عفونت های دوران بارداری، انواع شایع

مادران در دوران بارداری دچار چهار نوع عفونت واژن می‌شوند که به ترتیب از شایع‌ترین تا نادرترین نوع عبارت است از: واژینوز باکتریایی (BV)، عفونت‌های مخمری، استرپتوکوک گروه بی (GBS) و تریکومونیاز. خبر خوش این است که چنانچه عفونت‌های واژینال بارداری به سرعت تشخیص داده شود، درمان آنها آسان خواهد بود. نکته‌ی مهم این است که ترشحات عادی واژن از ترشحاتی تشخیص داده شود که علامت عفونت است.

علل ترشح داشتن واژن در دوران بارداری
بدن در دوران بارداری تغییرات متعددی را تجربه می‌کند که یکی از آنها افزایش ترشحات واژن است. اگر ترشح واژن سفید یا بی‌رنگ و بدون بو باشد، به احتمال زیاد هورمون‌های بارداری علت آن است و موردی برای نگرانی وجود ندارد. اما افزایش ترشح واژن گاهی اوقات علامت عفونت است و در اثر به هم خوردن تعادل طبیعی باکتری‌هایی رخ می‌دهد که در واژن زندگی می‌کنند.

انواع عفونت واژن در بارداری
انواع عفونت واژن در بارداری عبارتند از:
واژینوز باکتریایی (BV)
تقریباً یک نفر از هر پنج بانوی باردار در این دوران با عفونت تحریک کننده و همراه با خارش مواجه می‌شود. واژینوز باکتریایی پی‌آمد رشد بیش از حد باکتری‌هایی است که به طور طبیعی در واژن وجود دارند و در دوران بارداری تحت تاثیر تغییرات هورمونی قرار می‌گیرند. چنانچه واژینوز باکتریایی درمان نشود، علائم آن خود به خود برطرف نخواهد شد. ابتلا به این نوع عفونت در بانوانی که باردار نیستند، منجر به بیماری التهابی لگن می‌شود که ناباروری یا آسیب‌دیدگی لوله‌های فالوپ را در پی خواهد داشت. واژینوز باکتریایی از طریق کشت ساده‌ی واژینال تشخیص داده می‌شود؛ برای این کار پزشک سواب را وارد واژن می‌کند و نمونه‌ای از ترشحات را برمی‌دارد تا در زیر میکروسکوپ بررسی شود.
علائم واژینوز باکتریایی
ترشحات رقیق و سفید مایل به خاکستری واژن
احساس درد هنگام ادرار کردن
خارش اطراف واژن
درمان واژینوز باکتریایی
عفونت واژینوز باکتریایی گاهی خود به خود برطرف می‌شود. چنانچه مادر در سه ماهه نخست دچار این نوع عفونت شده باشد، پزشک درمان را تا سه ماهه دوم به تاخیر می‌اندازد. یک دوره درمان با آنتی بیوتیک، معمولاً مترونیدازول یا کلیندامایسین، تجویز می‌شود.
پیشگیری از واژینوز باکتریایی
هیچگاه مدتی طولانی لباس زیر یا مایوی خیس نپوشید، هر وقت به استخر یا باشگاه می‌روید، حتماً لباس زیر تمیز نخی همراه ببرید.
لباس زیر نخی و راحت بپوشید که هوا به خوبی در آن جریان داشته باشد. جوراب شلواری یا شلوار تنگ نپوشید، چون لباس تنگ باعث عرق کردن می‌شود و محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند.
بدون لباس زیر بخوابید، این کار خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
ناحیه تناسلی را از جلو به عقب بشویید تا باکتری‌ها از سمت مقعد به طرف واژن حرکت نکنند.
هنگام استحمام از روغن استفاده نکنید، روغن باکتری‌ها را گیر می‌اندازد.
عفونت مخمری
خارش و سوزش ناشی از عفونت مخمری معمولاً نتیجه‌ی رشد بیش از حد قارچی به نام کاندیدا است که به طور طبیعی در واژن زندگی می‌کند. میزان استروژن و پروژسترون در دوران بارداری افزایش می‌یابد و محیط ایده‌آلی را برای زندگی و رشد مخمرها ایجاد می‌کند. از دیگر علل عفونت‌های مخمری می‌توان به مصرف آنتی بیوتیک و رابطه جنسی اشاره کرد که هر دو مورد pH عادی واژن را به هم می‌زند. عفونت مخمری با کشت ساده واژینال تشخیص داده می‌شود، پزشک سواب پنبه‌ای را وارد واژن می‌کند و نمونه‌ای از ترشحات واژن را برمی‌دارد تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.
علائم عفونت مخمری واژن
درد و خارش واژن، ناحیه واژن گاهی اوقات سرخ نیز می‌شود.
قرمزی و ورم واژن و لب‌های فرج
ترشحات غلیظ و لخته مانند زرد مایل به سفیدی که گاهی اوقات بویی مانند بوی خمیر مایه نانوایی دارد.
احساس درد یا ناراحتی هنگام نزدیکی
احساس سوزش هنگام ادرار کردن
درمان عفونت مخمری
چنانچه قبلاً دچار عفونت مخمری شده باشید، حتماً این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. اگر از قبل دارو در خانه دارید، آنها را در دوران بارداری مصرف نکنید، ابتدا با پزشک معالج یا ماما مشورت کنید، چون مصرف بعضی از این داروها در زمان حاملگی توصیه نمی‌شود. پزشک داروهای مناسب را برای درمان عفونت مخمری واژینال تجویز می‌کند. نکته مهم این است که دوره‌های کوتاه‌تر درمان در دوران بارداری چندان موثر نیست. بنابراین دارو معمولاً برای یک دوره هفت روزه تجویز می‌شود. حتماً دوره درمان را کامل کنید، در غیر این صورت احتمال عود عفونت وجود دارد. کرم هر شب باید قبل از خواب داخل واژن زده شود. برای تاثیرگذاری کرم لازم است تا مدتی که می‌توانید دراز بکشید تا بخش اعظم دارو جذب شود. برای جلوگیری از نشت کرم و جمع‌آوری ترشحات می‌توانید از نوار بهداشتی استفاده کنید. قرار دادن کیسه یخ روی پرینه به رفع علائم کمک می‌کند. نشستن در آب سرد نیز علائم را تسکین می‌دهد. کرم‌های موضعی گوناگونی برای درمان عفونت مخمری در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد، حتماً قبل از تهیه این کرم‌ها با پزشک معالجتان مشورت کنید.
پیشگیری از عفونت مخمری
لباس زیر نخی بپوشید تا هوا به خوبی در لباس جریان پیدا کند و ترشحات را به خود جذب کند.
شب‌ها لباس زیر نپوشید تا خطر عفونت کاهش پیدا کند.
آب فراوان بنوشید تا سموم از بدن دفع شود. روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید.
ادرار را نگه ندارید تا باکتری‌های عامل عفونت از بدن خارج شود.
به جای قند تصفیه شده کربوهیدرات‌های پیچیده و غلات کامل مصرف کنید تا عامل‌های محیطی عفونت کمتر شود.
ماست را فراموش نکنید لاکتوباسیلوس پروبیوتیکی است که به طور طبیعی در ماست وجود دارد و به هضم کمک می‌کند. همچنین این پروبیوتیک به پیشگیری از عفونت واژینال کمک می‌کند.
عفونت استرپتوکوکی گروه بی (GBS)
باکتری استپرتوکوک گروه بی (GBS) در بدن بیست تا بیست و پنج درصد بانوان سالم، معمولاً در روده، راست روده (رکتوم) یا واژن وجود دارد. آزمایش GBS در هفته‌های سی و پنجم تا سی و هفتم بارداری انجام می‌شود. چون باکتری GBS در بدن بسیاری از افراد سالم نیز وجود دارد، مشخص نیست که چرا فقط برخی دچار عفونت‌های جدی‌تر با عامل GBS می‌شوند و بقیه از این نوع عفونت در امان می‌مانند.
علائم عفونت استرپتوکوکی گروه بی
استرپتوکوک گروه بی موجب عفونت مجاری ادراری (UTI) در برخی بیماران می‌شود، اما بقیه با هیچ نوع علائمی مواجه نمی‌شوند. علائم عفونت ادراری شامل درد یا سوزش هنگام ادرار، کدر شدن ادرار و احساس نیاز ناگهانی برای تخلیه مثانه می‌شود.
درمان عفونت استرپتوکوکی گروه بی
اگر نتیجه آزمایش GBS مثبت باشد، آنتی بیوتیک در دوران بارداری تجویز می‌شود تا عفونت به نوزاد منتقل نشود. چنانچه مادر آنتی بیوتیک دریافت نکند، نوزاد در معرض خطر ابتلا به بیماری زودهنگام GBS قرار می‌گیرد که تب، بیحالی و مشکلات تغذیه‌ای را به دنبال دارد.
پیشگیری از عفونت استرپتوکوکی گروه بی
متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از عفونت استرپتوکوکی گروه بی وجود ندارد.
تریکومونیاز
با توجه به این که هر ساله ۷٫۴ میلیون نفر به تریکومونیاز مبتلا می‌شوند، این بیماری را می‌توان یکی از شایع‌ترین و قابل درمان‌ترین بیماری‌های مقاربتی به شمار رود.
علت عفونت تریکومونیاز
انگل تریکوموناس واژینالیس از راه رابطه جنسی منتقل می‌شود و معمولاً در واژن زندگی می‌کند.
علائم تریکومونیاز
ترشحات بدبو و کفدار زرد مایل به سبز
خارش، سوزش و تحریک احتمالی حین نزدیکی
درمان تریکومونیاز
آنتی بیوتیک‌های خوراکی مانند مترونیدازول و تینیدازول برای درمان تریکومونیاز تجویز می‌شود.
پیشگیری از تریکومونیاز
آزمایش بدهید تا اگر خود یا همسرتان مبتلا به تریکومونیاز هستید، عفونت قبل از سرایت به دیگری درمان شود.
رابطه جنسی ایمن داشته باشید تا خطر ابتلا به عفونت تریکومونیاز کمتر شود.
برای پیشگیری از عفونت از کاندوم استفاده کنید.

عفونت‌های دیگر دوران بارداری
تغییرات پوستی با علت هورمونی در دوران بارداری منجر به ابتلا به اگزما یا خشکی شدید پوست می‌شود. خونریزی و ترک خوردن پوست علامت نوعی عفونت پوستی جدی، مانند سلولیت است. سندرم سوئیت نوعی اختلال پوستی نادر است که در دوران بارداری شایع‌تر است. عفونت‌های جدی‌تر دیگری که مادران در دوران بارداری با آنها روبرو می‌شوند، عبارت است از:
آنفلوآنزا
هپاتیت E، هپاتیت ای نوع ویروسی خفیفی از هپاتیت است.
تبخال شامل ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و ویروس وارسیلا زوستر (VZV)
لیستریا که با مسمومیت غذایی همراه است.
سرخک
HIV
علت افزایش احتمال ابتلا به این عفونت‌ها در دوران بارداری مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که عدم تعادل هورمونی و تغییرات دیگری که بر تعداد سلول‌های خونی در بدن اثر می‌گذارد، علت این آسیب‌پذیری باشد. برای مثال تعداد سلول‌های تی که با عفونت مقابله می‌کنند، در اواخر دوران بارداری کاهش می‌یابد. بارداری گردش خون را افزایش می‌دهد و به قلب فشار می‌آورد. این فشار عوارض را تشدید می‌کند. برای مثال اگر مادر در اثر ابتلا به آنفلوآنزا دچار سینه پهلو شود، چون جنین به قلب و ریه‌های مادر فشار می‌آورد، مشکلات تنفسی برای او شدیدتر خواهد شد.

تاثیر عفونت‌های بارداری بر جنین
مادران در دوران بارداری دچار عفونت‌های متعددی می‌شوند که برای جنین در حال رشد خطرناک است. با این حال تشخیص این که آیا جنین آسیب دیده یا خیر و میزان این آسیب دیدگی چقدر است، دشوار است. عفونت به یکی از سه روش زیر به نوزاد در حال رشد آسیب می‌زند:
ممکن است عفونت به مادر آسیب بزند، و در نتیجه بدن مادر نتواند نوزاد را به خوبی تغذیه کند یا این که مادر مجبور شود داروهایی را مصرف کند که برای جنین مضر باشد.
عفونت گاهی اوقات تغییراتی را ایجاد می‌کند که به طور مستقیم به نوزاد آسیب می‌زند و به ناهنجاری‌های مادرزادی دامن می‌زند.
عفونت می‌تواند منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شود.

عفونت‌های خطرناک دوران بارداری برای نوزادان در حال رشد
شایع‌ترین عفونت‌های دوران بارداری که برای نوزاد در حال رشد خطرناک هستند، عبارتند از:
واژینوز باکتریایی که می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود.
بیماری‌های مسری مانند هپاتیت، سیفلیس، تبخال و HIV که جنین را نیز عفونی می‌کنند.
کلامیدیا که با سینه پهلو و عفونت چشم همراه است.
سوزاک: این بیماری مایع آمنیوتیک را آلوده می‌کند و باعث زایمان زودرس، عفونت کردن چشم و حتی نابینایی می‌شود.
بیماری پنجم محرک سقط جنین یا علت کم‌خونی نوزاد است.
استرپتوکوک گروه بی: این عفونت عوارض شدیدی را به نوزاد تحمیل می‌کند و در موارد نادر کشنده است.
توکسوپلاسموز: این بیماری ناهنجاری‌های مادرزادی و ناتوانی‌های ذهنی را به دنبال دارد.
لیستریا: لیستریا یکی از علل سقط جنین، مرده‌زایی و ناهنجاری‌های مادرزادی است.
سیتومگالوویروس: این بیماری غالباً بدون خطر است، هرچند می‌تواند علت ناهنجاری‌های مادرزادی و ناتوانی‌های ذهنی باشد.
زیکا: این بیماری معمولاً خفیف است و موجب سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزادان می‌شود. پشه عامل انتقال عفونت زیکا است که باعث ناهنجاری‌های مادرزادی می‌شود و خطر مرده‌زایی و سقط جنین را در افراد آلوده به ویروس افزایش می‌دهد. درهر حال مشخص نیست که چرا عفونت زیکا بر بعضی نوزادان اثر می‌گذارد و به بقیه آسیب نمی‌زند.
عفونت‌های دیگری وجود دارند که بسته به وضعیت سلامت عمومی مادر، زمان ابتلا به عفونت و تحت درمان قرار گرفتن مادر ممکن است به نوزاد آسیب بزنند.