انواع سونوگرافی بارداری (۱)

متخصصين توصيه مي كنند كه خانم ها پیش از اقدام به بارداری، یک سونوگرافی از رحم و تخمدان ها داشته باشد تا از وضع سیستم باروری خود مطلع شود.

متخصصين توصيه مي كنند كه خانم ها پیش از اقدام به بارداری، یک سونوگرافی از رحم و تخمدان ها داشته باشد تا از وضع سیستم باروری خود مطلع شود. این سونوگرافی به پزشک درباره سالم بودن رحم (از نظر ناهنجاری ها)، وجود فیبروم ها یا پولیپ،کیست های تخمدانی و بسیاری از مشکلات رحمی کمک می کند.

همچنین با این كار می توان زمان تخمک گذاری را هم مشخص نمود، به ويژه در زنانی که دوره های عادت ماهانه نامنظم دارند یا دچار ناباروری هستند. تعداد فولیکول، اندازه آن و زمان دقیق تخمک گذاری در روزهای 12 تا 16 سیکل قاعدگی بررسی می شود.

معمولاً خانم هاي بارداري كه دوره حاملگی بدون مشکلی را سپری مي کنند، تا پایان این دوره چهار سونوگرافی انجام مي دهند.

بار اول در ابتدای بارداری، بار دوم در هفته ۱۲، بار سوم از هفته 16 به بعد و بار چهارم در هفته ۳۲. در صورتی که مشکلی در سونوگرافی ها دیده شود یا خانم باردار مبتلا به فشار خون یا دیابت یا بیماری های دیگر باشد یا احتمال کوچک بودن جنین داده شود و یا بارداری چندقلو باشد، لازم است تعداد سونوگرافی ها بیشتر شود؛ كه معمولاً احتمال تکرار سونوگرافی در اين موارد، اكثراً در اواخر بارداری و نزدیک به پایان بارداری (بین ۲۸ تا ۳۶ هفتگی) به فاصله ۲ تا ۳ هفته مي باشد.

سونوگرافی اول

در اولين سونوگرافي، که از سطح شکم انجام می شود، قلب جنین رویت مي شود. با سونوگرافی حول و حوش هفته پنج و نیم و حداکثر تا هفته هفت بارداری می توان قلب جنین را دید. در این هفته به وضوح صدای قلب جنین شنیده می شود. آنچه برای پزشک بیش از هر چیز دیگری مهم است اندازه گیری قد جنین از نوک سر تا پایین باسن است تا بتواند سن دقیق بارداری را اعلام کند. از نكات مهم ديگر اين سونوگرافي، تشخيص بارداري در داخل رحم و عدم وجود بارداري خارج رحمي مي باشد.

همچنین اين سونوگرافی مشخص كننده ي جنین یک قلو، دوقلو و یا بیشتر است. با سونوگرافی ترانس واژینال نيز می توان در هفته چهار و نیم بعد از اولین روز آخرین قاعدگی قلب جنین را پیدا كرد از فاصله نزدیک تری به قلب و رشد جنین نگاه كرد .

سونوگرافيNT

انجام سونوگرافی NT به همراه آزمایش خونِ ناهنجاری های ژنتیکی، به عنوان تست های غربالگری سه ماه اول بارداری به حساب می آیند كه از ابتداي هفته ۱۱ تا انتهاي هفته ۱۳ بارداري انجام مي‌شود. اين تست شامل آزمايش خون و سونوگرافي است. دقت سونوگرافی، به تنهایی در تشخیص ناهنجاری های جنین حدود ۷۵ درصد می باشد و اگر با آزمایش خون همراه شود، صحت آنها به ۸۵ درصد می رسد.

اين تست تركيبي از سنجش 2 ماركر در خون مادر (PAPP-A و Free -βHCG) و بررسي سونوگرافيك (NB و NT) مي باشد كه جهت بررسي برخی از آنومالی ها مانند احتمال خطر سندرم داون، تريزومي21، 18 و تريزومي 13 انجام مي‌شود. (تریزومی به معنای سه کروموزوم به جای دو کروموزوم طبیعی است) یعنی کروموزوم های شماره 13 و 18 و 21 جنین را از جهت سه تایی بودن که نوعی ناهنجاری است، بررسی می كنند.

دو ماده‌اي كه در خون مادر مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند، در بارداري‌هاي جنين مبتلا به سندرم داون تمايل به خروج از مقادير طبيعي دارند. در سونوگرافي كه به آن ان تي يا (NT (Nuchal Translucency مي‌گويند، ‌ مقدار مايع در پشت گردن جنين اندازه گيري مي‌شود كه در جنين‌هاي مبتلا به سندرم داون تمايل به افزايش دارد. فقدان استخوان بيني (NB) (Nasal Bone) نيز در بررسي سونوگرافيك مي‌تواند مطرح كننده ابتلاء جنين به سندرم داون باشد.

سونوگرافي تعيين جنسيت و بررسي

بهتر است بعد از هفته 16 نيز یک سونوگرافی برای تشخیص ناهنجاری های جنین انجام شود. چون رویت اندام های کوچک جنین در این زمان بهتر میسر است. در هفته های 16 تا 19 بارداری جنسیت، دست و پا، تعداد انگشتان، صورت، وضع لب ها، گوش، چشم، دیافراگم، ستون فقرات، کلیه ها، مثانه و معده پر از مایع و چهار حفره ای بودن قلب جنین بررسی می شود. البته انجام اين سونوگرافي الزامي نيست.

نکته بعدی اندازه گیری عرض گردن است که اگر بالاتر یا مساوی با ۳ میلی لیتر باشد، پزشک آزمایش آمنیوسنتز (نمونه برداری از پرزهای جنینی شناور درون مایع آمنیون) تجویز می کند تا احتمال وجود هرگونه آنرمالی کروموزمی شناخته شود. در هفته بیست و دوم بارداری جنین از بالا تا پایین چک می شود. آنچه بیش از هر چیز دیگری مورد توجه پزشک است، مشاهده اندام های داخلی به ویژه قلب و سر است.

پزشک همچنین میزان رشد جنین و کیفیت تبادلات بین مادر و جنین به کمک بند ناف و جفت و مایع آمنیونی را هم چک می کند. در این هفته آنچه بر صفحه مانیتور مشخص می شود، جنینی است که مدام حرکت می کند و تمام اندام های او شکل گرفته است.

منبع: های ماما