درد واژن در بارداری، مسئله‌ای طبیعی است؟

درد واژن در بارداری نشانه آزاد شدن هورمون‌های بارداری و رشد رحم جهت ایجاد فضا برای جنین است. معمولا احساس درد واژن در بارداری طبیعی است، اما در صورت بروز، بهتر است آن را با پزشک در میان بگذارید.
در دوران بارداری، بسیاری از زنان احساس فشار یا درد در اطراف مهبل (واژن) دارند. این درد طبیعی است و می‌تواند در سه ماهه اول، دوم یا سوم اتفاق بیفتد.
رحم زن باردار در دوران بارداری رشد می‌کند، به گونه‌ای که از اندازه یک پرتقال به اندازه هندوانه یا بزرگتر می‌رسد. بدن او نه تنها نیاز به فضا و مواد مغذی برای یک موجود جدید را فراهم می‌کند بلکه باید یک عضو کاملا جدید به نام جفت را نیز تولید کند.
با تغییرات زیادی که در این دوران اتفاق می‌افتد، تعجب آور نیست که بسیاری از زنان تغییرات ناگهانی و غیرعادی را در بدن خود احساس کنند. درد واژن، لگن یا پایین شکم در تمام دوره بارداری طبیعی است.

علت درد واژن در بارداری
زنان در دوران بارداری تحت تاثیر دردهای واژینال قرار می‌گیرند. بعضی ممکن است احساس درد شدیدی در واژن کنند، در حالی که دیگران در داخل لگن درد نامحسوسی داشته باشند یا احساس کنند که مرکز ثقل بدنشان پایین‌تر آمده است.
در اواخر بارداری، این فشار به دلیل تاثیر وزن جنین در کف لگن است، اما بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌توانند باعث ایجاد درد در واژن و لگن در دوران بارداری شوند.
در ادامه، پیرامون علل مختلف درد واژن در هر سه ماهه‌ی بارداری به تفکیک بحث می‌کنیم.
سه ماهه اول بارداری
برای بیشتر زنان، در سه ماهه اول درد واژینال به دلیل افزایش وزن رخ نمی‌دهد. دراین دوره هورمون ریلکسین (relaxin) موجب بروز درد واژن می‌شود. این هورمون کمک می‌کند تا ماهیچه‌ها شل شوند، و نوزاد در زمان تولد به راحتی از ناحیه لگن عبور کند. با این حال، سطح ریلکسین در اوایل بارداری بالاترین میزان خود را دارد. سطح بالای این هورمون به تخمک بارور شده کمک می‌کند تا در رحم قرار گیرد.
در برخی از زنان، افزایش سطح هورمون ریلکسین موجب درد عضلانی و تنش در اطراف واژن می‌شود.
با توجه به پژوهش‌های انجام شده بر روی حیوانات، هورمون ریلکسین موجب می‌شود، رباط‌هایی که از لگن محافظت می‌کنند، ضعیف شوند. بدین ترتیب فشار و درد بر روی واژن احساس می‌شود.
سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم و سوم بارداری، تضعیف کف لگن و افزایش وزن و فشار بر لگن، باعث ایجاد فشار و درد واژن می‌شود.
کف لگن شبیه رشته‌ای از عضلات است. این ناحیه از اندام‌های داخل لگن، مانند رحم، واژن، مجرای ادرار و مثانه محافظت می‌کند. بارداری موجب تضعیف کف لگن می‌شود. زنانی که سابقه زایمان دارند، ممکن است لگن آن‌ها طی زایمان آسیب دیده باشد و موجب آسیب پذیری بیشتر لگن در بارداری بعدی شود.
افزایش وزن در سه ماهه دوم بارداری بیشتر است. همانطور که بارداری پیشرفت می‌کند، رحم فشار بیشتری به نیم تنه پایینی بدن وارد می‌آورد. با تضعیف کف لگن، این فشار باعث احساس پر بودن رحم، درد در واژن یا درد و فشار عمومی در مفصل ران و لگن شود.
درد واژن در اواخر بارداری، ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد. اگر انقباضات شکمی با احساس فشار و درد واژن همراه شود، نشانه فرا رسیدن لحظه زایمان است.

روش های کاهش فشار و درد واژن در بارداری
از آنجایی که درد واژینال اغلب به علت ضعف عضلات و فشار بر لگن است، حرکات کششی ملایم در این زمینه کمک کننده است. کشش پشت و ناحیه کمر به تسکین درد و فشار واژن کمک می‌کند. یوگا بارداری و انجام حرکات کششی ملایم موجب تسکین درد می‌شود.
اگر درد شدید باشد، استفاده از یک حوله گرم به تسکین آن ناحیه کمک کند. در نظر داشته باشید که حوله را زیاد داغ نکنید و بعد از حداکثر ۱۰ دقیقه آن را بردارید.
روش‌های دیگر برای پیشگیری از درد واژن در بارداری به شرح زیر است:
-انجام تمرینات کگل: عضلات کف لگن را مانند حالتی که می‌خواهید از ادرار جلوگیری کنید، به مدت ده ثانیه منقبض کنید، سپس رها کنید. حداقل دوبار در روز، و هر بار ده مرتبه، این حرکت را تکرار کنید. این حرکت علاوه بر تقویت عضلات، به سهولت زایمان نیز کمک می‌کند.
-فعال بودن در دوران بارداری: انجام ورزش‌های سبک، مانند پیاده‌روی، می‌تواند به تقویت عضلات و بهبود وضعیت جسمانی کمک کند. این فعالیت‌ها درد و فشار واژن را از بین برده و عضلات لگن را قوی نگه می‌دارد.
-نوشیدن مقدار زیادی آب: به ویژه پس از تمرین و ورزش در هوای گرم، بدن خود را هیدراته نگاه دارید. نوشیدن آب موجب جلوگیری از یبوست نیز می‌شود.

عوارض جانبی درد واژن در بارداری
در بیشتر موارد، فشار و درد واژن فقط یک عارضه جانبی ناخوشایند بارداری است که ناشی از ضعف عضلات لگن و افزایش وزن است.
با این حال، گاهی اوقات علت دیگری موجب درد واژن در بارداری می شود که نیاز به درمان دارد تا به مادر و جنین آسیب نرسد. برای مثال، ممکن است عفونت درمان نشده ای باعث درد واژن شود و تمام بدن را درگیر کند و در نهایت جنین را در معرض خطر قرار دهد، یا باعث زایمان زودرس شود.
هرگونه آسیبی که یک زن در دوران بارداری تجربه می‌کند، زایمان را سخت‌تر خواهد کرد. عوارض ناشی از بارداری، دوره پس از زایمان را دشوارتر، سرعت بهبودی را کمتر و سلامت روان را تهدید می‌کند.

مراجعه به پزشک
زنان در دوران بارداری بایستی به طور منظم به پزشک یا ماما مراجعه کنند. در این ملاقات‌ها باید تمام نشانه‌ها، هر چند بی اهمیت، با پزشک در میان گذاشته شود.
در اواخر بارداری، زنان بایستی هر چند هفته یکبار نزد پزشک بروند. در صورت وجود فشار یا درد شدید یا علائم دیگری مانند تب، ادرار دردناک، خونریزی یا تغییر در حرکات جنین بایستی بلافاصله به مراقبت‌های پزشکی (اورژانس) مراجعه کنند.

جمع بندی
درد واژن در بارداری یکی از نشانه‌هایی است که زنان باردار تجربه می‌کنند. به طور معمول جایی برای نگرانی نیست و نشانه این است که بدن هورمون‌های بارداری را آزاد می‌کند و رحم در حال رشد است.
انجام مراقبت‌های منظم در دوران بارداری به تشخیص مشکلات قبل از تبدیل شدن به شرایط اضطراری کمک می‌کند. در هنگام مراجعه به پزشک، تمامی حالات و نشانه‌های خود را با او در میان بگذارید تا احساس اطمینان و آرامش داشته باشید.