سونوگرافی دوران بارداری، چه اطلاعاتی را نشان میدهد؟

در شیوه سونوگرافی از امواج فرکانس بالا برای تصویر گرفتن از جنین و اندام تناسلی مادر استفاده می‌شود. تعداد سونوگرافی‌های بارداری برای هر بارداری متفاوت است.
با استفاده از سونوگرافی می‌توان، رشد نرمال جنین را بررسی و هر نوع مساله را بررسی کرد. علاوه بر شکل استاندارد سونوگرافی، شیوه‌های دیگری مثل سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی و اکوکاردیوگرافی قلب جنین که وضعیت قلب جنین را به دقت بررسی می‌کند، وجود دارد.

علت‌های انجام سونوگرافی بارداری
سونوگرافی در بارداری به دلایل زیادی انجام می‌شود. اگر پزشک در سونوگرافی‌های قبلی در آزمایش خون یا در معاینات مطب متوجه مشکلی بشود ممکن است سونوگرافی‌های بیشتری تجویز نماید. ممکن است سونوگرافی به علت‌های غیر پزشکی مثل تهیه تصویر برای آلبوم خاطرات یا برای تعیین جنسیت جنین انجام شود. با وجود آنکه هنوز شاهدی بر اینکه سونوگرافی برای مادر یا جنین خطر دارد پیدا نشده اما پزشکان به هیچ وجه سونوگرافی اضافی را توصیه نمی‌کنند.

سونوگرافی سه ماهه اول بارداری
اولین سونوگرافی معمولا در هفته هفتم یا هشتم انجام می‌شود. در سه ماهه اول بارداری (هفته ۱ تا ۱۲) دلایل انجام سونوگرافی به شرح زیر است:
تشخیص بارداری و مشاهده ساک حاملگی؛
بررسی ضربان قلب جنین؛
تعیین سن بارداری؛
تعیین تاریخ تقریبی زایمان؛
بررسی بارداری دوقلویی یا چند قلویی؛
بررسی جفت، رحم، تخمدان‌ها و سرویکس؛
بررسی بارداری اکتوپیک (خارج از رحم) یا سقط جنین؛
هر گونه رشد غیر عادی جنین در رحم.

سونوگرافی سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم (هفته ۱۳ تا ۲۴)، و سه ماهه سوم بارداری (هفته ۲۵ تا ۴۰) سونوگرافی به دلایل زیر انجام می‌شود:
بررسی سلامت و وضعیت قرارگیری جنین در رحم (بریچ، ترانسورس، سفالیک یا اپتیمال)
تعیین جنسیت جنین؛
تایید بارداری چندقلویی؛
بررسی مشکلات جفت مثل جفت سر راهی، (جفتی که سرویکس را بسته است)، کنده شدن جفت (وقتی که جفت قبل از زایمان از رحم جدا می‌شود)؛
بررسی علائم سندروم داون، در سونوگرافی NT؛
بررسی ناهنجاری‌های موروثی یا نقص‌های مادرزادی؛
بررسی ناهنجاری‌های ساختاری جنین و مشکلات گردش خون؛
بررسی سطح مایع آمنیوتیک؛
بررسی دریافت اکسیژن کافی توسط جنین؛
بررسی مسائل تخمدان‌ها یا رحم مثل تومور بارداری؛
اندازه‌گیری طول سرویکس؛
کمک گرفتن از آن برای تست‌های دیگر مثل آزمایش NT و آمنیوسنتز؛
بررسی مرگ داخل رحمی جنین.

نحوه آماده شدن برای سونوگرافی چگونه است؟
در سونوگرافی اولیه بارداری حتما باید مثانه شما برای انجام سونوگرافی پر باشد. قبل از سونوگرافی نباید به دستشویی بروید تا مثانه کاملا پر شود.

در حین سونوگرافی چه اتفاقی می‌افتد؟
در زمان سونوگرافی باید روی تخت دراز بکشید. متخصص سونوگرافی مقداری ژل روی شکم و ناحیه لگنی می‌مالد. این ژلِ پایه آب است و نباید روی لباس شما لکه ایجاد کند. این ژل باعث می‌شود امواج صوتی به طور مناسب حرکت کنند.
سپس متخصص سونوگرافی، وسیله سونوگرافی (ترانسدیوسر) را روی شکم شما قرار می‌دهد. با این کار، تصاویر سیاه و سفیدی در مانیتور دیده می‌شود. ممکن است از شما بخواهد کمی تکان بخورید یا نفس خود را برای لحظه‌ای حبس نمایید. سپس بررسی می‌شود که آیا تصاویر واضح هستند. در آخر، ژل از بدنتان پاک شده و می‌توانید مثانه خود را خالی کنید.

انواع سونوگرافی بارداری
بسته به تشخیص پزشک ممکن است سونوگرافی‌های دقیق‌تر لازم باشد.
سونوگرافی واژینال (ترانس واژینال)
با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال تصاویر دقیق‌تری تهیه می‌شود. معمولا سونوگرافی واژینال در ابتدای بارداری انجام می‌شود که تهیه تصاویر واضح از سونوگرافی معمولی مشکل‌تر است. در این نوع تست وسیله سونوگرافی کوچکی وارد واژن می‌شود.
سونوگرافی سه بعدی
بر خلاف سونوگرافی دوبعدی، در سونوگراقی سه بعدی، پزشک می‌تواند عرض، ارتفاع، و عمق جنین و اندام‌ها را ملاحظه نماید. از این نوع سونوگرافی برای بررسی تردیدهایی که پزشک دارد استفاده می‌شود.
شیوه انجام سونوگرافی سه بعدی با دوبعدی فرقی ندارد اما تجهیزات آن متفاوت است. ضمنا سونوگرافی نیازمند تخصص و مهارت بیشتری متخصص سونوگرافی است.
سونوگرافی چهار بعدی
بر خلاف سونوگرافی 2 بعدی و 3 بعدی، در سونوگرافی 4 بعدی تصاویر متحرکی از جنین تهیه می‌شود. در این سونوگرافی تصویر بهتری از صورت جنین و حرکات او دیده می‌شود. این شیوه، سایه روشن‌ها را بهتر نشن می‌دهد. روش انجام کار مثل سونوگرافی 2 بعدی و 3 بعدی است اما تجهیزات متفاوتی دارد.
اکوکاردیوگرافی جنین
اگر پزشک بخواهد موارد نقص موروثی قلب را بررسی نماید این نوع آزمایش را تجویز می‌کند. روش کار مثل سونوگرافی است اما زمان زیادی طول می‌کشد. در این آزمایش تصویر دقیقی از قلب جنین شامل اندازه، شکل و ساختار آن تهیه می‌شود. همچنین عملکرد قلب بررسی شده و پزشک بهتر می‌تواند مشکلات قلبی را کنترل نماید.