های کگل برای تقویت ماهیچه‌ها
- مصرف فیبر و مایعات
- تمیز نگه داشتن مقعد و استفاده از پدهای خانگی
- استفاده از روغن نارگیل
- عسل طبیعی
- مصرف انجیر
- مصرف خاکشیر
- مصرف آلو
- گیاه بارهنگ (اسفرزه)
- روغن بادام شیرین
- مصرف دانه چیا
- دمنوش بابونه
- پرهیز از غذاهای یبس‌کننده مانند موز
- استفاده از روغن زیتون و روغن کرچک
- تخلیه زودبه‌زود مثانه
- مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع
- استفاده از لباس‌های پنبه‌ای و نخی
- استفاده از وازلین برای درمان بواسیر
کمپرس سرد
یکی از ساده‌ترین درمان‌های خانگی استفاده از کمپرس یخ است. قرار دادن کیسه یخ یا کمپرس سرد روی ناحیه مقعد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چند بار در روز، می‌تواند التهاب و ورم رگ‌ها را کم کند و احساس سوزش و درد را کاهش دهد. این روش به‌ویژه در روزهای ابتدایی پس از زایمان بسیار کمک‌کننده است.
بیشتر بخوانید: هموروئید بعد از زایمان طبیعی | علت‌ها، علائم، درمان و معرفی ۵ پماد موثر
پرهیز از نشستن‌های طولانی
یکی از توصیه‌های مهم برای درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی، اجتناب از نشستن‌های طولانی‌مدت است. نشستن زیاد، به‌ویژه روی سطوح سخت، باعث افزایش فشار بر رگ‌های ناحیه مقعد می‌شود و تورم و درد بواسیر را تشدید می‌کند. بهتر است مادران تازه‌زا در فواصل زمانی کوتاه از جای خود بلند شوند، چند قدم راه بروند یا حرکات کششی ملایم انجام دهند. همچنین استفاده از بالشتک‌های نرم یا بالشتک‌های دوناتی شکل هنگام نشستن، می‌تواند فشار مستقیم روی ناحیه مقعد را کاهش داده و به بهبود سریع‌تر کمک کند.
زور نزدن موقع دفع
یکی از کلیدی‌ترین روش‌های خانگی برای بهبود بواسیر بعد از زایمان طبیعی، اجتناب از زور زدن هنگام دفع است. فشار بیش از حد در زمان اجابت مزاج باعث افزایش تورم و التهاب رگ‌های مقعد می‌شود و روند درمان را به تعویق می‌اندازد. برای پیشگیری از این حالت، باید مدفوع نرم نگه داشته شود که این امر با مصرف فیبر کافی، نوشیدن مایعات و استفاده از ملین‌های طبیعی مانند آلو، انجیر خشک یا تخم شربتی امکان‌پذیر است. همچنین بهتر است مادران پس از احساس دفع سریع به دستشویی بروند و از به تعویق انداختن اجابت مزاج خودداری کنند تا نیاز به فشار آوردن کمتر شود.
بیشتر بخوانید: درمان یبوست در بارداری | ۴ علت اصلی + درمان با تغذیه، ورزش، دارو و طب سنتی
حمام نشیمن با آب گرم
حمام نشیمن (Sitz bath) یکی دیگر از روش‌های رایج برای درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی است. نشستن در لگنی پر از آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، روزی دو تا سه بار، گردش خون را بهبود می‌دهد، التهاب را کاهش می‌دهد و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. برخی زنان برای افزایش اثر آرامش‌بخش به آب گرم مقداری نمک اپسوم یا جوش شیرین اضافه می‌کنند.
انجام ورزش‌های کگل برای تقویت ماهیچه‌ها
ورزش‌های کگل از تمرینات ساده‌ای هستند که با منقبض و رها کردن مکرر عضلات کف لگن انجام می‌شوند و می‌توانند در درمان بواسیر پس از زایمان طبیعی نقش موثری داشته باشند. این تمرین‌ها با تقویت عضلات اطراف مقعد و بهبود گردش خون در ناحیه لگن، به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کنند و از یبوست و فشار بیش از حد در زمان دفع جلوگیری می‌کنند. انجام روزانه چند ست ورزش کگل، هر بار به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه انقباض و سپس رهاسازی، می‌تواند نه تنها در بهبود بواسیر بلکه در بازگشت سریع‌تر توان عضلات کف لگن پس از زایمان موثر باشد.
مصرف فیبر و مایعات
یبوست عامل مهمی در تشدید بواسیر پس از زایمان است. افزایش مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل همراه با نوشیدن آب کافی می‌تواند حرکات روده را نرم کرده و از فشار بیش از حد در هنگام دفع جلوگیری کند. این تغییر ساده در رژیم غذایی، به مرور زمان شدت بواسیر را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آیا با داشتن بواسیر می‌توان طبیعی زایمان کرد؟ راهکارهای آماده سازی برای زایمان
تمیز نگه داشتن مقعد و استفاده از پدهای خانگی
رعایت بهداشت ناحیه مقعد پس از هر بار اجابت مزاج نقش مهمی در کاهش علائم و درمان بواسیر بعد از زایمان طبیعی دارد. شست‌وشوی ملایم با آب ولرم و سپس خشک کردن کامل ناحیه با دستمال نرم یا حوله تمیز می‌تواند از تحریک و عفونت جلوگیری کند.
به نقل از health.harvard.edu
After every bowel movement, gently clean your anal area with a witch hazel pad, a soothing baby wipe, or a co”ton cloth soaked in warm water. If you”have any irritation afterward, apply petroleum jelly or aloe vera gel.
بعد از هر بار اجابت مزاج، ناحیه مقعد خود را به آرامی با یک پد فندق افسونگر، یک دستمال مرطوب کودک یا یک پارچه نخی خیس شده در آب گرم تمیز کنید. اگر بعد از آن هرگونه سوزشی داشتید، از وازلین یا ژل آلوئه ورا استفاده کنید.
استفاده از روغن نارگیل
در طب سنتی روغن نارگیل به‌عنوان یک مرهم طبیعی برای درمان بواسیر معرفی شده است. این روغن خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و می‌تواند خارش و سوزش ناحیه مقعد را کاهش دهد. مالیدن مقدار کمی روغن نارگیل به صورت مستقیم روی بواسیر چند بار در روز، می‌تواند به نرم شدن بافت و کاهش درد کمک کند.
بیشتر بخوانید: ۵ روش اصلی درمان بواسیر در بارداری | از درمان خانگی تا دارو و جراحی
عسل طبیعی
عسل در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد و به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کننده و ترمیم‌کننده، برای درمان زخم‌ها و التهاب‌ها توصیه می‌شود. می‌توان عسل طبیعی را به صورت موضعی روی بواسیر مالید تا التهاب کاهش یابد و روند ترمیم سریع‌تر شود. همچنین مصرف عسل به همراه آب ولرم می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند.
مصرف انجیر
انجیر از میوه‌های پر فیبر و پرکاربرد در بهبود و درمان بواسیر بعد از زایمان طبیعی است. فیبر موجود در انجیر باعث نرم شدن مدفوع و بهبود حرکات روده می‌شود و از یبوست، که یکی از عوامل اصلی تشدید بواسیر است، جلوگیری می‌کند. مصرف روزانه چند عدد انجیر تازه یا خیسانده‌شده در آب ولرم، می‌تواند به دفع راحت‌تر کمک کرده و فشار روی رگ‌های مقعد را کاهش دهد. علاوه بر این، انجیر خواص ضدالتهابی ملایمی دارد که به کاهش ورم و درد بواسیر کمک می‌کند و می‌تواند به‌عنوان یک درمان خانگی ساده و در دسترس مورد استفاده قرار گیرد.
مصرف خاکشیر
خاکشیر از گیاهان سنتی پرکاربرد برای بهبود بواسیر بعد از زایمان طبیعی است. این گیاه با خواص ملین و نرم‌کننده‌ای که دارد، مدفوع را روان می‌کند و از یبوست جلوگیری می‌نماید، در نتیجه فشار هنگام دفع کاهش یافته و التهاب رگ‌های مقعد کمتر می‌شود. معمولاً خاکشیر را به صورت دمنوش یا شربت با آب سرد مصرف می‌کنند و ترکیب آن با کمی آب‌لیمو یا شکر طبیعی می‌تواند طعم آن را مطبوع‌تر کند. استفاده منظم از خاکشیر، به ویژه در هفته‌های ابتدایی پس از زایمان، می‌تواند روند بهبودی بواسیر را تسریع کند و علائم ناراحت‌کننده آن را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: بواسیر در نوزادان و کودکان زیر دو سال | 9 علت شایع تا روش‌های تشخیص و درمان + 4 علائم آن
مصرف آلو
آلو، به‌ویژه آلو خشک، یکی از خوراکی‌های موثر در درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی است. این میوه سرشار از فیبر و ترکیبات ملین طبیعی است که به نرم شدن مدفوع و کاهش یبوست کمک می‌کند، در نتیجه فشار هنگام دفع کمتر شده و تورم و درد بواسیر کاهش می‌یابد. مصرف روزانه چند عدد آلو خشک، یا خیساندن آن در آب ولرم و خوردن آن صبح‌ها، می‌تواند حرکات روده را تنظیم کرده و بهبود سریع‌تر بواسیر را تسهیل کند. این روش ساده، مقرون به صرفه و در دسترس، جزء رایج‌ترین توصیه‌های طب سنتی و خانگی برای این مشکل است.
گیاه بارهنگ (اسفرزه)
در منابع طب سنتی، دانه‌های بارهنگ یا اسفرزه برای بهبود بواسیر پیشنهاد شده‌اند. این گیاه سرشار از فیبر محلول است و با جذب آب در روده، مدفوع را نرم می‌کند. مصرف روزانه یک قاشق غذاخوری دانه اسفرزه همراه با یک لیوان آب، می‌تواند حرکات روده را تنظیم کرده و از تشدید بواسیر جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: خوردن بارهنگ در بارداری - ۱۳ خواص در طب سنتی + مضرات آن
روغن بادام شیرین
در بسیاری از نسخه‌های طب سنتی ایرانی، روغن بادام شیرین به عنوان دارویی آرام‌بخش و نرم‌کننده توصیه شده است. ماساژ آرام اطراف مقعد با روغن بادام شیرین می‌تواند به کاهش التهاب و خشکی کمک کند. همچنین مصرف خوراکی مقدار کمی روغن بادام شیرین می‌تواند یبوست را کاهش دهد.
مصرف دانه چیا
دانه چیا یکی از منابع غنی فیبر محلول است و می‌تواند در درمان خانگی بواسیر پس از زایمان طبیعی بسیار موثر باشد. مصرف دانه چیا با جذب آب در روده‌ها، مدفوع را نرم کرده و دفع آن را آسان‌تر می‌کند، در نتیجه فشار روی رگ‌های مقعد کاهش یافته و التهاب و درد بواسیر کمتر می‌شود. برای استفاده، می‌توان یک تا دو قاشق غذاخوری دانه چیا را در آب یا شیر خیسانده و به صورت روزانه مصرف کرد. ترکیب دانه چیا با میوه‌هایی مانند انجیر یا آلو می‌تواند اثر ملین آن را تقویت کرده و روند بهبودی بواسیر را سرعت بخشد.
بیشتر بخوانید: دانه چیا در بارداری و دوران شیردهی _ ۳ خواص و مضرات مصرف
دمنوش بابونه
بابونه خاصیت ضدالتهابی و آرام‌بخش دارد و می‌تواند در بهبود بواسیر نقش موثری ایفا کند. مصرف روزانه دمنوش بابونه باعث آرامش عضلات و بهبود هضم می‌شود. علاوه بر این، می‌توان از جوشانده بابونه برای شست‌وشوی موضعی و حتی افزودن آن به حمام نشیمن استفاده کرد.
پرهیز از غذاهای یبس‌کننده مانند موز
یکی از نکات مهم در درمان خانگی بواسیر پس از زایمان طبیعی، اجتناب از مصرف غذاهایی است که باعث یبوست یا سفت شدن مدفوع می‌شوند. موز کال یا خیلی رسیده، به دلیل فیبر کم و اثر خشک‌کنندگی، می‌تواند حرکات روده را کند کرده و فشار هنگام دفع را افزایش دهد، که این امر تورم و درد بواسیر را تشدید می‌کند. بهتر است مادران تازه‌زا از مصرف موز و سایر خوراکی‌های مشابه که باعث سفت شدن مدفوع می‌شوند، به ویژه در هفته‌های ابتدایی پس از زایمان، پرهیز کنند و در عوض از میوه‌ها و سبزیجات ملین و پر فیبر استفاده نمایند تا روند بهبودی بواسیر تسریع شود.
استفاده از روغن زیتون و روغن کرچک
روغن زیتون و روغن کرچک از راهکارهای موثر طب سنتی برای درمان خانگی بواسیر پس از زایمان طبیعی هستند. روغن زیتون با خواص ضدالتهابی و نرم‌کننده‌ای که دارد، می‌تواند با مصرف خوراکی به روان شدن مدفوع کمک کرده و فشار هنگام دفع را کاهش دهد. روغن کرچک نیز خاصیت ملین قوی دارد و با مصرف مناسب، حرکات روده را منظم می‌کند و از یبوست جلوگیری می‌نماید. استفاده روزانه از این روغن‌ها، به‌ویژه ترکیب آنها با وعده‌های غذایی یا مصرف به صورت ناشتا، می‌تواند به کاهش درد، التهاب و تورم بواسیر کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کند.
تخلیه زودبه‌زود مثانه
تخلیه منظم و زودبه‌زود مثانه می‌تواند به‌طور غیرمستقیم در کاهش علائم بواسیر پس از زایمان طبیعی موثر باشد. پر بودن مثانه فشار بیشتری بر اندام‌های لگنی و به‌ویژه رگ‌های ناحیه مقعد وارد می‌کند و همین موضوع می‌تواند تورم و درد بواسیر را تشدید کند. با عادت کردن به تخلیه به‌موقع ادرار، فشار داخلی لگن کاهش می‌یابد و شرایط برای بهبود سریع‌تر بواسیر فراهم می‌شود. این اقدام ساده به‌ویژه در روزهای ابتدایی بعد از زایمان اهمیت بیشتری دارد، زیرا هم به سلامت دستگاه ادراری کمک می‌کند و هم از فشار اضافی بر بواسیر جلوگیری می‌نماید.
مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع
یکی از روش‌های کاربردی برای درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان طبیعی، استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع است. این داروها یا مکمل‌های خوراکی با جذب آب در روده باعث نرم شدن مدفوع می‌شوند و دفع را آسان‌تر می‌کنند، بدون اینکه نیاز به زور زدن باشد. کاهش فشار هنگام اجابت مزاج به بهبود التهاب و تورم رگ‌های مقعد کمک می‌کند و درد بواسیر را کمتر می‌سازد. نرم‌کننده‌ها معمولاً به صورت شربت یا کپسول در دسترس هستند و مصرف آنها در دوره پس از زایمان، با نظر پزشک، می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند.
استفاده از لباس‌های پنبه‌ای و نخی
پوشیدن لباس‌های زیر پنبه‌ای و نخی یکی از راهکارهای ساده اما موثر در بهبود و درمان بواسیر بعد از زایمان طبیعی است. این نوع لباس‌ها به دلیل جنس نرم و قابلیت تنفس‌پذیری بالا، از تجمع رطوبت و تعریق در ناحیه مقعد جلوگیری می‌کنند و احتمال تحریک یا عفونت را کاهش می‌دهند. برعکس، لباس‌های تنگ یا ساخته‌شده از الیاف مصنوعی می‌توانند باعث افزایش اصطکاک، گرما و رطوبت شوند و علائم بواسیر را تشدید کنند. بنابراین انتخاب لباس زیر نخی، تعویض مرتب آن و خشک نگه داشتن ناحیه، به تسریع روند بهبودی کمک چشمگیری می‌کند.
استفاده از وازلین برای درمان بواسیر
وازلین یا ژل نفتی به‌عنوان یک مرطوب‌کننده موثر، می‌تواند در تسکین علائم بواسیر، به‌ویژه در مراحل اولیه یا خفیف، مفید باشد. این ماده با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، از خشکی و تحریک ناحیه مقعد جلوگیری کرده و به کاهش خارش و سوزش کمک می‌کند. همچنین، با نرم کردن ناحیه مقعد، عبور راحت‌تر مدفوع را تسهیل می‌کند و از وارد آمدن فشار اضافی به رگ‌های متورم جلوگیری می‌کند.
برای استفاده از وازلین، مقدار کمی از آن را روی نوک انگشت خود قرار داده و به‌آرامی روی ناحیه مقعد بمالید. این کار را می‌توانید قبل یا بعد از اجابت مزاج انجام دهید. توصیه می‌شود از وازلین بهداشتی و فاقد مواد معطر استفاده کنید تا از تحریک بیشتر پوست جلوگیری شود.
لازم به ذکر است که وازلین تنها به تسکین علائم کمک می‌کند و درمان قطعی بواسیر محسوب نمی‌شود. در صورت مشاهده علائمی مانند خونریزی، درد شدید یا برآمدگی‌های بیرونی، مشورت با پزشک متخصص ضروری است.
سخن پایانی
بواسیر بعد از زایمان طبیعی مسئله‌ای رایج اما قابل کنترل است. ترکیب روش‌های خانگی درمان بواسیر بعد از زایمان طبیعی مانند کمپرس سرد، حمام نشیمن و اصلاح رژیم غذایی با راهکارهای طب سنتی نظیر استفاده از روغن نارگیل، عسل، بارهنگ و دمنوشها می‌تواند تا حد زیادی علائم را کاهش دهد. با این حال، در صورت تداوم یا تشدید علائم، مشورت با پزشک برای انتخاب روش‌های درمانی تخصصی ضروری است.
