چای و قهوه در بارداری، تاثیر آن چیست؟

با مصرف چای و قهوه و یکسری موارد دیگر مانند نوشابه و شکلات ، کافئین به بدنمان می‌رسد. کافئین یک ماده محرک و دیورتیک ( ادرار آور ) است. به دلیل اثر تحریکی، کافئین می‌تواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب شود که هر دو در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند. بعلاوه مصرف چای و قهوه میزان دفع ادرار را افزایش می‌دهد، که باعث کاهش سطح مایعات بدن شما و در نتیجه کم ‌آبی می‌شود.
شما مجبور نیستید در دوران بارداری مصرف چای و قهوه را کنار بگذارید. با این حال، اگر شما معمولا بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کنید، سعی کنید آن را کاهش دهید.
نوشیدن دو فنجان چای ، دو لیوان قهوه فوری یا یک فنجان قهوه دمی در روز، شما را در محدوده مصرف حدود ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین حفظ می‌کند. یکی از عوارض نوشیدن چای غلیظ همین است که باعث می‌شود کافئین بیشتری به بدنمان برسد.
بعضی از مادران ممکن است علائم و نشانه هایی در دوران بارداری داشته باشند که مجبور به کاهش یا قطع مصرف چای و قهوه شوند. تپش قلب، اضطراب، فشار خون بالا، قند خون بالا، تعریق بیش از حد و لرز، هشدارهای خوبی هستند که نشان می دهند: باید مصرف چای و قهوه را کاهش دهید یا کلا کنار بگذارید.

اگر مصرف چای و قهوه در دوران بارداری بیش از حد باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
مطالعات متعدد بر روی حیوانات نشان داده که مصرف چای و قهوه می‌تواند باعث ایجاد نقایص مادرزادی ، زایمان زودرس ، کاهش باروری و افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن و سایر مشکلات تولید مثلی شود. البته هیچ مطالعه قطعی بر روی انسان انجام نشده است. با این حال، باز هم بهتر است که جهت اطمینان، این یافته‌های به دست آمده از طریق حیوانات را در مورد خودمان به کار ببریم.
مصرف چای و قهوه در دوران بارداری بیش از مقدار توصیه شده و به صورت منظم، خطر سقط جنین را نیز افزایش دهد. بنابراین یکی از راه های جلوگیری از سقط جنین در ماه های اول کنترل میزان مصرف چای و قهوه است.دو مطالعه در مورد اثرات مصرف چای و قهوه بر سقط جنین انجام شده که نتایج متفاوتی به دست آمد.
در یک مطالعه که توسط مجله آمریکایی زنان و زایمان منتشر شد، مشخص شد که زنانی که روزانه ۲۰۰ میلی‌گرم یا بیشتر کافئین مصرف می‌کنند دو برابر بیشتر از کسانی که کافئین مصرف نمی‌کنند، سقط جنین دارند. در مطالعه دیگری، هیچ گونه افزایش خطر سقط جنین در زنانی که روزانه مصرف چای و قهوه آن‌ها در محدوده مجاز است (بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ میلی‌گرم در روز) وجود نداشت.
با توجه به نتایج متضاد این مطالعات، محققان توصیه می‌کنند تا زمان انجام مطالعات قطعی‌تر، زنان باردار باید میزان مصرف کافئین را به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند.البته ایرادی ندارد اگر گاهی اوقات ناپرهیزی کنید و بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز کافئین مصرف کنید؛ زیرا خطر آن خیلی هم زیاد نیست.

مصرف چای و قهوه در دوران بارداری چگونه بر کودک من تاثیر می‌گذارد؟
کافئین حاصل از مصرف چای و قهوه قابلیت عبور از جفت را دارد . شاید شما بتوانید بخشی از کافئین را در بدن خود متابولیزه و دفع کنید اما کودک شما به دلیل عدم تکامل سیستم های سم‌زدایی بدنش، این امکان را ندارد.
کافئین می‌تواند خونرسانی به جفت را کاهش دهد و باعث افزایش فشار خون و قند خون شود. همین نکته که کافئین ضربان قلب و متابولیسم شما را افزایش دهد باید هشداری باشد که بدانید می‌تواند همین اثر را بر روی جنین داشته باشد.
همچنین باعث می‌شود کبد که در حال حاضر به خاطر افزایش هورمون‌های دوران بارداری درگیر است، فشار بیشتری را تحمل کند.
مقدار زیاد کافئین برای کودک شما مناسب نیست. برخی تاثیرات مصرف کافئین بر نوزادان متولد شده از مادرانی که روزانه بیش از ۵۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کردند، در زیر آمده است:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش ریتم تنفس
- بی‌خوابی بیشتر
- تغییراتی در الگوهای حرکتی آن‌ها در مراحل مختلف بارداری
با این حال، مصرف یک لیوان یا دو فنجان قهوه یا چای در روز به کودک شما آسیب خاصی نمی‌رساند.

مصرف چای و قهوه چگونه بر بدن من تاثیر می‌گذارد؟
با مصرف چای و قهوه به طور منظم ممکن است پس از مدتی احساس کنید که برای انجام امور روزانه خود به آن اعتیاد پیدا کرده اید. هرچه مصرف چای و قهوه شما بیشتر باشد باز هم نیاز به مصرف مقداری دیگر از آن دارید. زیرا کافئین ادرار آور است. مصرف چای و قهوه همچنین باعث آزاد شدن اسید در معده می‌شود که گاهی اوقات باعث مشکلات معده یا اسهال می‌شود.
مصرف مقدار زیاد چای و قهوه می‌تواند باعث بی‌خوابی شما شود. خصوصا اگر آن را دیروقت مصرف کنید. همچنین پس از دفع کافئین از بدن شما، احساس سردرد خواهید کرد.
سعی کنید مصرف چای و قهوه را با وعده‌های غذایی توام نکنید، زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی موادی هستند که مانع جذب آهن موجود در مواد غذایی می‌شود.

غیر از مصرف چای و قهوه چه چیزهای دیگری کافئین به بدنم می‌رسانند؟
علاوه بر مصرف چای و قهوه ، نوشابه ، شکلات و حتی برخی از داروهای مسکن بدون نسخه، مانند داروهای سردرد و سرماخوردگی، داروهای مربوط به بیدار ماندن و داروهای ضد آلرژی ، حاوی کافئین هستند. قبل از تهیه هر دارویی از پزشک خود مشورت بخواهید و ذکر کنید که حامله هستید.

چطور مصرف چای و قهوه را ترک کنم؟
در اوایل حاملگی طعم دهان شما تغییر می‌کند و بیماری صبحگاهی رخ می‌دهد. بنابراین ممکن است شروع به مصرف چای و قهوه کنید تا این وضعیت را برای خود قابل تحمل کنید.
اگر تمایل دارید گاهی از طعم قهوه یا چای لذت ببرید، نیازی به قطع کامل آن نیست. در عوض این نکات را رعایت کنید:
- چای را برای مدت زمان کوتاه‌تری دم کنید. اگر به جای پنج دقیقه فقط یک دقیقه برای دم کردن چای وقت بگذارید، میزان کافئین تا نصف کاهش می‌یابد.
- به جای قهوه دمی از قهوه فوری استفاده کنید. زیرا میزان کافئین کمتری دارد. حتی به مرور زمان میزان قهوه فوری که استفاده می‌کنید را به نصف قاشق چای‌خوری کاهش دهید.
- شما می توانید از چای ، قهوه یا نوشابه‌های بدون کافئین استفاده کنید.

اگر مصرف چای و قهوه را کنار بگذارم چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر طرفدار قهوه یا چای هستید، ترک مصرف کافئین آن کار ساده ای نخواهد بود. برای چند روز اول ممکن است شما علائم زیر را داشته باشید:
- سردرد
- خستگی
- ضعف
- خواب‌آلودگی
- دشواری تمرکز
برای کاهش این عوارض جانبی، به تدریج و روزانه تقریبا نیمی از لیوان را کاهش دهید.

چای‌های فاقد کافئین کدام اند؟
شاید بهتر باشد نوشیدنی‌های بدون کافئین را جایگزین مصرف چای و قهوه حاوی کافئین کنید و همچنین از مزایای این چای‌ها برای سلامتی بهره‌مند شوید. برخی از انواع این چای‌ها در زیر آمده است:
چای زنجبیل
چای زنجبیل مشکلات مربوط به معده، تهوع صبحگاهی در دوران بارداری و بیماری صبحگاهی را کاهش می‌دهد و فرایند هضم را تسهیل می‌کند.
چای برگ تمشک
این چای مقدار زیادی منیزیم و کلسیم برای بدن مادر فراهم می‌کند و باعث جلوگیری از خونریزی پس از زایمان شده و رحم را برای زایمان آماده می‌کند. این چای به طور کلی برای زنان باردار خطری ندارد اما برخی متخصصان توصیه می‌کنند که پس از سه‌ماهه اول از آن استفاده کنند.
چای نعناع
چای نعناع باعث ریلکس شدن معده شده و حالت تهوع و استفراغ دوران بارداری را از بین می‌برد.
چای برگ قاصدک
این چای غنی از ویتامین A، آهن و کلسیم است و باعث جلوگیری از احتباس بیش از حد آب و حفظ سلامت کبد می‌شود.
چای لیمو
با توجه به اثرات آرام‌بخش و توانایی آن در از بین بردن اضطراب و تحریک‌پذیری، چای لیمو در دوران بارداری توصیه می‌شود.
چای گزنه
چای گزنه معمولا به عنوان یک تقویت کننده سلامتی شناخته می‌شود، زیرا مقدار زیادی کلسیم، ویتامین A، K، C، آهن و پتاسیم برای بدن فراهم می‌کند. این گیاه به طور گسترده‌ای در " چای‌های دوران بارداری " استفاده می‌شود، اما برخی متخصصان مصرف آن را توصیه نمی‌کنند. زیرا معتقدند خواص درمانی این گیاه بستگی به بخشی از گیاه دارد که برای تهیه چای استفاده شده است. بنابراین توصیه می‌شود هنگام مصرف آن با متخصص مشورت کنید.

در مصرف چای‌ های فاقد کافئین هم احتیاط کنید
چنانچه در بالا ذکر شد هرچه کافئین کمتری مصرف کنید، برای سلامتی شما و نوزادتان در همه زمان‌ها خصوصا دوران بارداری بهتر است. البته چایی که در این مقاله از آن صحبت شد چای سیاهی است که در بین ایرانیان از محبوبیت زیادی برخوردار است. شکل کمتر فراوری شده همین چای، یعنی چای سبز دارای خواص ضد سرطان است و کافئین کمتری نسبت به چای سیاه ، دارد.
با وجودی که به طور کلی مصرف چای‌های گیاهی بی خطر اعلام شده است اما مصرف برخی از آن‌ها در دوران بارداری منع شده است و یا باید تحت نظارت پزشک انجام شود. مثلا با وجود که کاهش فشار خون با چای گل ختمی مزایای بسیار زیادی برای سلامتی دارد ولی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. اینگونه چای‌ها باید با احتیاط مصرف شوند.
به عنوان یک نتیجه‌گیری، مصرف چای می‌تواند در دوران بارداری بی خطر باشد که این کاملا بستگی به نوع چایی که انتخاب می‌کنید و نحوه آماده‌سازی آن، دارد.
در صورتی که انتخاب درستی داشته باشید می توانید از مزایای مصرف چای بهره‌مند شوید. مثلا چای ، حاوی پلی فنول هایی است که از قلب محافظت می‌کنند. حاوی آنتی اکسیدان هایی است که ایمنی بدن را افزایش داده و باعث کاهش خطر ابتلا به التهاب می‌شوند.همچنین دارای یکسری از مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز قبل و دوران بارداری هستند.
مصرف چای و قهوه می‌تواند بیماری صبحگاهی ، گرفتگی شکمی ، تورم پاها به دلیل احتباس بیش از حد آب و حتی درد و میگرن را که اغلب در دوران بارداری دیده می‌شوند، کاهش دهد. پس از مشورت با پزشک خود، چایی باب میل خود انتخاب کنید و از آن لذت ببرید.