مفنامیک اسید در دوران بارداری، مصرف کنم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من ۶ هفته و ۲ روزمه خیلی دندون درد شدیدی دارم مفنامیک اسید ضرری برای جنین نداره باعث پیش فعالی نمیشه؟ قرص استامینوفن ۳۲۵ باعث لب شکری شدن نمیشه؟

پاسخ دکتر کتایون برجیس، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:

دوست عزیز مصرف تعداد کم و کوتاه مدت این این داروها عوارضی بر روی جنین ندارد. مصرف تعداد بالا و بلند مدت این عوارض را دارد. حتما برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید، عدم درمان عفونت های دندان و لثه در بارداری خطراتی مانند زایمان زودرس به همراه دارد.

مهمترین مطالب در این باره

معرفی مفنامیک اسید مفنامیک اسید یک داروی ضد درد از خانواده داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است به این معنی که فاقد کورتون است و در دردهای قاعدگی - دندان درد - کمر درد به صورت کوتاه مدت استفاده می شود. مصرف این دارو بیش از ۷ روز توصیه نمی شود. در بارداری مخصوصا سه ماهه آخر بارداری مصرف مفنامیک اسید اکیدا ممنوع است. مفنامیک اسید برای دردهای ملایم و متوسط کاربرد دارد و دردهای قاعدگی علاوه بر کاهش درد٬ خونریزی را نیز کاهش می دهد. مفنامیک اسید یکی از پر کاربردترین داروهای تسکین دهنده درد ضد التهاب که به ضد درد های NSAIDs معروف هستند، می باشد. مفنامیک اسید جهت تسکین دردهای مفصلی و یا درد های پس از عمل های جراحی کاربرد دارد. مفنامیک اسید با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند. مفنامیک اسید با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز، منجر به کاهش ساخت ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن می شود که مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه ی آسیب دیده می باشند.در نتیجه با مهار آنزیم های سیکلوکسیژناز و کاهش تولید پروستاگلاندین، درد و التهاب کاهش می یابد.

مکانیسم اثر

مفنامیک اسید اثر ضد درد مفنامیک اسید با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز باعث مهار ساخت پروستاگلاندین می گردد. همچنین این دارو به صورت رقابتی اثرات پروستاگلاندین را مهار می کند.

فارماکوکینتیک مفنامیک اسید

- نیمه عمر مفنامیک اسید ۲ ساعت است.

- نیمی از دارو از راه ادرار و نیمی دیگر از راه مدفوع دفع می شود.

موارد استفاده مفنامیک اسید

مفنامیک اسید دارای ترکیبی مسکن است که با التهاب و تب مقابله می‌کند. از این دارو برای درمان و تسکین دردهای ناگهانی یا مداوم ناشی از بیماری‌های روماتیسمی، دردهای عضلانی، دردهای ستون فقرات به عنوان مثال در یکی از دیسک‌ها یا گردن، دردهای بعد از عمل جراحی، دردهای ناشی از زخم و جراحت، دندان درد، سردرد، گوش درد و دردهای ناشی از اسپاسم‌های شکمی ناشی از قاعدگی استفاده می‌شود. مفنامیک اسید همچنین برای کاهش تب و تسکین دردهای ناشی از بیماری‌هایی مثل آنفلوآنزا و دیگر بیماری‌های تب‌دار بویژه بیماری‌های مجاری تنفسی فوقانی استفاده می‌شود.

پیش از مصرف مفنامیک اسید

در صورت سابقه آسم، حساسیت، زخم معده یا دوازدهه و بیماری های گوارشی(مانند کرون)، بیماری قلبی یا عروقی، لوپوس، مشکلات کبدی، کلیوی و سایر موارد به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که سابقه ی فشار خون بالا و یا وجود لخته در عروق، فشارخون و کلسترول بالا را دارید، پزشک خود را مطلع نمایید. از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خوددر اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید. در صورت سابقه ی حساسیت به داروهای ضد درد (مانند آسپرین، ناپروکسن، ایندومتاسین و ایبوبروفن و...) به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه مصرف مفنامیک اسید

در صورت مصرف طولانی مدت دارو را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف نمایید. عموماً ۵۰۰ میلی گرم (۱تا۲ کپسول) یک تا سه نوبت در روز می توان از این دارو استفاده کرد. در صورتی که مفنامیک اسید را جهت تسکین درد قاعدگی مصرف می نمایید، می توانید در چند روز نخست خونریزی آنرا مصرف کنید و در نوبت اول مصرف، دو کپسول (معادل ۵۰۰میلی گرم) را همزمان مصرف نمایید. مصرف این دارو همراه با غذا به کاهش عوارض گوارشی ناشی از مصرف آن کمک می نماید. در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، از مصرف نوبت فراموش شده صرف نظر نمایید و نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف نمایید. به هیچ وجه مقدار دارو در یک نوبت را دوبرابر ننمایید.

مقدار مصرف مفنامیک اسید

مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین می‌کند. ولی مقدار معمولی این دارو به شرح زیر است:

بزرگسالان به عنوان ضد درد و قاعدگی دردناک: ابتدا 500 میلی‌گرم و سپس 250 میلی‌گرم هر 6 ساعت بر حسب نیاز مصرف شود. این دارو نباید بیش از 7 روز مصرف گردد.

برای کودکان بیش از 14 سال طبق دستور پزشک و برای کودکان زیر 14 سال مقدار مصرف دارو تعیین نشده است.

مصرف مفنامیک اسید در حاملگی و شیردهی

توصیه می شود مفنامیک اسید در بارداری مصرف نشود. این دارو با غلظت های کم در شیر ترشح می شود. بنابراین برای مصرف مفنامیک اسید در شیردهی ، منافع دارو باید در برابر ضررهای احتمالی آن سنجیده شود.

مصرف مفنامیک اسید در سالمندان

۱- بیماران بزرگتر از ۶۰ سال ممکن است نسبت به اثرات سمی مفنامیک اسید حساس تر باشند.

۲- اثرات این دارو بر روی پروستاگلاندین های کلیه ممکن است موجب احتباس مایعات و ادم شود که این اثر در بیماران سالخورده و بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب ممکن است مخاطره آمیز باشد. احتمال بروز اسهال شدید ناشی از مصرف مفنامیک اسید در بیماران سالخورده بیشتر است.

مصرف اسید مفنامیک در کودکان

مصرف طولانی مدت مفنامیک اسید در کودکان کوچکتر از ۱۲ سال توصیه نمی شود، زیرا بی ضرری مصرف این دارو در این گروه سنی ثابت نشده است.

اثر مفنامیک اسید بر آزمایشهای تشخیصی

نتایج مثبت کاذب بیلی روبین ادرار از طریق آزمون با قرص Di-Azo در صورت مصرف این دارو گزارش شده است. ممکن است غلظتهای سرمی ازت اوره خون (BUN)، ترانس آمیناز و پتاسیم، و نیز زمان پروترومبین در اثر مصرف این دارو افزایش و هماتوکریت کاهش یابد.

عوارض شایع مفنامیک اسید

مصرف زیاد و خودسرانه مفنامیک اسید باعث عوارض جانبی زیادی خواهد شد. از جمله عوارض مصرف طولانی‌مدت و با دوز بالای این دارو می‌توان به اسهال اشاره کرد. اگر بعد از مصرف این دارو عارضه اسهال دیده شد مشکل را با پزشک در میان بگذارید. مصرف این دارو در افراد حساس باعث درد معده، حالت تهوع و استفراغ می‌شود. در بعضی موارد بی‌اشتهایی، سوزش معده، نفخ، یبوست و دیگر مشکلات گوارشی هم دیده شده است. در موارد نادرتری مصرف مفنامیک اسید با مشکلاتی مثل واکنش‌های پوستی، ضایعات پوستی و خارش همراه بوده است. اما مصرف خودسرانه این دارو امکان سردرد، سرگیجه، خستگی، بی‌خوابی، عصبی شدن، تپش قلب، افت فشارخون، مشکلات تنفسی، تحریک چشم‌ها و اختلالات دید را بالا می‌برد. عوارض دیگری مثل واکنش‌های آلرژیک جدی و حساسیت‌های پوستی که همراه با تشکیل ضایعات پوستی باشد بندرت بروز می‌کند. اگر دچار این مشکلات باشید باید پزشک را در جریان گذاشته و از مصرف این دارو خودداری کنید. در صورت مشاهده هر نوع اختلال تنفسی یا ضایعات پوستی حتما باید مصرف دارو را قطع کنید. در بعضی موارد مصرف زیاد و خودسرانه این دارو مشکلاتی مثل اختلالات کبدی و مشکلات کلیوی گزارش شده است. مصرف مفنامیک اسید می‌تواند عاملی برای کم‌خونی و در واقع کاهش میزان گلبول‌های قرمز شود. اگر مجبورید به مدت طولانی مفنامیک اسید مصرف کنید لازم است به‌طور مرتب آزمایش بدهید تا میزان گلبول‌های قرمزتان و همچنین سلامت کبد و کلیه‌هایتان بررسی شود. اگر نشانه‌هایی مشابه علائم کم‌خونی مثل نفس نفس زدن، خستگی، رنگ پریدگی و ضربان تند قلب را دیدید حتما به پزشک مراجعه کنید.

چه کسانی نباید مفنامیک اسید بخورند؟

کسانی که اقدام به خوددرمانی می کنند، شرایط بدنی شان را در نظر نمی گیرند. اگر به یکی از ترکیبات مفنامیک اسید آلرژی داشته باشید، نباید از این دارو استفاده کنید. علاوه بر این، مصرف مفنامیک اسید به افرادی که دچار واکنش های آلرژیک پوستی هستند، یا از مشکلات تنفسی ناشی از مصرف اسید استیل سالیسیلیک (آسپیرین) و یا دیگر داروهای مسکن یا ضدالتهابی با نام داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی رنج می برند، توصیه نمی شود. مصرف این دارو با داروهای دیگری مثل آسپیرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ایبوبروفن و ناپروکسن خطر بروز زخم گوارشی را افزایش می دهد. زنان باردار که در سه ماهه سوم بارداری هستند و خانم های شیرده نیز نباید از مفنامیک اسید استفاده کنند. اگر از زخم معده یا اثنی عشر یا خونریزی معده و روده رنج می برید یا دچار بیماری های التهابی مزمن روده مثل بیماری کرون هستید، یا از نارسایی کلیوی، نارسایی جدی قلبی و بیماری های کبدی جدی رنج می برید، نباید از این دارو استفاده کنید.

مسمومیت با مفنامیک اسید و درمان آن

تظاهرات بالینی:

تحریک CNS، رفتار غیر طبیعی، آشفتگی بارز و تشنجات عمومی، مسمومیت کلیوی ممکن است بعد از این مرحله تحریک CNS بروز کند. درمان:

با ایجاد استفراغ به وسیله تجویز شربت ایپکا یا شستشوی معده بلافاصله بعد از بلعیدن دارو، می توان محتویات معده را تخلیه کرد. ذغال فعال را می توان از طریق لوله بینی:معدی (NG-Tube) به بیمار تجویز نمود. درمان علامتی و حمایتی (حمایت تنفسی و تصحیح عدم تعادل الکترولیتها و مایعات) باید تأمین شود. می توان از تزریق وریدی دیازپام برای کنترل تشنج استفاده کرد. پارامترهای آزمایشگاهی و علائم حیاتی باید به دقت ارزیابی شوند. مفنامیک اسید قابل دیالیز نیست.

تداخل دارویی مفنامیک اسید با داروها و مواد غذایی

در حین مصرف داروی مفنامیک اسید باید حواستان به امکان تداخل دارویی آن باشد. مصرف این دارو با داروهای دیگری مثل آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ایبوبروفن و ناپروکسن خطر عوارض گوارشی از جمله زخم گوارشی را افزایش می‌دهد. مصرف داروهای دیورتیک مثل اسپیرونولاکتون و داروی هپارین، وارفارین، لیتیوم، داروهای ضددیابت مانند قرص متفورمین، مکمل‌های پتاسیم، داروهای گیاهی مثل بابونه، جنسینگ، جینکوبیلوبا با مفنامیک اسید باعث ایجاد تداخل دارویی می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید (حتی داروهای گیاهی) از مصرف خودسرانه مفنامیک اسید بپرهیزید.

توصیه های مهم هنگام مصرف مفنامیک اسید

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز گردیده است. لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران خودداری کنید. وجود هر گونه حساسیت به هر یک از داروهای ضد التهاب و ضد درد نظیر آسپیرین - مفنامیک اسید و مواد دیگر از قبیل غذاها، رنگ‌ها و مواد محافظ. مصرف هر نوع دارو با نسخه و یا بدون نسخه همراه با این دارو. در صورت ابتلاء به زخم معده، یا بیماری‌های معدی، بیماری‌‎های کبدی، دیابت شیرین، هپاتیت، بیماری کلیه، کم خونی، آسم، ورم پا یا قسمت تحتانی ساق پا، بیماری قلبی. جهت کاهش عوارض گوارشی دارو را همراه با غذا یا آنتی اسید میل نمایید دارو را به همراه یک لیوان پر از آب میل کنید همچنین به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه پس از مصرف دارو از خوابیدن خودداری کنید. دارو را بیش از میزان تجویز شده مصرف نکنید در صورتی که یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد از مصرف آن خودداری کرده و مقدار مصرف بعدی را نیز دو برابر نکنید. در هنگام مصرف این دارو از مصرف فرآورده‌های حاوی الکل خودداری کرده و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید. در صورتی که مصرف این دارو برای مدت طولانی توسط پزشک به شما توصیه شده است، تحت نظر پزشک خود بمانید تا پیشرفت درمانی شما بررسی گردد. با این حال در صورتی که نیاز به مصرف طولانی مدت این دارو دارید، پزشک می تواند همراه آن، دارو های محافظت کننده از معده تجویز نماید تا عوارض کاهش یابد. در صورتی که مبتلا به آسم می باشید ،ممکن است علائمی مانند خس خس سینه و مشکل تنفسی در شما با مصرف این دارو تشدید شود. در صورت بروز این عوارض، این دارو را قطع نمایید و به پزشک خود مراجعه نمایید. در صورتی که قصد عمل جراحی یا درمان دندانپزشکی را دارید به پزشک خود در مورد مصرف این دارو اطلاع دهید.

شرایط نگهداری

مفنامیک اسید دارو را دور از نور و رطوبت ، در دمای زیر ۳۰ درجه سانتی گراد نگهداری نمایید. دور از دسترس کودکان قرار داده شود. از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.