نشت مایع آمنیوتیک، علائم آن را میدانید؟

مایع آمنیوتیک یا (Amniotic fluid) مایعی است که جنین را احاطه کرده و به رشد او درون رحم کمک می‌کند. این مایع در اصل نقش حمایتی و محافظتی از جنین را بر عهده دارد و از مواد مختلفی تشکیل شده است:
هورمون ها
آنتی بادی ها سلول‌های سیستم ایمنی بدن
مواد مغذی
ادرار جنین
این مایع در ایده‌آل ترین و بالاترین سطح خود، حدود ۱ کوات (کمتر از یک لیتر) است. پس از هفته ۳۶ بارداری و با آماده شدن بدن برای زایمان و وضع حمل، میزان این مایع به طور طبیعی کاهش پیدا می‌کند.
پزشک همواره قبل از زایمان درخواست سونوگرافی می‌کند تا سطح و مقدار مایع آمنیوتیک را ارزیابی کند. در برخی موارد ممکن است که مایعات در بعضی نقاط کیسه آب شروع به نشت کنند. اگر روند نشست مایع از کیسه آب ادامه پیدا کند، سطوح مایعات داخل کیسه کاهش پیدا می کند. که به این وضعیت الیگوهیدرآمنیوس یا (oligohydramnios) گفته می‌شود.

سطح طبیعی مایعات آمنیوتیک
با پیشرفت بارداری، میزان مایعات آمنیوتیکی که جنین را احاطه کرده افزایش می‌یابد و در حدود هفته ۳۶ بارداری به بالاترین حد خود می‌رسد. سپس کم کم از میزان آن کاسته می‌شود.
سطح مایعات در هفته های مختلف با هم متفاوت است:
۶۰ میلی لیتر در هفته ۱۲ حاملگی
۱۷۵ میلی لیتر در هفته ۱۶ بارداری
۴۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی لیتر بین بارداری هفته های ۳۴ تا ۳۸
پزشک شما می‌تواند سطح مایع آمنیوتیک شما را با استفاده از سونوگرافی اندازه گیری کند. دو روش برای اندازه گیری این مایع وجود دارد که به عنوان شاخص مایعات آمنیوتیک (AFI) یا بزرگترین پاکه عمودی (MPV) شناخته می‌شوند.
اگر AFI شما کمتر از ۵ سانتی متر باشد یا MPV کمتر از ۲ سانتی متر باشد، پزشک تشخیص می دهد که شما الیگوهیدرآمنیوس دارید.

علائم نشت مایعات آمنیوتیک
به کیسه آمنیوتیک خود مانند یک بادکنک آب فکر کنید. اگرچه امکان ترکیدن این بادکنک وجود دارد و بدنبال آن مایعات سریع تخلیه می‌شوند. اما کاهی اوقات ممکن است تنها یک سوراخ کوچک در کیسه آب ایجاد شود. و مایعات کم کم خارج شوند و یا اصطلاحا نشت کنند.
هنگامی که باردار هستید، بافت واژن شما همچنین ممکن است مایعات اضافی تولید کند تا کودک بتواند طی زایمان راحت تر به دنیا بیاید. بنابراین تشخیص مایعی که در واژن شما است می‌تواند مشکل شود. (ادرار، مایع آمنیوتیک و ترشحات واژن میتوانند تقریبا مشابه هم باشند).
مایع آمنیوتیک ممکن است چند ویژگی شاخص زیر را داشته باشد:
ممکن است شفاف باشد، یا رگه های از مخاط و خون داشته باشد.
بدون بو است
اغلب لباس زیر شما را در سطح وسیعی خیس می کند
نکته: به طور معمول ادرار بو دارد و مایع واژن معمولاً به رنگ سفید یا زرد است.
روش دیگری که می‌توانید برای تعیین ماهیت مایعی که در از واژن شما نشت می‌کند به آن توجه کنید، این است که ابتدا مثانه خود را خالی کنید. یک پد بهداشتی یا آستر شلوار را در لباس زیر خود قرار داده و مایعات موجود در پد را بعد از ۳۰ دقیقه تا یک ساعت بررسی کنید. اگر مایع به رنگ زرد باشد، احتمالاً ادرار است. اگر اینگونه نباشد، مایع می‌تواند همان مایع آمنیوتیک باشد.

عوامل خطر نشت مایع آمنیوتیک
گزینه دیگر این است که یک پد را جلوی واژن خود قرار دهید، سپس تمرکز خود را روی عضلات لگن خود قرار دهید. برای چند ثانیه آن ها را منقبض کنید گویی می‌خواهید جریان ادرار خود را متوقف کنید. اگر این کار را انجام دهید و هیچ مایعی روی پد مشاهده نشد، مایعی که معمولا لباس زیر شما را کثیف می‌کند احتمالا ادرار است.

عوامل خطر نشت مایع آمنیوتیک
نشت مایعات آمنیوتیک در هر مرحله در دوران بارداری می‌تواند برای شما و کودک شما خطرناک باشد. اگرچه این نشت ممکن است به مقدار کمی صورت بگیرد، اما باید بدانید که از دست دادن مقادیر بالایی از این مایعات می‌توانند جدی و خطرناک باشد.
نشت مایعات آمنیوتیک در سه ماهه اول و یا دوم می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
نقایص مادرزادی
سقط جنین
زایمان زودرس
تولد نوزاد مرده
در طول سه ماهه سوم، سطح پایین مایعات آمنیوتیک می‌تواند باعث بروز موارد زیر شود:
بروز مشکلات در هنگام زایمان (مانند به هم پیچیدن بند ناف، که می‌تواند بر توانایی کودک در دریافت اکسیژن تأثیر بگذارد)
افزایش شانس سزارین
تاخیر در رشد و یا کاهش سرعت رشد جنین

چه موقع باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر مایع خارج شده از واژن شما به رنگ سبز یا زرد مایل به قهوه‌ای باشد، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. این وضعیت می‌تواند نشان دهنده این باشد که جنین حرکات روده داشته و موادی به صورت مدفوع از خود دفع کرده است. این شرایط می‌تواند برای نوزاد در هنگام تولد عوارض تنفسی ایجاد کند.
اگر به هر دلیل فکر می‌کنید که ممکن است کیسه آب شما دچار پارگی شده باشد، باید به پزشک خود زنگ بزنید. شما باید به رنگ ترشحات و مایعات خارج شده از واژن خود توجه کنید، زیرا برای پزشک رنگ مایعات بسیار مهم است.

نکات پایانی
هر یک ساعت یکبار تقریبا یک سوم مایع آمنیوتیک نشت شده جایگزین می‌شود. این بدان معنی است که نوزاد شما حتی با وجود نشت مایع آمنیوتیک همچنان در یک محیط آبکی و مرطوب قرار دارد و اطراف آن خشک نمی شود. اما ممکن است که کیسه آب پاره شده به معنای زایمان قریب الوقوع شما باشد. در این شرایط احتمال هجوم باکتری ها به رحم نیز وجود دارد. بنابراین به محض اینکه احساس کردید که ممکن است مایعی از واژن شما خارج شود حتما با پزشک صحبت کنید.