ماه هشت حاملگی، روند رشد جنین

مادری در ماه هشتم حاملگی می گوید: در این مرحله از حاملگی احساس نسبتا خوبی دارم. بطور معمول در ماههای قبل فقط دو روز در هفته انگیزه و انرژی خوبی داشتم و از روز سوم مثل یک دلقک کند بودم و مجبور بودم کمتر فعالیت کرده و استراحت کنم. این اواخر احساس می کردم شکمم پر و کشیده است و پس از خوردن احساس ناراحتی می کردم، حتی اگر سیر نمی خوردم. اما حالا احساس بهتری دارم. در معاینه اخیر به من گفتند که بچه بصورت افقی دراز کشیده است و چون بچه بزرگتر شده و فضای بیشتری را اشغال کرده است، ممکن است احساس کشیدگی و پری بیشتری در شکم داشته باشم.
حالا که تاریخ زایمان نزدیکتر می شود، حاملگی ممکن است اندکی سخت تر شود، اگر نشده است. در طی ماه هشتم حاملگی زن کرامپ پا، فشار لگن، افزایش کمر درد، تورم ساق پا و هموروئید را تجربه می کند که همگی با رشد خیلی سریعتر جنین نسبت به ماههای قبل هماهنگی دارند و این رخدادها نشانگر رشد بچه است. اگر خوش بین باشیم همه این تغییرات و ناراحتی ها نشانگر آن است که بزودی معجزه کوچولوی زندگی خود را خواهید دید.

رشد بچه در ماه هشتم حاملگی
بچه در طی ماههای آخر حاملگی شروع به تکامل می کند و مراحلی که لازم است قبل از تکامل کامل و زایمان رخ دهد، همگی شروع می شوند.
هفته ۲۹ حاملگی
در حالی که سیستم های اصلی بدن بچه شکل گرفته اند، بچه شروع به افزایش وزن با سرعت خیلی بیشتری می کند. همانطور که فضای داخل رحم تنگ تر می شود، ممکن است بخش های باریک و مشت زدن های بچه را مثل ماه قبل احساس نکنید. در این هفته سیکل خواب و بیداری بچه شکل می گیرد. در طی دوره خواب بچه آرام و بی حرکت خواهد بود.
هفته ۳۰ حاملگی
در هفته ۳۰ حاملگی بچه وزن بیشتری گرفته و لایه هایی از چربی به زیرپوست او اضافه می شود. از این هفته تا زمان زایمان بچه حدود نیم پوند (ربع کلیو) هر هفته اضافه وزن خواهد داشت. همچنین تمرین حرکات تنفسی جنین در این هفته شروع می شود و دیافراگم خود را با ریتم تکرار شونده ای بالا و پایین می کند. این حرکات ممکن است موجب سکسکه بچه شود. گاهی ممکن است مادر متوجه سکسکه بچه به صورت گرفتگی جزئی رحم شود. ممکن است حسی مثل یک اسپاسم کوچک داشته باشد.
در هفته ۳۰ حاملگی وزن بچه چیزی بالای ۳ پوند (۱٫۵ کیلوگرم) می شود و حدود ۱۰ و نیم اینچ قد وی از تاج سر تا کف پا است.
هفته ۳۱ حاملگی
در طی هفته ۳۱ حاملگی تکامل سیستم تناسلی و تولید مثل بچه ادامه می یابد. اگر بچه پسر باشد، بیضه ها از موضع خود در نزدیکی کلیه ها پایین آمده و از کشاله ران به داخل کیسه بیضه وارد می شوند. اگر بچه دختر باشد، کلیتوریس وی برجسته و مشخص می شود. لوب های واژن جنین دختر هنوز کوچک هستند و هنوز پوشیده نشده اند.
ریه های بچه حالا بخوبی تکامل یافته است اما آماده زندگی در محیط بیرون نیست. اگر در هفته ۳۱ حاملگی زایمان زودرس رخ دهد، یا قبل از هفته ۳۷ حاملگی، برای مادر یک استروئید تزریق می شود تا به بلوغ ریه های بچه کمک شود. بچه هایی که در هفته ۳۱ حاملگی دنیا می آیند به مراقبت در بخش مراقبت های ویژه نوزادان نیاز دارند.
هفته ۳۲ حاملگی
در این هفته لانوگو که یک لایه موی نرم و قهوه ای رنگ روی پوست بچه است، شروع به ریزش می کند. در طی چند هفته آینده بیشتر لانگو پوست بچه ریخته می شود. بلافاصله بعد از تولد بچه ممکن است باقیمانده این پوشش روی پوست بچه را ببینید که روی شانه ها و کمرش ممکن است وجود داشته باشد.
در این هفته عده ای از زنان متوجه تغییر حرکات بچه در شکم خود می شوند. حالا که بچه به نقطه ای رشد کرده است که داخل رحم را کامل پر کرده است. گرچه بچه به اندازه قبل در داخل رحم حرکت می کند، لگد می زند، مشت می زند یا حرکات دیگری انجام می دهد، اما به قدرت و شدت قبل نیست. در بسیاری از زنان این تغییرات حدود هفته ۳۴ حاملگی مشهودتر می شود.
زن حامله باید از هفته ۳۲ حاملگی گاهی حرکات بچه خود را چک کند، بخصوص اگر متوجه کاهش فعالیت بچه شد. برای چک کردن حرکات بچه در شکم مادر، زن حامله بایستی نشسته و تعداد حرکات بچه که احساس می کند را بشمارد. لگدها یا حرکات بچه ممکن است کمی گنگ و ضعیف باشد که علتش محدودیت فضای داخل رحم است. اگر بچه در طی ۲ ساعت کمتر از ۱۰ حرکت داشته باشد، بایستی با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.
در هفته ۳۲ حاملگی وزن بچه حدود ۴ پوند (۲ کیلو) و قد وی ۱۱ و نیم اینچ است. اگر در این نقطه زایمان رخ دهد، ریسک وقوع عوارض تهدید کننده حیات برای بچه کمتر از هفته های قبل است.

تغییرات حرکات بچه در ماه هشتم حاملگی
بیشتر زنان حامله با شروع حرکات بچه خود متوجه الگوی حرکات بچه می شوند و اگر تغییری در دفعات یا شدت حرکات بچه رخ دهد، متوجه می شوند. در طی چند روز آخر قبل از تولد بچه، حرکات وی کاهش اندکی دارد. در اواخر حاملگی تعداد حرکات بچه که مادر درک و حس می کند به تدریج کاهش می یابد. حالا بچه فضای کمتری برای حرکت در داخل رحم دارد، بخصوص زمانیکه سر بچه وارد لگن می شود.
به علاوه، بچه در ماه هشتم به بعد برای حرکات و خواب و بیداری خود یک سیکل و دوره مشخص می کند و مادر ممکن است براحتی بتواند زمان های خواب و فعالیت بچه را تشخیص دهد و حرکات بچه ممکن است یک تا سه ساعت که بچه خواب است بطور کامل از بین برود. گرچه اگر بچه در رحم فعال نباشد و حرکات زیادی نداشته باشد دلیل بر مشکل داشتن وی نیست و ممکن است بطور مطلوب سالم باشد، کاهش حرکات بچه ممکن است نشانه مشکل داشتن چیزی باشد. افت چشمگیر فعالیت جنین در سه ماهه آخر حاملگی ممکن است نشانگر مشکلی در بند ناف یا جفت باشد.

خود-مراقبتی برای کاهش حرکات جنین
اگر نسبت به حرکات بچه در شکم خود نگران هستید، یک استراحت به خودتان بدهید. بنشینید و یک لیوان آب میوه یا آب سرد بنوشید. روی حرکات بچه تمرکز کنید. در بیشتر موارد متوجه می شوید که بچه خیلی فعال تر از چیزی است که تصور می کردید. بطور متوسط بیشتر بچه ها حداقل ۴ بار در ساعت حرکت می کنند. بچه باید در سه ساعت حداقل ۱۰ حرکت داشته باشد.

چه موقع درخواست کمک تخصصی کنید؟
اگر نسبت به کاهش حرکات بچه خود نگران هستید، با پزشک متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. ممکن است از شما سئوال کند که آخرین بار چه موقع حرکات بچه را احساس کرده اید یا در چند ساعت گذشته بچه چندبار تکان خورده است. در صورت لزوم ممکن است پزشک شما و بچه را معاینه کند.
معمولا همیشه نگرانی بی خودی است و کم شدن حرکات بچه نشانه مشکل دار بودن حاملگی نیست. اگر مشکلی وجود داشته باشد ممکن است به زایمان زودرس نیاز داشته باشید یا اقدامات دیگری انجام شود. اقدام فوری و به موقع از مشکلات جدی زیادی پیشگیری می کند.

تغییرات بدن مادر در ماه هشتم حاملگی
در ماه هشتم حاملگی رحم به بزرگ شدن به سمت قفسه سینه مادر ادامه می دهد و تغییرات جسمی و علائم و نشانه های جدیدی ظاهر می شود. در ماه هشتم حاملگی ممکن است مادر خیلی زود خسته شود.

تغییرات بدن مادر در ماه هشتم حاملگی و جایی که تغییر می کند
در ماه هشتم حاملگی ممکن است زن حامله متوجه تغییرات موی خود شود. موها ممکن است پرتر و سالمتر به نظر برسند. این بخاطر تغییرات چرخه رشد مو است. بطور طبیعی موی سر حدود نیم اینچ در ماه برای دو تا هفت سال رشد می کند. سپس به فاز استراحت وارد می شود و رشد مو کمتر شده و نهایتا می ریزد (منظور یک رشته مو). در طی حاملگی و بخاطر تغییرات هورمونی، مو در فاز رشد باقی می ماند و رشد بیشتری داشته و پرتر است. از آنجایی که در دوران حاملگی روزانه تعداد کمتری از رشته های مو می ریزد، موهای سر پرتر و بیشتر به نظر می رسد.
زمانیکه بچه متولد شد، فولیکول های موی سر مادر وارد چرخه انتقالی شده و به فاز استراحت می روند و هر روزه موی بیشتری می ریزد. برای چند ماه بعد از زایمان ممکن است موها نازکتر حس شوند. معمولا موها در نهایت به وضعیت نرمال قبلی خود بر می گردند.
قلب و سیستم گردش خون: هنوز بدن به ساخت خون بیشتر نسبت به وضعیت معمول ادامه می دهد و قلب با سرعت بیشتری خون را پمپ می کند. متاسفانه تغییرات سیستم گردش خون که از رشد بچه حمایت می کند ممکن است برای مادر عوارض جانبی جدید و آزارنده ای به همراه داشته باشد. همانطور که وریدهای مادر برای سازگاری با افزایش حجم و جریان خون بزرگتر می شوند، ممکن است بیرون زده و متوجه خطوط آبی یا قرمز رنگی در زیر پوست خود شوید. این بیرون زدگی و برجسته شدن وریدهای زن حامله در پاها و مچ پا مشهودتر است.
بعضی از زنان حامله دچار واریس وریدی می شوند زیرا دریچه های داخل سیاهرگ های آنها (دریچه های لانه کبوتری) ضعیف است. واریس عمدتا در ماه های آخر حاملگی ظاهر می شود، وقتی وریدهای پا گشاده شده و رحم به حدی رشد می کند که فشار فزاینده ای بر وریدها وارد می کند.
زن حامله ممکن است دچار وریدهای عنکبوتی شود. این لکه های ارغوانی یا قرمز رنگ کوچک همراه با خطوط شاخه به شاخه از مرکز همانند پاهای عنکبوت هستند و یکی دیگر از نتایج افزایش حجم خون در گردش زن حامله می باشد. وریدهای عنکبوتی ممکن است در صورت، گردن، بالای قفسه سینه یا بالای بازو ظاهر شوند. این لکه ها چند هفته بعد از زایمان و تولد نوزاد ناپدید می شوند.
به علاوه، زن حامله ممکن است متوجه شود که صورت و پلک هایش پف آلوده است، بخصوص صبح ها. این نیز از نتایج افزایش خون در گردش خون زن حامله است.
یکی از ناخوشایندترین علائمی که زن حامله ممکن است تجربه کند، هموروئید یا بواسیر است. هموروئید وریدهای واریسی است که از مقعد گاهی بیرون می زند و خارش دار و دردناک است. هموروئید حاملگی در اثر افزایش حجم خون و فشار زیاد رحم در حال رشد ایجاد می شود. یبوست نیز ریسک هموروئید را افزایش می دهد. اگر زن حامله دچار هموروئید شود، بایستی با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کند. خوردن رژیم غذایی سرشار از فیبر، استفاده از داروهای موضعی بدون نسخه یا استعمال کیسه یخ در اطراف مقعد می تواند مسکن باشد.
سیستم تنفسی: دیافراگم که یک پرده پهن و عضلانی در زیر ریه ها است و قفسه سینه را از شکم جدا می کند حالا به سمت بالا فشرده می شود و از جای طبیعی خود بخاطر رحم در حال رشد جابجا می شود. در نتیجه احتمالا زن حامله دچار تنگی نفس می شود زیرا ریه ها فضای کافی برای اتساع و استنشاق هوای بیشتر در هر دم را ندارند. این تنگی نفس ممکن است زن حامله را نگران کند، اما نگرانی وجود ندارد و خطری برای مادر و بچه ندارد. ظرفیت ریه ها ممکن است تغییر کرده باشد اما تنفس عمیق تر می شود و نیاز اکسیژن مادر و بچه تامین می شود. با وجود این تغییرات، هنوز زن حامله نسبت به قبل از حاملگی در هر تنفس هوای بیشتری را استنشاق می کند.
پستان ها: در ماه هشتم نیز پستان ها به رشد خود ادامه داد و ممکن است احساس سنگینی کنید. در طی دوره حاملگی، میزان رشد پستان ها به اندازه نیم کیلو تا ۱٫۵ کیلوگرم از کل افزایش وزن حاملگی خواهد بود. بخش خیلی جزئی از این افزایش وزن پستان ها مربوط به چربی خواهد بود. بیشتر افزایش وزن پستان در دوران حاملگی بخاطر بزرگ شدن غدد تولید شیر و افزایش گردش خون پستان است.
از شروع حاملگی غده هیپوفیز شروع به تولید پرولاکتین می کند، هورمونی که تولید شیر را تحریک کرده و پستان ها را برای شیردهی آماده می کند. در طی چند هفته آینده تولید آغوذ شروع می شود.
آغوذ شیری سرشار از پروتئین است که در طی چند روز اول زندگی بچه را تغذیه می کند و نیازهای بچه را تامین می کند. اگر تا کنون ترشح آغوذ از پستان شما شروع نشده است، در ماه هشتم نشت آغوذ از نوک پستان شروع خواهد شد. هرچند عده ای از زنان در کل در دوران حاملگی نشت آغوذ از نوک پستان را تجربه نمی کنند. اما این نشان ای مبنی بر ناتوانی بدن زن برای شیردادن به بچه نیست.
رحم: رحم به آماده سازی خود برای فارغ شدن و زایمان ادامه می دهد و در ماه هشتم نیز انقباضات زایمان کاذب (انقباضات براکستون هیکس) وجود خواهد داشت. بخاطر داشته باشید که انقباضات زایمان کاذب متفرق است در حالی که انقباضات زایمان حقیقی از یک الگوی پیشرونده تبعیت می کند. انقباضات حقیقی طولانی تر، قوی تر و نزدیک به هم است. اگر انقباضات رحم شما را نگران کرده است و نمی توانید بین زایمان کاذب و زایمان حقیقی تمایز قائل شوید، بهتر است با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید؛ بخصوص اگر انقباضات خیلی دردناک است یا اگر شش انقباض یا بیشتر در هر ساعت دارید.
مجاری ادراری: با توجه به افزایش فشار وارده از رحم در حال رشد بر روی مثانه، تعجب ندارد که در ماه هشتم زن حامله نشت ادرار خواهد داشت، بخصوص زمانی که می خندد، سرفه یا عطسه می کند. این یکی از عوارض جانبی ناخوشایند حاملگی است اما تا ابد باقی نمی ماند. عموما بعد از فارغ شدن و تولد نوزاد ناپدید می شود.
در ماه هشتم حاملگی هنوز ریسک ابتلا به عفونت مجاری ادراری وجود دارد. اگر خیلی بیشتر از نرمال ادرار می کنید، در حین دفع ادرار سوزش دارید، تب یا درد شکم، کمر درد را تجربه میکنید، حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. این می تواند نشانه عفونت مجاری ادراری باشد و نبایست نادیده گرفته شود.

مراقبت زایمان زودرس باشید
ریسک زایمان زودرس در این ماه ادامه می یابد. در اینجا علائم و نشانه هایی که باید در نظر داشته باشید ذکر می شوند:
انقباضات رحمی (احتمالا دردناک) که احساسی شبیه به سفت و گرفته شدن شکم دارد
انقباضاتی که با کمر درد یا احساس سنگینی و کشیدگی پایین لگن و بالای ران وجود دارد
تغییر ترشحات واژن از قبیل لکه بینی روشن یا خونریزی، نشت مایع روشن از واژن یا ترشحات غلیظ آلوده به خون
اگر شش انقباض یا بیشتر در هر ساعت دارید (با فاصله ۱۰ دقیقه یا کمتر)، با پزشک متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید حتی اگر انقباضات خیلی دردناک نیست. این مسئله بخصوص زمانی اهمیت زیادی دارد که خونریزی از واژن همراه با کرامپ یا درد شکم وجود داشته باشد.
واژن: اگر خونریزی روش و قرمز از واژن خود در هر زمانی از ماه هشتم داشتید، فورا با پزشک متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. خونریزی می تواند نشانه جدا شدگی جفت باشد، وضعیتی که در آن جفت بطور زودرس از دیواره رحم قبل از زایمان جدا و کنده می شود. خونریزی روشن قرمز ممکن است همچنین نشانه محل غیرطبعی جفت باشد (جفت سرراهی، معمولا از طریق سونوگرافی و در هفته های ۱۸ تا ۲۰ حاملگی تشخیص داده می شود) یا خونریزی ممکن است با زایمان زودرس در ارتباط باشد. این وضعیت ها همگی مستلزم مراقبت پزشکی اورژانسی است.
استخوان ها، عضلات و مفاصل: در ناحیه لگن، مفاصل بین استخوان ها هر چه بیشتر شل می شود. این برای آماده شدن جهت زایمان ضروری است، اما همزمان ممکن است موجب درد لگن و ران در یک یا هر دو طرف شود. درد کمر و سمفیز پوبیس ممکن است ناراحتی زن را بیشتر کند.
رحم در حال رشد نیز فشار بیشتری به اعصاب سیاتیک وارد می کند، که از کمر به سمت ران و ساق و پنجه پا کشیده شده است. این ممکن است موجب درد، سوزش یا بی حسی شود که از باسن به سمت ران و روی ران ادامه می یابد، وضعیتی که به آن سیاتیکا گفت می شود. سیاتیک یک وضعیت ناخوشایند اما عموما موقتی است.
پوست: پوست شکم ممکن است خشک و خارش داشته باشد که حاصل کشیدگی و سفت شدن پوست شکم است. حداقل ۲۰ درصد زنان حامله خارش روی شکم یا تمام بدن را تجربه می کنند. اگر خارش شدید دارید و لکه های قرمز و برجسته روی پوستتان ظاهر شده است، ممکن است به اختلالی مبتلا باشید که به آن PUPPP گفته می شود و مخفف پاپول و پلاک کهیری پورپورای حاملگی است. این اختلال ابتدا روی شکم ظاهر شده و سپس به دست ها، باسن و ران پخش می شود. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که علت PUPPP چیست اما در بین زنانی شایع است که برای اولین بار حامله شده و دوقلو یا چند قلو دارند.
ممکن است متوجه تورفتگی صورتی، قرمز یا ارغوانی رنگ خطی بر روی پوست پستان، شکم یا شاید بالای دست، باسن یا ران خود بشوید. اینها را نشانه های کشیدگی می نامند. برعکس عقیده عمومی، نشانه کشیدگی ضرورتا به مقدار افزایش وزن بستگی ندارد. دیده می شود که در اثر کشیدگی پوست این خطوط ایجاد می شود اما بیشتر در اثر کاهش ارتجاعی بودن پوست در اثر تغییرات هورمونی است. دانشمندان تصور می کنند که ژن ها نقش مهمی در وقوع این خطوط تورفتگی روی پوست در زنان حامله دارد.
گرچه ادعا می شود فرآورده های پوستی مختلفی برای پیشگیری از این خطوط وجود دارد، هیچکدام ثابت نشده که در رفع این خطوط موثر باشند. از آنجایی که این تورفتگی ها بطور عمقی در بافت همبند زیر پوست ایجاد می شوند، استعمال کرم یا پماد عموما به جلوگیری از ظهور یا رفع آنها کمکی نمی کند. با گذر زمان این خطوط خودبخود کمرنگ می شوند و به خطوط صورتی کم رنگ یا خاکستری روشن تبدیل می شوند اما بطور کامل ناپدید نمی شوند.
افزایش وزن: در ماه هشتم هفته ای یک پوند افزایش وزن وجود دارد. همانطور که ماههای حاملگی بیشتر می شود، مقداری احساس سوزش، گزگز یا درد در دستان ظاهر می شود. اینها علائم سندرم تونل کارپال هستند که حاصل افزایش وزن و تورم حاملگی است که روی اعصاب مچ دست فشار وارد میکند.
سندرم تونل کارپال اساسا بعد از تولد بچه و برطرف شدن هر تورمی ناپدید میشود وبطور کامل بهبود می یابد.

تمرینات ورزشی ماه هشتم حاملگی
تمرین کششی کمر
۱- روی دست و زانوی خود بایستید در حالی که سر و کمر در یک راستا هستند (مطابق شکل)
۲- شکم خود را بالا کشیده و کمر خود را اندکی قوس دهید و بالا بکشید
۳- چند ثانیه در این وضعیت بمانید و بعد رها کنید. کمر خود را تا جایی که می توانید صاف کنید
۴- این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
ورزش مناسب ماه هشتم حاملگیهمانطور که شکم بزرگ می شود، یک کشش جزئی هم می تواند به رفع کشش از روی کمر زن حامله که قوس برداشته است، کمک کند.

عواطف و احساسات زن در ماه هشتم حاملگی
چند هفته آینده شما مسئول مراقبت یک انسان جدید، یعنی نوزاد خود خواهید بود. در نتیجه ممکن است نسبت به همیشه کمی مضطرب باشید، بخصوص اگر این بچه اول شما باشد.
رفع اضطراب
برای کاهش اضطراب ناشی از مشرف به زایمان بودن، بهتر است تصمیماتی که قرار است بعد زایمان بگیرید را مشخص کنید. مثلا آیا می خواهید بچه را شیر بدهید یا شیر خشک بدهید؟ اگر بچه پسر است، می خواهید بلافاصله بعد از تولد او را ختنه کنید؟ بهتر است اینگونه موارد را تصمیم گیری کنید.
هر چه بیشتر روی زایمان و تولد نوزاد خود کنترل داشته باشید، آمادگی بیشتری داشته باشید، استرس و اضطراب شما کمتر خواهد شد. کنترل داشتن و آمادگی موجب می شود مسئولیت های جدید نوزاد راحتتر باشند و زن حامله اضطراب کمتری داشته باشد.
به هر حال قرار است یک عضو جدید به خانواده اضافه شود با نیازها و مسئولیت های جدید، داشتن کمی اضطراب طبیعی است اما نباید آنقدر بدون کنترل و پیش بینی باشید که این اضطراب موجب بی خوابی شما شود.
اگر شب ها بی قرار و مضطرب هستید، سعی کنید تمرینات ریلکسیشن را که در کلاس قبل از زایمان آموخته اید، انجام دهید. تمرین این تکنیک ها هم به راحتی بیشتر شما کمک می کند و هم شما را برای واقعه بزرگ فارغ شدن و بدنیا آمدن نوزاد آماده می سازد.

چک آپ قبل از زایمان
احتمالا این آخرین باری است که با فاصله یک ماه یا بیشتر پزشک متخصص زنان و زایمان شما را معاینه می کند. در ماههای باقیمانده احتمالا با فواصل کمتری ویزیت خواهید داشت. از هفته آخر ماه هشتم حاملگی تا زمان زایمان احتمالا دو هفته یکبار به پزشک یا مامای خود مراجعه خواهید کرد.
در طی ویزیت ماه هشتم، پزشک فشار خون و وزن شما را اندازه گیری خواهد کرد. سئوالاتی در مورد هر گونه علامت یا نشانه جدید می پرسد. ممکن است پزشک از شما در مورد حرکات و برنامه فعالیت جنین سئوال کند، چه موقع حرکت میکند و چه مواقعی ساکت و بیحرکت است. همچنین رشد جنین از طریق اندازه گیری سایز رحم بررسی می شود.

یافتن وضعیت راحت برای خوابیدن
همانطور که شکم زن حامله بزرگ و بزرگتر می شود، خوابیدن سخت تر می شود. علاوه بر سوزش سردل و کمردرد که روی خواب زن حامله تاثیر دارند، یافتن وضعیت قرارگیری مناسب و راحت سخت تر می شود. دیگر امکان خوابیدن در وضعیت دمر و صورت به سمت پایین وجود ندارد. خوابیدن به پشت هم راحت نیز زیرا وزن رحم روی کمر و عضلات پشت می افتد. به علاوه، خوابیدن به پشت (طاقباز) توصیه نمی شود زیرا در اواخر حاملگی خوابیدن طاقباز موجب فشردگی عروق بزرگ بدن می شود.
بهترین وضعیت برای خوابیدن در ماه هشتم حاملگی به بعد خوابیدن به پهلو است. پهلوی چپ ترجیح داده می شود زیرا امکان بیشترین جریان خون وجود دارد، اما اگر عادت به پهلوی چپ ندارید، پهلوی راست هم خوب است. بهترین وضعیت خوابیدن زن حامله در ماه هشتم و نهم حاملگی، خوابیدن به پهلوی چپ است در حالی که زانوها خم بوده و بالشی بین زانوها باشد. بعضی از زنان ترجیح می دهند که یک بالش کوچک هم زیر شکم خود قرار دهند.
افراد کمی در طول شب در یک وضعیت باقی می مانند، بنابراین اگر بیدار شدید و در وضعیت خوابیده به پشت بودید، نگران نباشید. این به بچه آسیبی وارد نمی کند. فقط کمی بچرخید و به پهلوی چپ به خواب خود ادامه دهید.