آلودگی هوا در بارداری، چه نقشی دارد؟

هر کدام از این افراد باردار به چه میزان در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند؟
مجری طرح تحقیقاتی "خودمراقبتی در برابر آلودگی هوا" با اشاره به انجام این مطالعات بر یک گروه از زنان باردار، گفت:

نتایج این طرح نشان داد که انجام رفتارهای خودمراقبتی در سه حیطه مراقبت از خود در وضعیت آلودگی هوای شهری، مراقبت از خود در فضای درون خانه و مراقبت‌های تغذیه‌ای در زمان آلودگی هوا، بسیار بهتر شده بود و این زنان پس از پایان دوره بارداری نیز عوارض مامایی کمتری داشتند.

دکتر مرضیه عربان عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، با اشاره به جزئیات اجرای این طرح اظهار کرد:

این پروژه با کمک متخصصان مامایی، آموزش و ارتقای سلامت، بهداشت محیط، بهداشت عمومی و آمار زیستی و با هدف آن‌که بتوان با استفاده از آموزش‌های روز بر پایه یک روش مخاطب‌پسند، موجبات ارتقاء سلامتی در یک گروه پرخطر سنی (زنان باردار) را فراهم کرد، در دانشگاه اجرا شد.

وی با اشاره به راه‌اندازی یک سامانه پیامکی برای انجام این مطالعات، تصریح کرد:

در این مطالعه پیام‌های آموزشی برای خودمراقبتی در برابر آلودگی هوا، مورد تأیید تیم متخصصان پروژه طراحی و تولید شد؛ همچنین برای چارچوب‌بندی پیام‌ها هم از مخاطبان طرح و هم از متخصصان تکنولوژی آموزشی نظرخواهی شد.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با بیان این‌که این طرح در واقع یک پروژه بین رشته‌ای است، گفت:

در این مطالعه زنان باردار در اوائل دوره بارداری مورد بررسی قرار گرفتند و پس از اخذ برخی اطلاعات مردم‌شناختی از آن‌ها، بر اساس منطقه و محل زندگی به دو گروه تقسیم‌بندی شدند.

عربان خاطرنشان کرد: هدف این بود که بدانیم هر کدام از این افراد به چه میزان در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند تا بتوان بر پایه داده‌های ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست، بررسی و تشخیص درست‌تری از میزان آلودگی موجود هر روزه داشته باشیم و بر اساس آن پیام‌های آموزشی متناسب برای جامعه مخاطب، طراحی و ارسال شود.

وی افزود: پیام‌های آموزشی به مدت ۲ ماه برای زنان باردار ارسال شد و پس از آن به مدت یک ماه میزان خودمراقبتی در آن‌ها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این مطالعات نشان داد در خانم‌های باردار که پیام‌ها را در قالب آموزش الکترونیک دریافت کرده بودند، انجام رفتارهای خودمراقبتی در سه حیطه مراقبت از خود حین آلودگی هوای شهری یا بیرون از خانه، مراقبت از خود درون خانه و هنگام استفاده از سموم یا حشره‌کش‌ها و مراقبت‌های تغذیه‌ای در زمان آلودگی هوا بهبود یافته بود.

مجری طرح تحقیقاتی "خودمراقبتی در برابر آلودگی هوا"، تصریح کرد: همچنین پس از آن زنان باردار تا پایان دوره بارداری رصد شدند که نتایج آن نشان داد پیامدهای بارداری در این زنان و به عبارت دیگر عوارض مامایی با توجه به بهبود رفتارهای خود مراقبتی در آن‌ها نسبت به گروه دیگر زنان که این آموزش‌ها را دریافت نکرده بودند، کمتر شده است.

عربان با بیان این‌که این مطالعه سرآغاز یک سلسله مطالعات در این حیطه در شهر اهواز یا شهرهای دچار آلودگی هوا خواهد بود، اظهار کرد: این طرح در مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی اهواز به مدت یک‌سال انجام شد؛ همچنین یک گروه کنترل که مراقبت‌های معمول دوران بارداری را دریافت می‌کردند، انتخاب و مؤلفه‌های سلامت پس از پایان طرح در ۲ گروه مقایسه شد.

وی در خصوص علت انتخاب زنان باردار برای انجام این مطالعه، گفت: این گروه به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران مستعد آسیب در برابر عوامل خطر مانند آلودگی هوا هستند؛ از سوی دیگر زن در خانواده مانند ستون یک چادر است و اگر مادر دارای دانش و مهارت‌های کافی برای مراقبت‌ از خود باشد، می‌تواند این آگاهی را به همسر، فرزندان یا دیگر افراد جامعه در مواقع لزوم انتقال دهد.

مجری این طرح تحقیقاتی افزود: همچنین این افراد در شرایطی هستند که به دلیل حساس بودن نسبت به سلامتی جنین به‌طور مرتب به مراکز بهداشتی‌درمانی مراجعه می‌کنند و به همین دلیل یک گروه هدف بسیار خوب برای مداخلات ارتقاء سلامتی محسوب می‌شوند.

عربان با اشاره به برنامه تیم مطالعاتی این پروژه برای گسترش طرح در جوامع محلی دیگر، گفت: این پروژه آغاز مطالعات مداخله‌ای برای ارتقاء رفتارهای خودمراقبتی در برابر آلودگی هوا خواهد بود؛ البته این آمادگی نیز وجود دارد که در صورت درخواست سازمان‌های برون دانشگاهی این مطالعه برای آن‌ها نیز انجام شود.