ذخیره خون بند ناف، دور دست ها را ببینید

اگر روزگاری درمان بیماری‌های سرطان سلول‌های خونی آرزو تلقی می‌شد، امروزه این امکان وجود دارد که با استفاده از بانک خون بند ناف به‌راحتی این بیماری‌ها را با استفاده از سلول‌های بنیادین درمان کرد.

به مدد پیشرفت علم پزشکی سلول‌های بنیادین را می‌توان تا ۲۰ سال ذخیره کرد و در جهت درمان بیماری‌های سرطان خونی و حتی بیماری‌های پوست به کار برد. سال ۹۰ بود که جهاد دانشگاهی زنجان توانست نمایندگی بانک خون بند ناف را از پژوهشکده رویان تهران اخذ کند تا بدین ترتیب ساکنان استان زنجان اگر در آینده دچار بیماری و سانحه‌ای شدند راحت‌تر بتوانند با خون بند ناف که سرشار از سلول‌های بنیادین است بر بیماری خود غلبه کنند و درمان شوند.

فرایند کار

مدیر اجرایی بانک خون بند ناف جهاد دانشگاهی زنجان در مورد نحوه پذیرش خون بند ناف توسط جهاد دانشگاهی اظهار می‌کند: مادران بارداری که در ماه نهم بارداری به سر می‌برند، توسط مشاوران مشاوره می‌شوند. در صورتی که این مادران تمایل به انجام این کار داشته باشند برای آزمایش به آزمایشگاه‌های مربوطه معرفی می‌شوند. سپس قراردادی بین این بانک و مادر باردار بسته می‌شود.

لیلی صمیمی مقدم می‌افزاید: بعد از اعلام زمان دقیق زایمان کارشناس خونگیر به محل زایمان رفته و خون مورد نظر را خونگیری می‌کند. خون گرفته شده به مرکز رویان در تهران برای ذخیره‌سازی فرستاده می‌شود.

شمارش سلول‌ها

صمیمی مقدم با اشاره به این‌که شمارش سلول قبل از ارسال خون بند ناف انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: این سلول‌ها در درجه اول برای استفاده نوزاد در آینده و در درجه دوم برای فامیل درجه یک وی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. وی به استفاده از این سلول‌ها در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان خون و تالاسمی اشاره می‌کند و می‌افزاید: امسال با افزایش تعداد مراجعه‌کنندگان روبه‌رو بوده‌ایم تا آنجا که در سال جاری با رشد ۲۰درصدی در مقایسه با سال گذشته مواجه شدیم و این بیانگر استقبال مردم استان است، چراکه پزشکان در راه آگاه‌سازی خانواده‌ها تلاش کرده‌اند. هم‌اکنون مادران باردار از خدابنده، خرمدره و ابهر برای این کار به مرکز مراجعه می‌کنند و این نشان از فرهنگ‌سازی در مورد ذخیره‌سازی خون بند ناف است.

هزینه‌ها

مدیر اجرایی بانک خون بند ناف جهاد دانشگاهی زنجان در مورد هزینه‌های این کار می‌گوید: اگر شخصی بخواهد خون بند ناف فرزندش را ذخیره‌سازی کند و به مرکز رویان تحویل دهد باید مبلغی در حدود ۳ میلیون و ۲۰۰هزار تومان بپردازد.

وی می‌افزاید:پیش‌تر پژوهشکده رویان برای خانواده‌هایی که نمی‌توانستند از پس هزینه‌های این کار برآیند تسهیلاتی از سوی بانک رسالت و صادرات در نظر گرفته بود که در سال جاری این موضوع لغو شده است.

صمیمی مقدم در پاسخ به این سوال که بیشتر مراجعه‌کنندگان از چه قشری هستند؟ می‌گوید: ما از هر قشری برای ذخیره‌سازی مراجعه‌کننده داریم و این نشان از آگاهی زوجین است.

انجام پیوند

مدیر اجرایی بانک خون بند ناف جهاد دانشگاهی زنجان در مورد وضعیت این بانک نسبت به استان‌های همجوار می‌گوید: استان زنجان هم‌ردیف استان‌هایی مانند کردستان، لرستان و قزوین است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون شخصی از این خون بند ناف استفاده کرده است، می‌گوید: در حال حاضر برای ۲نفر اقدامات اولیه را برای درمان از این طریق آغاز کرده‌اند که درصورت نتیجه مثبت آزمایش‌های مربوطه، پیوند انجام می‌شود.

صمیمی‌ مقدم درباره نحوه نگهداری خون بند ناف می‌گوید: خون بند ناف تا ۲۰ سال قابل نگهداری است، البته عمر مفید آن ۱۰ سال است. شخصی که سن و وزن بالایی داشته باشد، برای درمان بیماری به سلول‌های بنیادین بیشتری نیاز دارد.

همکاری ماماها

مدیر اجرایی بانک خون بند ناف جهاد دانشگاهی زنجان از همکاری ماماها در اجرای چنین طرحی سخن می‌گوید و اظهار می‌کند: اگر ماماها مادران باردار را به ذخیره سلول‌های بنیادین ترغیب کنند، به طور حتم تعداد بیشتری از سلول‌ها ذخیره‌سازی خواهند شد، گرچه جهاد دانشگاهی تاکنون توانسته با برگزاری همایش‌ها و پخش بروشور در نمایشگاه‌ها و مراکز سونوگرافی برای اطلاع‌رسانی بیشتر اقدام کند.

وی ادامه می‌دهد: خون بند ناف و جفت منبع غنی از سلول‌های بنیادین است و متاسفانه در گذشته جزو موارد دورریختنی هنگام زایمان به شمار می‌رفت. ویژگی مهم این سلول‌ها به علت عدم تکامل و تبدیل نشدن آنها به لنفوسیت و سایر سلول‌ها موجب شده که در درمان بیماری‌های خونی کاربرد داشته باشد و جایگزین پیوند مغز استخوان که مقدار آن در بدن محدود است باشد. پیوند مغز استخوان به‌سختی و با هزینه گزاف انجام می‌شود، اما خون بند ناف دارای مزیتی بیشتری چون دسترسی و صرف هزینه‌های کمتری است.

صمیمی‌ مقدم در ادامه بانک خون عمومی و اختصاصی را از انواع بانک‌های خون می‌داند و اظهار می‌کند: در بانک خون عمومی هویت افراد اهدا‌کننده معلوم نیست و در آن افراد به صورت داوطلبانه اقدام به این کار می‌کنند تنها شرط برای استفاده از این بانک هماهنگی از نظر ژنتیکی بیمار و خون بند ناف است. اما در بانک اختصاصی، هویت اهداکننده مشخص بوده و به نوعی با هویت خانوادگی افراد نگهداری می‌شود تا در صورت لزوم خانواده‌ها و اقوام درجه یک از آنها استفاده کنند.