مراقبت های بعد از عمل سرکلاژ، بدانید

یکی از عمل های جراحی که گاه برای یک زن باردار لازم میشود، «سرکلاژ» یا دوختن دهانه رحم است. این عمل هنگامی انجام میشود که شک به نارسایی دهانه رحم وجود داشته باشد. نارسایی دهانه رحم در زنان به زایمان زودرس منجر میشود، زیرا دهانه رحم توانایی مقاومت و تحمل فشار ناشی از وزن جنین، کیسه آب و رحم و... را ندارد. بنابراین خود به خود باز شده و زایمان زودرس اتفاق میافتد.

عمل سرکلاژ زنان باردار
بهترین راه تشخیص نارسایی دهانه رحم، وجود سابقه سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری است، به صورتی که دهانه رحم بیمار بدون احساس درد و بدون انقباض رحمی، باز شده و جنین نارس دفع می شود.اغلب این مشکل تکرار می شود، یعنی در بیماری که دچار نارسایی دهانه رحم است، سابقه دفع جنین به صورت مکرر وجود دارد و معمولا اولین جنینی که سقط می شود، سن حاملگی بالاتری نسبت به جنین های بعدی دارد، یعنی در هر بار حاملگی وضع بدتر می شود.برای تشخیص نارسایی دهانه رحم، معاینه دهانه رحم با ابزارهای خاص قبل از حاملگی سودمند است. در صورتی که باز بودن دهانه رحم تشخیص داده شود، بیمار کاندیدای دوختن دهانه رحم یا سرکلاژ در پایان سه ماهگی در حاملگی بعدی می شود.از روش های تشخیصی دیگر، اندازه گیری سریال طول دهانه رحم در حاملگی هر دو هفته یکبار است که در صورت کوتاه شدن پشت سر هم در این اندازه گیری ها، تشخیص نارسایی دهانه رحم داده می شود.همین طور کسانی که رحم دو شاخ دارند، کاندیدای سرکلاژ در دوران بارداری می شوند.

علت نارسایی دهانه رحم چیست؟
از جمله علل اصلی این بیماری، آسیب هایی است که قبلا به دهانه رحم وارد آمده است، مثل پارگی دهانه رحم حین زایمان های قبلی، دستکاری های دهانه رحم حین انجام سقط یا در مواردی که برای درمان سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه آن اقدام به برداشتن قسمتی از دهانه رحم می کنند و این مسأله به نارسایی دهانه رحم منجر می شود.سرکلاژ یک روش درمانی قطعی نیست، بلکه با دوختن دهانه رحم احتمال زایمان زودرس را در بیمار کم می کنیماز علل دیگر، مشکلات مادرزادی دهانه رحم است که اغلب با شکل غیرطبیعی رحم مثل رحم دو شاخ همراه است.همین طور استفاده از برخی داروها در دوران بارداری توسط مادر، به کوتاهی دهانه رحم جنین دختر منجر شده و در نهایت کودک دختر با نارسایی دهانه رحم متولد می شود.

درمان نارسایی دهانه رحم چیست؟
اولین راه درمان، استراحت مطلق تا زمان زایمان است که این روش حتی در کسانی که جراحی سرکلاژ را انجام داده اند هم توصیه می شود.راه درمانی دیگر سرکلاژ است، اما سرکلاژ یک روش درمانی قطعی نیست، بلکه با دوختن دهانه رحم فقط به بیمار کمک می شود و احتمال زایمان زودرس را در بیمار کم می کنیم.جراحی سرکلاژ بین ۱۴ تا ۲۲ هفتگی بارداری انجام می شود. عمل سرکلاژ بعد از بی حسی موضعی و یا بیهوشی کلی، با زدن بخیه زیر مخاط گردن رحمی انجام می گیرد. این امر سبب تقویت گردن رحم و بسته ماندن آن میگردد.انجام عمل سرکلاژ پس از هفته ۲۲ بارداری با احتمال عفونت بیشتر و نیز پارگی زودرس کیسه آب جنین همراه است و توصیه نمی شود.بعد از عمل جراحی سرکلاژ ممکن است ترشحات خونی روشن، تا چند روز وجود داشته باشد که معمولا بعد از این زمان، به شکل ترشحات غلیظ تری در می آید و ممکن است تا پایان حاملگی ادامه پیدا کند.خانم باردار پس از دو روز بستریشدن در بیمارستان به استراحت در بستر (استراحت مطلق) به مدت ۳ تا ۵ روز نیاز دارد و پس از آن میتواند با احتیاط کامل به امور روزمرهشان بپردازند.البته این را هم بدانید که در بعضی افراد که همچنان احتمال سقط برای آنها وجود داشته باشد، ممکن است استراحت مطلق به مدت طولانی تری تجویز شودضمنا توصیه می شود از یک هفته قبل تا حداقل یک هفته بعد از عمل، نزدیکی با همسر صورت نگیرد.

نکات لازم قبل از سرکلاژ
ـ اطمینان از سلامتی جنین قبل از عمل، مانند انجام سونوگرافی جهت رد ناهنجاری های جنینی و تایید زنده بودن جنین

- درمان عفونت های واژن قبل از عمل، مانند گرفتن نمونه جهت بررسی عفونت با گنوره و کلامیدیا یا سایر عفونت ها و درمان آنها

- خودداری از نزدیکی با همسر یک هفته قبل از عمل

- انجام توکودینامومتری جهت رد انقباضات رحمی

- بررسی علایم کوریوآمنیونیت.سرکلاژ مثل هر عمل جراحی، دارای خطراتی مانند خونریزی، عفونت رحم و مایع دور جنین، احتمال پارگی کیسه آب حین جراحی و سرانجام سقط جنین و احتمال آسیب به جنین حین عمل است.

نکات لازم بعد از سرکلاژ
- ادامه استراحت مطلق تا یک هفته پس از عمل و استراحت نسبی در ادامه بارداری

- خودداری از نزدیکی با همسر تا یک هفته پس از سرکلاژ و یا ادامه بارداری

- اطلاع از علایم هشداردهنده ای که نیاز به برداشتن بخیه ها را مطرح می کنند : علایم عفونت، پارگی کیسه آب جنین و شروع زایمان. در صورت شروع انقباضات رحمی و برنداشتن بخیه ها، احتمال پارگی رحم وجود دارد.

علائم هشداردهنده بعد از سرکلاژ
بعد از دوخته شدن دهانه رحم توسط سرکلاژ، در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- انقباضات شکمی
- خونریزی واژن
- درد کمر یا درد زیر شکم
- تب بالای ۳۸ درجه یا لرز بدن
- پاره شدن کیسه آب جنین
- تهوع و استفراغ شدید
- ترشحات بدبوی ناحیه تناسلی

موارد ممنوعیت انجام سرکلاژ
خونریزی واژینال، انقباضات رحمی، پارگی پرده های جنینی و باز شدن بیشتر از ۴ سانتیمتری دهانه رحم از موارد ممنوعیت انجام سرکلاژ است.

خطرات سرکلاژ
سرکلاژ مثل هر عمل جراحی، دارای خطراتی مانند خونریزی، عفونت رحم و مایع دور جنین، احتمال پارگی کیسه آب حین جراحی و سرانجام سقط جنین و احتمال آسیب به جنین حین عمل است.