سلامت جنین در بارداری، حرکات طبیعی چگونه اند؟

حرکت جنین یکی از زیباترین اتفاقاتی است که فقط مادران تجربه می‌کنند، اما داشتن هر چیز منحصر به‌ فردی بهای خودش را دارد؛ بهایی که گاهی از دست رفتنش، بسیار گران تمام می‌شود، به اندازه از دست دادن فرزندی که نزدیک به ۹ ماه، انتظار رسیدنش را کشیده‌ای.

تکان خوردن جنین
برای بسیاری از خانم هایی که نخستین بارداری خود را تجربه می کنند، لازم است که بدانند جنین از هفته هفتم بارداری شروع به تکان خوردن می کند و در سونوگرافی نیز می توان این مساله را مشاهده کرد، ولی تکان خوردن جنین در داخل رحم معمولا قبل از هفته های 16 تا 22 احساس نمی شود.

البته مادران از نوبت دوم بارداری خود به بعد، زودتر از مادران شکم اول این تکان های کوچک را که اصطلاحا «لگد زدن» خوانده می شود، حس می کنند.

به گفته دکتر آمنه لاهوتی متخصص زنان و زایمان، وضع جسمی مادر هم در احساس کردن این تکان ها نقش دارد؛ زنان لاغر تکان ها را راحت تر از زنان چاق حس می کنند.

جنینی با حرکات طبیعی
در ابتدا تعداد تکان ها کم و فاصله آنها زیاد و ممکن است در حد چند تکان، در روز باشد. در واقع جنین مرتب تکان خورده و ضربه می زند، ولی بیشتر ضربه ها قدرت کافی برای حس شدن از سوی مادر را ندارد، ولی در سه ماهه دوم ضربات شدیدتر و بیشتر می شود.

ابتدا حرکات جنین نامنظم و با فاصله است، ولی به تدریج منظم و معنی دار می شود. با پیشرفت بارداری، حرکات ضعیف، جای خود را به حرکات قوی می دهد و در فاصله هفته های ۲۰ تا ۳۰ حرکت عمومی بدن، حالت سازمان یافته پیدا می کند و در جنین، دوره های فعالیت ـ استراحت شروع می شود. با نزدیک شدن به زمان زایمان و به دلیل بزرگ شدن جنین و کاهش مایع آمنیوتیک (مایع دور جنین)، تعداد حرکات جنین کاهش می یابد.

نگران نباشید، جنین تان خواب است
هر مادری تجربه متفاوتی از حرکات جنین دارد و هر جنینی نیز الگوی حرکتی ویژه خودش را دارد. یعنی تا زمانی که حرکات جنین یک الگوی ثابت داشته و چندان تغییر نکند، می توان گفت که مشکلی وجود ندارد، ضمن این که دوره های خواب و بیداری جنین، مستقل از خواب و بیداری مادر است.

طبق پژوهش ها، طول مدت چرخه خواب جنین تقریبا از ۲۰ تا ۷۵ دقیقه متفاوت است، ولی متوسط مدت حالت غیرفعال یا آرام در جنین بعد از ۳۷ هفتگی، ۲۳ دقیقه است. بنابراین اگر جنین تان حرکت نکرد، نگران نباشید، ممکن است جنین تان خواب باشد. هرچند که باید بتوانید تعداد حرکات جنین خود را بشمارید.

تعداد حرکات ایده آل جنین یا مدت زمان مناسب شمارش آنها تعریف نشده است، با این حال در صورتی که حرکات جنین شما کاهش یافت، حتما باید این وضع را با پزشک خود در میان بگذارید تا برای شما در خواست سونوگرافی بدهد.

کاهش حرکات جنین را جدی بگیرید
به گفته دکتر لاهوتی احساس کاهش حرکات جنین از سوی مادر خطرناک بوده و حتما باید پیگیری شود، زیرا ممکن است نشانه مشکلی در جنین و حتی مرگ قریب الوقوع باشد. در مطالعات هم ثابت شده که حرکات جنین که از سوی مادر احساس می شود به اندازه ثبت رسمی آن توسط سونوگرافی ارزشمند است.

در صورت احساس کاهش حرکات جنین، بخصوص در چهار هفته آخر بارداری می توانید با شمارش حرکات جنین، از سلامت او اطمینان پیدا کنید.

برای این منظور، یک لیوان شربت قند یا یک ماده غذایی شیرین خورده و حدود نیم ساعت بعد به پهلوی چپ بخوابید. سپس به مدت دو ساعت حرکات جنین را بشمارید، تعداد ده حرکت در دو ساعت طبیعی است. اگر تعداد ده حرکت جنین، زودتر از دو ساعت به ده بار رسید، نیازی به ادامه کنترل حرکات نیست، اما در صورتی که حرکات جنین، کمتر از این تعداد باشد، باید فورا به مطب پزشک خود مراجعه کنید.

جنین های بازیگوش یا تنبل
زیاد بودن حرکات جنین، اتفاق نگران کننده ای نیست، چراکه هر جنینی وضع حرکت منحصر به خودش را دارد. بعضی از جنین ها بیشتر و بعضی کمتر حرکت می کنند، ولی هر زمان تعداد حرکات یک جنین به نسبت خودش کم شود، باید موضوع را پیگیری کنید.

حرکات جنین ارتباطی به ساعات مختلف شبانه روز ندارد، بعضی از مادران احساس می کنند لگدهای جنین، قبل از خواب بیشتر شده که در واقع به دلیل این است که مادر با آرامش دراز کشیده و حرکات بیشتری را درک می کند.

همچنین ثابت نشده که تعداد حرکات جنین با نوع تغذیه و استرس مادر ارتباطی داشته باشد، ولی گرسنگی و خستگی مادر می تواند باعث کاهش حرکات جنین یا کاهش درک آن از سوی مادر شود.

لگدهایش را بشمرید
یکی از پرسش هایی که برای بسیاری از بارداران مطرح می شود این است که آیا باید روند لگدهای جنین را پیگیری و ثبت کنند؟

هر بارداری هنگامی که جنینش لگد می زند باید به آن توجه داشته باشد و اگر تعداد آن کاهش پیدا کرد حتما با پزشک خود در میان بگذارد.

کم شدن حرکات جنین در رحم می تواند نشانه مشکلی باشد. در این حالت ممکن است پزشک، سونوگرافی درخواست کند تا از سلامت جنین مطمئن شود، حتی در سه ماهه سوم، شاید پزشک درخواست کند در طول روز تعداد حرکات و لگدهای کودک از سوی مادر شمرده شود.

یکی از رایج ترین روش ها برای شمارش لگدهای جنین
یک ساعت از روز را که اصولا جنین حرکت می کند، انتخاب کنید. بنشینید یا دراز بکشید و سعی کنید حواستان به جنین باشد. زمان بگیرید تا ببینید چقدر طول می کشد تا ده ضربه مختلف لگد، مشت یا حرکت کلی بدن را تشخیص دهید. اگر در طول دو ساعت ده ضربه را احساس نکردید، شمارش را تمام کنید و با پزشک تماس بگیرید.