معاینات دوران بارداری، تعداد جلسات و چگونگی آن

ملاقات‌های منظم با پزشک در دوران بارداری از اهمیت خاصی برخوردارند. انجام منظم مراقبت‌های بارداری می‌تواند از بروز عوارض بارداری و زایمان به شکل مؤثری پیشگیری کند. در این مطلب با تعداد جلسه‌های معاینات بارداری، چگونگی این معاینات و نکاتی برای استفادۀ بهتر از زمان کوتاه ملاقات با پزشک آشنا خواهید شد.

​​​​​​​تعداد جلسات معاینه‌

تعداد جلساتی که برای معاینات پیش از زایمان باید به پزشک مراجعه کنید زیاد است. به همین دلیل، لازم است در انتخاب پزشک دقت کنید تا درنهایت پزشکی را انتخاب کنید که به او اعتماد دارید و در طول ملاقات‌هایتان در کنارش احساس راحتی می‌کنید. حداقل جلسات ملاقات با پزشک که در دستورالعمل‌های وزارت بهداشت برای یک بارداری عادی توصیه شده، حداقل هشت جلسه است. مراقبت اول بهتر است بین هفته‌ها‌ی شش تا ۱۰ بارداری انجام شود. مراقبت دوم در فاصلۀ هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ بارداری، مراقبت سوم در هفته‌های ۲۶ تا ۳۰، مراقبت چهارم بین هفته‌های ۳۱ تا ۳۴ و مراقبت پنجم در فاصلۀ هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ باداری انجام شود. مراقبت ششم، هفتم و هشتم به ترتیب در هفته‌های ۳۸، ۳۹ و ۴۰ انجام می‌شود.

بدیهی است که در صورت بروز عوارضی مثل فشار خون بالا یا وجود بیماری‌های مزمن و با توجه به سابقۀ پزشکی شما، تعداد این ملاقات‌ها با پزشک افزایش می‌یابد، زیرا داشتن سابقۀ مشکلات پزشکی یا مشکل جدیدی که در دوران بارداری برای شما ایجاد شده، ممکن است باعث شود به جلسات معاینۀ بیشتری نیاز داشته باشید. در دوران بارداری علاوه بر جلساتی که برای معاینات دوران بارداری به پزشک مراجعه می‌کنید، ممکن است لازم باشد برای انجام آزمایش‌های خون، ادرار یا سونوگرافی و سایر آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک در این دوران برای شما تجویز کند به سایر مراکز خدمات درمانی نیز مراجعه کنید.

چگونگی معاینات

در ابتدای جلسات معاینۀ بارداری، پزشک نتایج آزمایش‌هایی را مرور خواهد کرد که در جلسات قبلی تجویز کرده و ممکن است سؤال‌هایی را برای بررسی وضعیت سلامت مادر و جنین بپرسد. پزشک در این جلسات، معایناتی را با هدف بررسی پیشرفت بارداری و کیفیت آن انجام خواهد داد. به طور معمول و بسته به هفتۀ بارداری، پزشک معاینات زیر را انجام خواهد داد:

- اندازه‌گیری وزن مادر و بررسی میزان وزن‌گیری

- اندازه‌گیری فشار خون و معاینۀ دست و پاها برای هر گونه تورم

- معاینۀ شکم برای بررسی هر گونه توده یا ضایعه و بررسی موقعیت جنین

- اندازه‌گیری سایز رحم برای بررسی میزان پیشرفت بارداری؛ معمولاً بعد از سه ماهۀ دوم

گوش دادن به ضربان قلب جنین؛ معمولاً از سه ماهۀ دوم

- معاینات لگنی و واژینال برای بررسی وضعیت دهانۀ رحم و ترشحات در هفته‌های پایانی بارداری

پزشک در این جلسات معمولاً آزمایش‌‌ها و سونوگرافی‌هایی را برای بررسی وضعیت سلامت مادر و جنین تجویز خواهد کرد. همچنین در صورت وجود مشکلات احتمالی، ممکن است مادر را برای پیگیری‌های بیشتر به متخصص دیگری معرفی کند. در انتهای جلسات نیز معمولاً پزشک نتایج معاینات را با مادر در میان خواهد گذاشت. همچنین تغییراتی که تا زمان معاینۀ بعدی ممکن است برای مادر اتفاق بیفتد را برای او شرح می‌دهد و علائم خطرناکی را گوشزد می‌کند که باید در صورت مشاهدۀ آنها سریعاً به پزشک مراجعه کند. همچنین پزشک در مورد سبک زندگی مواردی را یادآوری می‌کند. مواردی مثل اهمیت تغذیۀ سالم و دوری از سیگار، قلیان، الکل، مواد مخدر و در کل مزایا و معایب آزمایش‌هایی را که می‌توانید انجام دهید، به شما اطلاع می‌دهد.

استفادهٔ بهتر از زمان کوتاه وقت ملاقات با پزشک

جلسات معاینۀ کامل همراه با پاسخگویی به سؤالات و آموزش مادر حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. اما گاهی ملاقات‌ها کوتاه‌تر خواهد بود و این باعث ناراحتی مادران می‌شود. در صورت کوتاه بودن زمان این معاینات و نارضایتی شما، باید نگرانی‌های خود را با پزشک مطرح کنید، زیرا مراقبت از شما و فرزندتان وظیفۀ اوست. برای رضایت بیشتر از جلسات معاینۀ بارداری می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

با پزشک واضح و شفاف صحبت کنید:

پزشک شما نمی‌تواند ذهن شما را بخواند و با انجام معاینات فیزیکی به افکار شما پی ببرد. پس هر نوع نگرانی را با او مطرح کنید. می‌توانید سؤال‌هایی را که بعد از معاینۀ قبلی برای شما ایجاد شده است، یادداشت کنید و از پزشک خود بپرسید. غیر از هر مشکل جسمی، اگر از لحاظ روحی نیز مشکلی دارید یا سؤالی دربارۀ تناسب اندام و تغذیۀ خود دارید حتماً از پزشک خود بپرسید.

سؤالات غیرپزشکی را با پزشک مطرح نکنید:

سؤالات غیرپزشکی خود را با منشی مطب یا شخص مسئول دیگری مطرح کنید. سؤال‌هایی دربارۀ بیمه و آدرس مراکز مختلف را از پزشک خود نکنید تا زمان بیشتری برای پرسیدن نکته‌های مهم‌تر داشته باشید.

روشنفکرانه عمل کنید:

هنگام صحبت کردن با پزشک، تمام حرف‌های خود را به صراحت بزنید، اما فراموش نکنید که به حرف‌های او نیز گوش بدهید و در صورت لزوم یادداشت بردارید.

به یاد داشته باشید که برخی روزها پزشک شما مشغله‌های بسیاری دارد. البته این موضوع به این معنا نیست که او نباید به سؤال‌های شما پاسخ بدهد، بلکه اگر پزشک شما گاهی بیماران زیادی دارد یا باید برای زایمان یکی از بیماران خود به بیمارستان برود، می‌توانید حرف‌های خود را در جلسۀ بعدی ادامه دهید. ولی اگر پزشک شما همیشه پاسخ کاملی به شما نمی‌دهد یا همزمان با شما یک یا چند بیمار را ویزیت می‌کند و به جای صحبت با خود شما، فقط به پرونده نگاه می‌کند، دلسوز شما نیست. بهتر است پزشک خود را عوض کنید. شما و فرزندتان سزاوار توجهی بیش از این هستید.