سلامت دندان در بارداری، سوالات رایج مادران

توجه به سلامت دهان و دندان در بارداری یکی از موارد مهمی است که مادران باید به آن توجه داشته باشند. زنان در دوران بارداری اغلب دچار مشکلات دندان درد می‌شوند و از آنجایی که نمی‌توان در طول بارداری به دندانپزشکی مراجعه کرد کارهایی مانند عصب کشی و پر کردن دندان را انجام داد، لذا مجبور به تحمل درد دندان می‌شوند. اما در این میان سوالاتی ممکن است برای زنان درباره سلامت دهان و دندان در بارداری پیش بیاید که جواب آن‌ها را نمی‌دانند.
جالب است بدانید که بارداری تمام ارگان‌های بدن شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد، برای درک میزان انرژی که بارداری و تشکیل نطفه از زنان می‌گیرد، کافی است بگوییم در هنگام تشکیل نطفه‌ انرژی معادل انفجار یک بمب هسته‌ای در بدن مادر نیاز است و جنین همه این انر‌ژی را از مادر خود می‌گیرد. بنابراین طبیعی است که دچار دندان درد، احساس بی حالی، ضعف شدید یا گاهی پوکی استخوان شوید. در این بخش به سراغ پاسخ به ۹ سوالی می‌رویم که مادران درباره سلامت دهان و دندان در بارداری خواهند داشت. به یاد داشته باشید تا زمانی که مادر سالم نباشد، کودک نیز سالم نخواهد بود.

۱. آیا در بارداری نیاز به تغییر عادات روزانه است؟
اگر قبل از بارداری عادت داشتید که روزی دوبار دندان‌های خود را مسواک زده و از دهان شویه حاوی فلوراید استفاده کنید، اصلا نیازی به ترک این عادت نیست. برای حفظ سلامت دهان و دندان در بارداری این عادت روزانه خود را ادامه دهید و اگر قبلا چنین عادتی نداشته‌اید، وقت شروع شده است. داشتن عادات بد و ترک نکردن آن‌ها در دوران بارداری به طور مستقیم با زایمان زودرس، عدم رشد کامل جنین، دیابت بارداری، فشار خون و سقط جنین دارد. با پزشک خود درباره عادات روزانه‌ای که دارید صحبت کرده و در صورت نیاز آن‌ها را تغییر داده و با عادات صحیح و سالم جایگزین کنید.
از محصولات مراقبت دهان و دندان که دارای تاییدیه ADA (انجمن دندانپزشکان آمریکا) هستند استفاده کنید. در برخی موارد لازم است بنا بر نیاز و حساسیت‌هایی که در بارداری برخی زنان دچار آن می‌شوند، از خمیردندان یا مسواک خاصی استفاده کنید.

۲. چرا در بارداری، دچار خونریزی لثه می‌شویم؟
در بارداری نه تنها احساسات بلکه تمام اجزای بدنتان از جمله دهان و دندان شما دستخوش تغییر می‌شود. بسیاری از زنان به خصوص بین ماه‌های دوم تا هشتم بارداری دچار فقر شدید ویتامین در بدن می‌شوند که این بیماری منجر به خونریزی لثه شده و مدتی بعد از زایمان با تغذیه مناسب، این مشکل از بین می‌رود. به دلیل از بین رفتن تعادل هورمونی در زنان باردار، لثه‌ها اغلب مقاومت خود در برابر پلاکت و میکروب‌ها را از دست داده و دچار قرمزی، سوزش و خونریزی می‌شوند. دو بار مسواک زدن در روز به مدت دو دقیقه، یک بار نخ دندان کشیدن در طول روز، صحبت و مشورت با دندانپزشک و استفاده از محصولات مخصوص دندان‌های حساس می‌توانید مشکل خونریزی لثه را تا حد زیادی کاهش داده و با مراقبت از سلامت دهان و دندان خود در بارداری مانع از عفونت لثه شوید.

۳. بارداری و مشکل لق شدن دندان‌ها
شاید شنیده باشید که می‌گویند در هر مرتبه بارداری، مادر یکی از دندان‌‌های خود را از دست می‌دهد. بهتر است بدانید که این تنها یک افسانه قدیمی در میان زنان است و اصلا صحت ندارد.
از دست دادن دندان بخشی از یک بارداری طبیعی است و در صورتی که دچار این مشکل هستید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر حتی احساس کردید که دندان‌های شما لق شده است این خطر را جدی بگیرید، این نشانه یک مشکل جدید در بدن شما خواهد بود.
در طول دوران بارداری اغلب به دلیل ترشح هورمون استروژن و پروژسترون ممکن است دندان‌های شما استحکام خود را از دست داده و دچار پوسیدگی شوند. در صورتی که بیماری لثه‌ای خاصی ندارید و دندان‌های شما در بارداری لق شده یا افتاده‌اند سریعا با دندان ‍پزشک خود صحبت کرده و این مشکل را حل کنید.
مشکل لق بودن دندان‌ها اغلب بعد از زایمان از بین خواهد رفت اما اگر دندان شما در بارداری بیافتد دیگر به این آسانی‌های قابل حل نخواهد بود، پس در صورت بروز چنین مشکلی آن را جدی گرفته و برای حفظ سلامت دهان و دندان در بارداری و بعد از زایمان اقدام به درمان مشکل خود کنید.

۴. بارداری و حالت تهوع ناشی از آن و تاثیری که بر دندان‌ها دارد.
متاسفانه، حالت تهوع در بارداری فقط مخصوص صبح‌ها نیست و در هر زمانی از روز ممکن است دچار آن شوید. حالت تهوع دائمی باعث می‌شود که اسید معده زیادی ترشح کنید و هرچه خورده‌اید را بالا بیاورید. این تهوع دایمی باعث می‌شود اسید معده به دندان‌های شما آسیب برساند، بنابراین بعد از هر بار تهوع، دهان خود را شسته و مسواک بزنید.
در صورتی که مدام دچار تهوع هستید و بدتر از آن حتی با مزه خمیر دندان هم دچار تهوع می‌شوید، می‌توانید از دهان شویه استفاده کرده یا ترکیب یک لیوان آب گرم و یک قاشق چایخوری جوش شیرین و نمک برای قرقره کردن استفاده کنید. ۳۰ دقیقه بعد از قرقره محلول، حتما مسواک بزنید.

۵. آیا رفتن به دندانپزشکی در طول بارداری مشکل ساز است؟
در ‍پاسخ به این سوال باید گفت که رفتن به دندانپزشکی در طول دوران بارداری نه تنها مشکل ساز نبوده بلکه کاری الزامی است. شما برای معاینه و اطمینان از سلامت دهان و دندان در بارداری باید به صورت مرتب به دندانپزشکی رفته و معاینه شوید. در صورتی که بیش از ۶ ماه از آخرین وقت دندانپزشکی شما گذشته است باید سریعتر دست به کار شوید، ممکن است مشکلی داشته باشید که از آن بی خبر بوده و در طول دوران بارداری این مشکل تشدید شود.
اغلب به زنان باردار توصیه می‌شود که اگر برنامه‌ای برای مادر شدن دارند، قبل از بارداری به دندانپزشکی رفته و همه مشکلات دهان و دندان خود را برطرف کنند، زیرا در طول دوران بارداری مادر به هیچ وجه نمی‌تواند دندان خود را پر یا عصب کشی کند.
در طول دوران بارداری حتما ماهانه تحت نظر یک دندانپزشک باشید و در صورت بروز هرگونه مشکل یا تغییری در وضعیت سلامت دهان و دندان خود مشاهده کردید، با او تماس بگیرید.

۶. حالت تهوع با مسواک زدن
همانطور که گفته شد، در بارداری هر چیزی ممکن است باعث حالت تهوع در شما شود. بهترین راه مقابله با این موضوع این است که یاد بگیرید چه چیزی شما را اذیت کرده و باعث حالت تهوع می‌شود. بدترین نوع ممکن از این تهوع این است که خمیر دندان و مسواک زدن یا حتی مزه و بوی دهان شویه باعث ایجاد این حالت و بالا آوردن شما شود.
برای رفع چنین مشکلی از مسواکی با سر کوچک و نرم استفاده کرده یا از خمیر دندانی با طعم و مزه متفاوت استفاده کنید. در بعضی از اوقات روز ممکن است حالت تهوع کمتری داشته باشید، بهتر است در این اوقات مسواک زده و به سلامت دهان و دندان خود در بارداری توجه ویژه‌ای داشته باشید و به دلیل حالت تهوع شدید مسواک زدن را رها نکنید.
مهمترین مساله این است که به روتین و عادات روزمره‌ای که برای حفظ سلامت دهان و دندان خود داشتید، در زمان بارداری هم عمل کنید. به مرور زمان این حالت تهوع کمتر شده و بعد از ماه سوم بارداری تقریبا خبری از تهوع نیست.
اگر مسواک زدن را به دلیل تهوع شدیدی که از طعم یا بوی خمیر دندان و حتی مسواک خود دارید کنار بگذارید، به لطف اسیدی که بعد از تهوع بارداری روی دندان‌های شما مانده یا تغییرات هورمونی و رژیم غذایی خاصی که در زمان بارداری دارید، دندان‌ها سریع‌تر دچار پوسیدگی شده و مجبور به کشیدن دندان‌های سیاه و خراب خود خواهید شد.

۷. آیا تغذیه مادر بر دندان‌های آینده نوزاد تاثیر می‌گذارد؟
روند تکامل و اساس شکل گیری دندان در جنین بین ماه‌های سوم تا ششم بارداری صورت می‌گیرد. بنابراین تغذیه شما تاثیر مستقیمی بر پایه و شکل گیری دندان‌های جنین دارد. بین ماه‌های سوم تا ششم سعی کنید رژیم غذایی شما سرشار از ویتامین‌هایی مانند A، C،D ، پروتئین، کلسیم و فسفر باشد. برای جلوگیری از مشکلات رشد دندان‌های جنین در آینده، بهتر است با مشورت متخصص زنان و پزشک خود روزانه ۶۰۰ میلی گرم فولیک اسید به همراه غذای خود بخورید.
می‌توانید از قرص آهن (فولیک اسید) یا غذاهای حاوی آهن بالا مانند اسفناج، جگر و عدس و سرشار از فولات مانند سبزیجات تیره رنگ، مرکبات، مارچوبه، کلم بروکلی، دانه‌های آجیل و مواد غذایی این چنینی در رژیم مخصوص بارداری خود استفاده کنید.
علاوه بر همه موارد گفته شد، نوشیدن آب‌های حاوی فلوراید باعث می‌شود خودتان هم دندان‌های قوی و محکم‌تری در بارداری داشته و دچار مشکلاتی مانند لق شدن دندان‌ها نشوید. در صورتی که به آب حاوی فلوراید دسترسی ندارید از یک لیتر آب معدنی که با یک قاشق چایخوری نمک مخلوط شده است می‌توانید استفاده کنید.

۸. آیا اشعه ایکس دندانپزشکی به جنین آسیب می‌رساند؟
پاسخ این سوال منفی است و اشعه ایکس در دوران بارداری مضر نیست. اگر در ماه های اول بارداری هستید و دندانپزشک تشخیص داده نیاز به استفاده از اشعه ایکس دارید، حتما به بگویید که باردار هستید. در چنین حالت دستگاه روی کمترین شدت تنظیم می‌شود تا آسیبی به جنین نرسد. علاوه بر این مورد اغلب دندانپزشکان در هنگام استفاده از اشعه ایکس برای زنان باردار، روی شکم آن‌ها محافظ اشعه ایکس قرار داده تا آسیبی به جنین نرسد. در برخی شرایط اگر دندانپزشک شما بسیار حساس باشد، محافظی روی قسمت تیروئید و گلو نیز قرار داده تا از آسیب‌های احتمالی به نوزاد جلوگیری شود.

۹. انجام کارهای دندانپزشکی در بارداری خطرناک است ؟
انجمن دندانپزشکان و متخصصین زنان و زایمان در آمریکا، تایید کرده‌اند که کارهای مانند صاف کردن عاج یا کشیدن دندان و کارهای ساده دندانپزشکی در طول دوران بارداری مضر نیست. تنها مشکلی که ممکن است زنان باردار را اذیت کنند، نشستن روی صندلی دندانپزشکی است که باعث می‌شود جنین در وضعیت نامناسبی قرار بگیرد. توصیه می‌شود حتی کارهای ساده دندانپزشکی را در سه ماه دوم انجام دهید و در صورتی که نیاز به سفید کردن دندان دارید بهتر است این کار را برای بعد از زایمان بگذارید. اگر مشکل فوری و شرایط بحرانی برای وضعیت سلامت دهان و دندان در طول بارداری اتفاق بیافتد، بهتر است با پزشک و ماما مشورت کرده و سپس کارهای لازم را انجام داد.

اهمیت حفظ سلامت دهان و دندان در بارداری
در طول دوران بارداری بهتر است به سلامت خود دقت بالایی داشته باشید در غیر این صورت بعد از زایمان دچار مشکلات بسیار زیادی خواهید شد. به خصوص توجه به سلامت دهان و دندان در بارداری باعث می‌شود که بعد از اتمام این دوران زیبا و شیرین همچنان دندان‌های سالمی داشته باشید و حتما ماهانه به دندانپزشکی بروید و مرتب مسواک بزنید تا از پوسیدگی دندان خود جلوگیری کنید. سیگار کشیدن، خوردن بیش از حد فست فود و غذاهای شیرین در طول دوران بارداری باعث می‌شود دندان‌هایتان سریعتر فرسوده شده و در نتیجه کار به جایی برسد که مجبور شوید آن‌ها را بکشید. از آنجایی که در بارداری نمی‌توانید از مسکن استفاده کنید اگر دچار پوسیدگی شوید ددر بسیار زیادی را متحمل می‌شوید که شما را راهی دندانپزشکی خواهد کرد. گاهی نیاز است رژیم غذایی بارداری خاصی را دنبال کنید تا مانع از ابتلا به دیابت، فشار خون یا مشکلات این چنینی شوید. هر کاری لازم است برای سلامت خود و جنین انجام دهید.
هزینه مراقبت از دندان خیلی کمتر از درمان آن است بنابراین در حفظ مرواریدهای زیبای خود دقت داشته باشید. حفظ سلامت دهان و دندان در بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث می‌شود مادری سالم و زیبا باشید. روش زندگی شما تاثیر مستقیم بر سلامت جنین دارد و همانطور که گفته شد حتی بر دندان‌های آینده فرزندتان نیز تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین به خود توجه ویژه‌ای داشته باشید و این نکته را از یاد نبرید که سلامت نوزاد به سلامت مادر بستگی دارد.