بارداری پوچ _ ۷ علائم و علت آن + روش تشخیص و درمان

علائم بارداری پوچ از کی شروع می شود؟

علائم بارداری پوچ معمولاً در هفته‌های اولیه بارداری ظاهر می‌شوند و اغلب بین هفته چهارم تا ششم پس از لقاح قابل مشاهده هستند. با این حال، این بازه زمانی ممکن است بسته به وضعیت جسمانی فرد و زمان تشخیص، کمی متفاوت باشد.

بارداری پوچ چیست؟

بارداری پوچ زمانی رخ می‌دهد که تخمک و اسپرم در زمان لقاح، به طور نادرست به هم متصل شوند و یک تومور غیرسرطانی ایجاد کنند. این تومور شبیه کیسه‌های کوچک پر از آب است مانند خوشه‌ای از انگور. تومور نمی‌تواند جنین در حال رشد را پشتیبانی کند و بارداری به پایان می‌رسد. برخی افراد سقط جنین دارند. اگر این اتفاق نیفتد، جراحی برای برداشتن بارداری لازم است. اگر درمان نشود، بارداری‌ پوچ می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند.

بارداری‌های پوچ یا مولار نوعی از بیماری تروفوبلاستیک حاملگی (GTD) هستند. بیماری تروفوبلاستیک حاملگی باعث رشد تومور در رحم می‌شود.

انواع بارداری پوچ کدام‌اند؟

بارداری‌ پوچ به دو دسته تقسیم می‌شود: کامل و جزئی.

بارداری پوچ کامل: در بارداری‌های پوچ کامل، هیچ جنینی تشکیل نمی‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اسپرم یک تخمک خالی را بارور کند. چون تخمک خالی است، جنین نمی‌تواند رشد کند. بافت جفت رشد می‌کند اما غیرطبیعی است و حاوی کیست‌های پر از مایع (یا تومورها) است. این بافت هورمون بارداری HCG (گنادوتروپین جفتی انسانی) را تولید می‌کند که توسط جفت سالم در بارداری تولید می‌شود. این می‌تواند باعث شود احساس بارداری کنید و تست بارداری مثبت شود.

بارداری پوچ جزئی: زمانی رخ می‌دهد که یک جفت غیرطبیعی همراه با جنین تشکیل شود و دو اسپرم یک تخمک را بارور کنند. در این موارد، جنین در حال رشد یک مجموعه کروموزوم اضافی دارد. جنین ممکن است شروع به رشد کند اما معمولاً نمی‌تواند زنده بماند.

بارداری پوچ در هفته چندم مشخص می‌شود؟

متخصص زنان و زایمان با کمک سونوگرافی واژینال، بارداری پوچ را در سه ماهه اول و معمولاً بین هفته هفتم تا نهم بارداری تشخیص می‌دهد.

بارداری پوچ از کی مشخص می‌شود؟

این مشکل معمولاً در اوایل بارداری تشخیص داده می‌شود. در این مرحله ممکن است با یکی از موارد زیر مواجه شوید:

• تست بارداری مثبت است و علائم بارداری را تجربه می‌کنید اما در اولین سونوگرافی مشخص می‌شود که جنین وجود ندارد.
• تست بارداری مثبت است و علائم بارداری دارید اما در سه ماهه اول سقط جنین رخ می‌دهد.

چه کسانی دچار بارداری پوچ می شوند؟

هرچند بارداری‌ پوچ نادر است اما هر کسی می‌تواند آن را تجربه کند. احتمال بیشتری برای بارداری پوچ دارید اگر:

• زیر ۲۰ سال باشید.
• بالای ۴۰ سال باشید.
• سابقه بارداری پوچ داشته باشید.
• دو بار یا بیشتر سقط جنین داشته‌اید.
• از نژاد آسیایی باشید.

علائم بارداری پوچ چیست؟

بارداری پوچ چه علائمی دارد؟ برخی افراد هیچ علامتی از بارداری پوچ ندارند. با این وجود، علائم بارداری پوچ عبارت است از:

• خونریزی واژینال در سه ماه اول بارداری؛
• تهوع و استفراغ شدید؛
• خروج کیست‌های شبیه انگور از واژن؛
• پره‌اکلامپسی (فشار خون بسیار بالا)؛
• سطوح HCG به طور غیرطبیعی بالا؛
• تورم شکمی؛
• کم‌خونی؛

این علائم شبیه بسیاری از شرایط دیگر هستند. بهتر است هر علامت غیرعادی را به پزشک گزارش دهید.

علت بارداری پوچ چیست؟

بارداری‌ پوچ ناشی از خطاهای ژنتیکی است که در زمان باروری تخمک توسط اسپرم رخ می‌دهد. در بارداری معمولی، جنین یک مجموعه کروموزوم (۲۳) از هر والد دریافت می‌کند و مجموعاً ۴۶ کروموزوم دارد. کروموزوم‌ها ساختارهایی هستند که حاوی ژن‌ها هستند.

در بارداری‌های پوچ، تعداد کروموزوم‌ها متعادل نیست. در بارداری پوچ کامل، تخمک هیچ کروموزومی ندارد و جنین ۲۳ کروموزوم را از اسپرم دریافت می‌کند. در بارداری پوچ جزئی، تخمک توسط دو اسپرم بارور می‌شود. این منجر به داشتن ۶۹ کروموزوم توسط جنین می‌شود و در نتیجه بارداری ناموفق است.

تشخیص بارداری پوچ چگونه است؟

پزشک شما بارداری پوچ را در آزمایش‌های روتین پیش از زایمان (معمولاً در سه ماه اول) تشخیص می‌دهد. در سونوگرافی رحم اغلب چندین کیسه پر از مایع به جای جفت دیده می‌شوند. همچنین هیچ جنینی در رحم شما نیست اما گاهی بافت بارداری باقی می‌ماند.

همچنین، پزشک می‌تواند سطوح HCG را در خون شما اندازه‌گیری کند. جفت سالم در بارداری HCG تولید می‌کند. این هورمونی است که تست‌های بارداری خانگی در ادرار  شما برای تایید بارداری اندازه‌گیری می‌کنند. در بارداری‌های پوچ، HCG  در سطوح غیرطبیعی و بالا تولید می‌شود که در آزمایش خون قابل تشخیص است.

پس از برداشتن بافت مولر مشکوک، یک معاینه هیستوپاتولوژیک برای تایید تشخیص انجام می‌شود. این شامل تجزیه و تحلیل بافت زیر میکروسکوپ برای شناسایی الگوهای سلولی متمایز بارداری مولار است.

برخی افراد هیچ علامتی از بارداری پوچ ندارند و تشخیص می‌تواند کاملاً شوکه‌کننده باشد. فقط بدانید که شما هیچ کاری برای ایجاد بارداری پوچ نکرده‌اید. در اکثر موارد، اگر بخواهید، می‌توانید بعداً بارداری سالمی داشته باشید.

بارداری پوچ چگونه درمان می‌شود؟

بافت و بقایای بارداری پوچ باید خارج شوند وگرنه عوارض جدی برای شما ایجاد می‌کنند. افراد عموماً نیاز به درمان جراحی برای برداشتن بارداری‌های پوچ دارند. درمان شامل گشاد کردن و کورتاژ (D&C) با مکش برای برداشتن تمام بافت غیرطبیعی از رحم است. بیهوشی عمومی داده می‌شود تا در حین جراحی درد احساس نکنید.

در برخی موارد، دارو برای کمک به انقباض رحم و خارج کردن محتویات رحم به جای جراحی استفاده می‌شود. با پزشک خود در مورد بهترین گزینه درمان صحبت کنید زیرا درمان فوری برای بارداری‌های پوچ و جلوگیری از عوارض توصیه می‌شود.

در موارد بسیار نادر، هیسترکتومی یا برداشتن جراحی رحم برای درمان بارداری پوچ لازم است. پزشک شما سطوح HCG  را تا بازگشت به حالت طبیعی در نظر دارد. این اطمینان می‌دهد که تمام بافت مولار از بین رفته است. سطوح HCG  که به حالت طبیعی برنمی‌گردند، ممکن است نشان‌دهنده عوارض جدی‌تر باشند.

عوارض بارداری پوچ کدام‌اند؟

گاهی اوقات، قسمت‌هایی از بارداری پوچ پس از درمان جراحی یا سقط جنین، در رحم شما باقی می‌مانند. اگر این اتفاق بیفتد، سلول‌های غیرطبیعی ممکن است در لایه عضلانی اطراف رحم شما رشد کنند (که به آن مول تهاجمی نیز گفته می‌شود). این نادر است و در کمتر از ۱۵ درصد افرادی که بارداری پوچ را برداشته‌اند، رخ می‌دهد.

در موارد بسیار نادر، بارداری پوچ باعث نوعی سرطان به نام کوریوکارسینوما می‌شود. کوریوکارسینوما در رحم شما تشکیل می‌شود و ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و نیاز به درمان‌هایی مانند شیمی ‌درمانی یا پرتودرمانی دارد. سایر عوارض بالقوه بارداری پوچ عبارتند از:

• عفونت خون (سپسیس)
• عفونت رحم
• فشار خون بسیار پایین

آیا بارداری پوچ باعث ناباروری می‌شود؟

خیر. با این حال، باید تا سه ماه از بارداری اجتناب کنید. این اجازه می‌دهد سطوح HCG شما به سطوح پیش از بارداری بازگردد. از پزشک خود در مورد زمان شروع تلاش برای بارداری دیگر سؤال کنید.

آیا بارداری پوچ نوعی سقط جنین است؟

بارداری پوچ معمولاً منجر به از دست دادن بارداری می‌شود. طبیعی است که از باردار نبودن ناامید و غمگین باشید. با این وجود، فراموش نکنید که اگر در گذشته بارداری پوچ داشته‌اید، احتمالاً در آینده بارداری سالمی خواهید داشت.

آیا می‌توان از بارداری پوچ جلوگیری کرد؟

هیچ راهی برای جلوگیری از بارداری مولار وجود ندارد. اگر بارداری پوچ داشته‌اید، می‌توانید احتمال عوارض را با اجتناب از بارداری دیگر تا یک سال پس از بارداری پوچ اولیه کاهش دهید. با پزشک خود در مورد زمان ایمن برای شروع تلاش برای بارداری صحبت کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر باردار هستید و خونریزی واژینال، تهوع و استفراغ شدید یا خروج کیست‌های شبیه انگور از واژن دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. ارزیابی و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض لازم است.

برای جلوگیری از بارداری پوچ چه بخوریم؟

هیچ رژیم غذایی یا ماده خوراکی خاصی نمی‌تواند از بروز بارداری پوچ پیشگیری کند. با این حال، برخی زوج‌ها ممکن است تمایل داشته باشند آزمایش ژنتیک روی بافت داخل رحم انجام دهند. این آزمایش به شناسایی علل زمینه‌ای سقط جنین کمک می‌کند و برای زوج‌هایی که چندین بار با این مشکل مواجه شده‌اند، مفید خواهد بود.

علائم بارداری پوچ در هفته ششم

در هفته ششم بارداری، برخی نشانه‌های بارداری پوچ ممکن است شامل لکه‌ بینی خفیف و ادامه‌دار، علائم عمومی بارداری ضعیف یا ناپایدار، عدم رشد محسوس رحم و افزایش غیرعادی هورمون اچ سی جی باشد.

ترشحات در بارداری پوچ

در دوران بارداری، تغییرات ترشحات واژینال طبیعی است اما در بارداری پوچ ممکن است ترشحات غیرعادی به دلیل عدم رشد صحیح جفت و ساک بارداری مشاهده شود. این تغییرات می‌توانند نشانه سقط جنین یا مشکلات دیگر باشند. در برخی موارد، ترشحات به رنگ قهوه‌ای، صورتی یا قرمز دیده می‌شوند و ممکن است با گرفتگی شکمی یا کاهش علائم بارداری همراه باشند. انواع ترشحات غیرطبیعی در بارداری پوچ عبارتند از:

• لکه ‌بینی قهوه‌ای یا صورتی که ممکن است نشانه سقط زودرس باشد.
• ترشحات همراه با بافت که نشان‌دهنده دفع بارداری است.
• ترشحات خونی روشن که ممکن است به تدریج افزایش یابد.

در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی در ترشحات، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تفاوت حاملگی پوچ و بارداری مولار چیست؟

بارداری مولار یک نوع بارداری نادر است که در آن پس از لقاح اسپرم و تخمک، جفت به طور غیرطبیعی رشد می‌کند و به توده سلولی غیرسرطانی شبیه خوشه انگور تبدیل می‌شود. این توده نمی‌تواند جنین را تغذیه و اکسیژن‌رسانی کند و در نهایت منجر به پایان بارداری می‌شود. علائم بارداری مولار شامل خونریزی واژینال، تهوع و استفراغ شدید، سطوح بسیار بالای هورمون hCG و در برخی موارد پره‌اکلامپسی زودرس (مسمومیت بارداری) است. سونوگرافی نیز وجود مول یا رشد غیرطبیعی جفت را نشان می‌دهد.

هرچند بارداری مولار و بارداری پوچ هر دو انواع بارداری ناموفق هستند اما دو وضعیت کاملاً متمایز با مکانیسم‌های متفاوت محسوب می‌شوند. در بارداری مولار، به دلیل خطر عوارض جدی، درمان پیچیده‌تری لازم است.

احتمال بارداری سالم بعد از بارداری پوچ چقدر است؟

هرچند بارداری‌های ناموفق همیشه تجربه‌ای دردناک هستند اما خوشبختانه پس از آن می‌توانید بارداری سالمی داشته باشید. سقط جنین معمولاً تنها یک بار رخ می‌دهد و احتمال تکرار آن فقط یک درصد است. بنابراین، به محض اینکه از نظر جسمی و روحی احساس آمادگی کردید، می‌توانید برای بارداری مجدد اقدام کنید. با این حال، توصیه می‌شود حداقل یک چرخه قاعدگی صبر کنید تا محاسبه تاریخ زایمان دقیق‌تر شود و خطر نتیجه مثبت کاذب در تست بارداری کاهش یابد.

آیا تنبلی تخمدان منجر به بارداری پوچ می‌شود؟

تنبلی تخمدان وضعیتی است که با تخمک‌گذاری نامنظم یا کاهش عملکرد تخمدان‌ها همراه است و می‌تواند باروری را مختل کند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) گاهی برای باردار شدن به درمان‌های پزشکی نیاز دارند یا ممکن است به دلیل عوارض این بیماری، سقط جنین یا بارداری ناموفق را تجربه کنند. با وجود این، مطالعات هیچ ارتباط مستقیمی بین تنبلی تخمدان یا PCOS و بارداری پوچ نشان نمی‌دهند. علت اصلی بارداری پوچ، مشکلات ژنتیکی و کروموزومی است که پیش‌تر توضیح داده شد.

شانس بارداری پوچ در روش آی ‌وی ‌اف چقدر است؟

در روش آی ‌وی‌ اف (IVF)، تخمک‌های رسیده از تخمدان برداشته شده، در آزمایشگاه با اسپرم بارور می‌شوند و جنین حاصل به رحم منتقل می‌گردد. سپس بارداری به روال عادی پیش می‌رود؛ چون بارداری پوچ ریشه در ناهنجاری‌های کروموزومی دارد و به شیوه لقاح (طبیعی یا آزمایشگاهی) مربوط نیست، آی‌ وی اف عامل موثری در بروز بارداری پوچ محسوب نمی‌شود.

چگونه مطمئن شویم بارداری پوچ نیست؟

تشخیص قطعی بارداری پوچ فقط از طریق ارزیابی‌های پزشکی ممکن است و علائم ظاهری به تنهایی نمی‌توانند بارداری سالم را از پوچ تفکیک کنند. روش‌های اصلی برای اطمینان از سالم بودن بارداری عبارتند از:

معاینه پزشک: در بارداری طبیعی، اندازه رحم با هفته‌های بارداری مطابقت دارد. اگر رحم بسیار کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از حد انتظار باشد، نشان‌دهنده عدم رشد طبیعی جنین است و نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد.

بررسی سطح هورمون hCG در خون: در بارداری سالم، این هورمون هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت تقریباً دو برابر می‌شود اما در بارداری پوچ، افزایش آن کند، نامنظم یا ناکافی است.

سونوگرافی واژینال یا شکمی: از هفته هفتم به بعد، در بارداری سالم، سونوگرافی واژینال یا شکمی جنین، ساک حاملگی و ضربان قلب را نشان می‌دهد. در بارداری پوچ، ساک معمولاً خالی است. اگر نتیجه اولیه مبهم باشد، پزشک معمولاً یک یا دو هفته بعد سونوگرافی مجدد تجویز می‌کند تا تشخیص قطعی شود.

سخن پایانی

بارداری پوچ می‌تواند تجربه‌ای دردناک و ناراحت‌کننده باشد. بارداری‌های پوچ ناشی از مشکلات ژنتیکی هستند که در زمان لقاح رخ می‌دهند و خارج از کنترل شما هستند. طبیعی است که سؤالاتی در مورد آنچه اشتباه رخ داده، داشته باشید و از بارداری‌های آینده بترسید. با پزشک خود در مورد نگرانی‌هایتان صحبت کنید، هر سؤالی که دارید بپرسید و اجازه دهید خانواده و دوستانتان در این زمان از شما حمایت کنند. فراموش نکنید که احتمال داشتن بارداری سالم در آینده وجود دارد.