ماساژ در دوران بارداری، آموزش برای همسران

ماساژ در بارداری می تواند التهاب زن باردار را کم کند و هرگونه استرس و اضطرابی را از او دور کنماید. حتی می تواند به زن باردار کمک کند تا زایمان آسان تری داشته باشد.
اگر همسر شما باردار است، احتمالاً با دردهای فراوانی به دلیل تغییرات بدنی مواجه خواهد بود. خوشبختانه یک ماساژ آرامش بخش در بارداری می تواند به تسکین این دردها کمک نماید. علاوه براین، ماساژ در بارداری می تواند التهاب وی را کم کرده، هرگونه اضطرابی را از وی دور کرده و حتی به وی کمک کنند تا زایمان آسان تری داشته باشد. البته، شما بایستی احتیاط های لازم را برای حفظ سلامت همسر و فرزندتان مدنظر قرار داده و مثلاً همسرتان را به پهلو بخوابانید، از ضربات طولانی و آرام به جای ماساژ عمیق بافت ها استفاده نمایید و از انجام ماساژ در طول سه ماهه اول بارداری پرهیز کنید.

ماساژ دادن نواحی مختلف
۱. از همسرتان بخواهید با استفاده از چندین بالشت نگهدارنده، به پهلو بخوابد
بهترین و ایمن ترین وضعیت برای انجام ماساژ این است که همسر شما به پهلو خوابیده و یک بالشت در زیر سر و یک بالش در زیر شکم داشته باشد. این کار باعث می شود تا از کشیدن شدن رباط های نگهدارنده رحم وی جلوگیری شود. شما همچنین می توانید یک بالشت بین زانوهای وی قرار دهید پاها و باشن وی نیز در وضعیت مناسبی قرار بگیرد. گاهی اوقات در صورت تمایل همسرتان می تواند کمی زانوهایش را به خم کرده و به سمت سینه اش بکشد. اجازه دهید همسرتان بهترین وضعیت را برای خودش انتخاب کند و به وی کمک کنید تا هر گونه تنظیمات لازم برای قرارگیری بالشت ها را انجام دهد.
همسرتان نبایستی به پشت بخوابد (بویژه بعد از ماه چهارم بارداری). این کار می تواند بر سیاهرگ های اصلی بدن وی فشار وارد نموده و باعث کاهش فشار خون وی و نهایتاً عدم تامین خون کافی برای نوزاد شود.
یک وضعیت شبه دوچرخه سواری نیز می تواند برای انجام ماساژ مناسب باشد. به عنوان مثال، شما می توانید یک بالشت را در مقابل شکم خود قرار دهید و سپس از همسرتان بخواهید پشتش را به این بالشت تکیه دهد. در این حالت وی می تواند پشت و وزن سرش را بر روی سینه شما قرار داده و می توانید گردن و پوست سر وی را ماساژ دهید. در این حالت اگر می خواهید شانه ها و پشت وی را ماساژ دهید، وی بایستی کمی به جلو خم شود. همسرتان همچنین می تواند در مقابل تختخواب چهارزانو نشسته و دستانش را بر روی تخت قرار دهد تا وزنش به روی دستها و تخت منتقل شود.
۲. شانه ها و گردن همسرتان را برای از بین بردن تنش های استرسی ماساژ دهید
دستان خود را در اطراف شانه های همسرتان در نقطه تماس شانه با گردن قرار داده و سپس دستها را به سمت بالا و قاعده جمجمه وی بکشید. سپس دستها را به پایین و تا انتهای شانه ها سر بدهید. از کف دست خود یا نوک انگشتان خود برای اعمال فشار ملایم در هر جایی که ماهیچه ها گرفتگی دارند، استفاده کنید. این ماساژ بویژه وقتی همسر شما نشسته است، بسیار مناسب می باشد. شما همچنین می توانید همزمان دستانتان را به بالا و پایین قسمت بیرونی دستهای وی حرکت دهید.
شست های خود را به سمت بالا و پایین هر دو سمت ستون مهره های وی حرکت دهید (بویژه در نزدیکی قاعده جمجمه و محلی که شانه ها به گردن می پیوندند).
3. پشت همسرتان را به آرامی ماساژ دهید تا دردهای ماهیچه ای وی تشکین یابند
در حالی که وی به پهلو خوابیده است، کف دستان خود را بر روی پشت وی در هر دو سمت ستون فقرات حرکت دهید. به نقاطی که در ماهیچه ها گرفتگی وجود دارد توجه کرده و آن مناطق را به قاعده دستان خود یا انگشتان شست ورز دهید و بر روی پشت وی به بالا و پایین حرکت کنید. شما همچنین می توانید به آرامی مشتهای خود را بر روی قسمت پایین کمر وی فشار دهید. با بزرگ شدن شکم همسرتان، فشار جدید زیادی بر وی وارد می شود که می تواند منجر به کمر درد بخصوص در انتهای یک روز طولانی شود. از ماساژ دادن پهلوی وی پرهیز کنید زیرا این نواحی حساس بوده و می توانند وی را آزرده نمایند.
4. با یک ماساژ عاشقانه پوست سر به آرامش همسرتان کمک کنید
هر دو دست خود را در دو طرف سر همسرتان در پشت گوشها قرار دهید. به آرامی و با حرکتی دایره وار در یک جهت یا در جهت های معکوس دستانتان را حرکت دهید. دستان خود را به سمت خط مو و پردن وی حرکت دهید. همچنین می توانید از نوک انگشتانتان برای اعمال فشار ملایم بر روی پوست سر وی استفاده کنید. وقتی بدن همسر شما ناراحت و دردناک می باشد، ماساژ پوست سر می تواند به شدت برای وی آرامش بخش بوده و عشق و علاقه شما به وی را نشان دهند.
5. ران ها و ساق پای همسرتان را برای تسکین درد و التهاب ماساژ دهید
رانها و ساق های پای یک زن باردار معمولاً دردناک و متورم می شوند (بویژه در اواخر دوران بارداری). از کف دست صاف برای ماساژ دادن رانها به بالا و پایین استفاده کرده و قسمت بالا و پایین ساق پای وی را با تمام دست تا نزدیک مچ های پا ماساژ دهید. سپس از انگشتان شست برای ماساژ دادن دایره ای شکل اطراف مچ، پاشنه و کف پای وی استفاده نمایید. همچنین می توانید انگشتان پای وی را به آرامی کمی بکشید و بین آنها را با انگشتان دست خود ماساژ دهید.
از وارد آوردن هر گونه فشاری بین ناحیه پاشنه و قوزک (مچ) پای همسرتان پرهیز کنید. این ناحیه دارای یک نقطه فشار است که می تواند انقباض ها را تحریک و تشدید نماید.

نکات مهمی که هنگام ماساژ همسر باردار باید رعایت کنید
۱. از ماساژ دادن همسرتان در سه ماهه اول بارداری پرهیز کنید. سه ماهه اول بارداری زمانی است که در آن ریسک سقط جنین بیشتر از سایر مواقع می باشد بنابراین بهتر است وارد آوردن هر گونه فشاری بر رباط های رحم پرهیز نمایید. بهتر است برای ماساژ تا شروع سه ماهه دوم بارداری یا هفته سیزدهم بارداری صبر کنید. علاوه براین، ماساژ می تواند باعث ایجاد احساس گیجی و بیماری در همسرتان شود بویژه اگر وی با عارضه کسالت صبحگاهی دست به گریبان است.
2. از پزشک همسرتان در صورتی که وی مشکل سلامتی خاصی دارد بپرسید که آیا ماساژ برای وی بی خطر می باشد یا خیر. حتی پس از ورود به سه ماهه دوم بارداری، بهتر است قبل از شروع ماساژ با پزشک وی در این باره مشورت نمایید. این مساله بویژه اگر همسرتان نارسایی هایی دارد که می توانند بارداری وی را پیچیده نمایند مانند دیابت، فشار خون بالا، درد شکمی یا خونریزی بسیار حیاتی می باشد. پزشک می تواند در این خصوص توصیه هایی به شما ارائه دهد. سایر وضعیت هایی که در آنها انجام ماساژ گزینه مناسبی محسوب نمی شود عبارتند از اینکه همسرتان به تب یا بیماری ویروسی مبتلا شده یا کسالت صبحگاهی شدید داشته باشد.
۳. مستقیماً ناحیه شکم همسرتان را ماساژ ندهید
این کار علاوه بر ناراحت کننده بودن برای همسر و نوزادتان، می تواند فشار زیادی به طور مستقیم بر رباط های رحم همسرتان وارد آورد. این مساله می تواند منجر به بروز مشکلات بارداری مانند سقط جنین شود بنابراین بهتر است به طور کامل از این کار پرهیز نمایید. البته مالش آرام شکم همسرتان اشکالی ندارد. تنها کف دستان خود را بر روی شکم وی قرار داده و از حداقل فشار ممکن است استفاده کنید. این کار می تواند باعث شود بتوانید به خوبی حرکت کردن نوزادتان را حس کنید (بویژه بعد از هفته 24).
۴. از ضربات طولانی به جای فشار عمیق استفاده نمایید
ماساژ عمیق بافت ها می تواند در دوران بارداری ناخوشایند باشد بنابراین کف دستان خود را صاف نگه داشته و حرکات تان آرام و روان باشد. علاوه براین ماساژ شدید می تواند باعث به حرکت در آمدن یک لخته خونی احتمالی شود چون زنان بارداری معمولاً بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. به عنوان مثال، به جای فشار دادن رانهای همسرتان (که احتمال بروز لخته های خونی در آنها بالاست) می توانید پاشنه دستانتان را بر روی ماهیچه های پای وی به بالا و پایین حرکت دهید. در طول ماساژ از همسرتان بپرسید که آیا تمایل دارد ناحیه خاصی از بدن وی را با فشار بیشتر یا کمتری ماساژ دهید.
۵. از روغن های عصاره ای (عطری) در طول ماساژ استفاده نکنید
البته بعضی روغن های عصاره ای مانند روغن اسطوخودوس به نظر می رسد برای این منظور بی ضرر باشند. با این وجود تاثیر روغن های عصاره ای بر روی نوزاد در حال رشد کماکان نامشخص می باشد بنابراین بهترین است به طور کامل از آنها پرهیز نمایید. سعی کنید از لوسیون های یا روغن های ماساژ غیرعطری برای کاهش اصطکاک در طول ماساژ استفاده نمایید.
۶. اگر همسر شما احساس گیجی، ناراحتی یا انقباضات عضلانی نمود، ماساژ را متوقف نمایید
ماساژ می تواند تاثیرات مختلفی بر بدن داشته باشد مانند افزایش گردش خون و آزاد شدن اندورفین. این ها می توانند منجر به بروز واکنش های غیرقابل پیش بینی بویژه در زنان باردار که بدن آنها به طور مداوم تغییر می کند، شوند. اگر همسر شما احساس سرگیجه یا حالت تهوع پیدا کرد، ماساژ را متوقف کرده و با انجام بعضی کارها به وی کمک کنید تا احساس راحتی بیشتری نماید. به عنوان مثال، می توانید وی را نشانده، به یک بالشت تکیه دهید و سپس تا زمانی که وی در این حالت استراحت می کند، برای وی یک لیوان آب بیاورید.

مزایای ماساژ در بارداری برای مادر و کودک
اگر پس از گذشت یک ساعت وضعیت همسرتان بهتر نشد یا انقباضات عضلانی وی افزایش یافت، با پزشک وی تماس گرفته و از وی راهنمایی بخواهید. ممکن است لازم باشد وی را برای معاینه به مطب پزشک برده یا من باب احتیاط به بیمارستان مراجعه نمایید.

پرسش های رایج در مورد ماساژ زن باردار
آیا حتی وقتی همسرتان در بیمارستان است می توانید وی را ماساژ دهید؟
در این خصوص مشکلی وجود ندارد اما چون شما در بیمارستان هستید، می توانید در این خصوص از پزشک بیمارستان یا پرستاران راهنمایی بگیرید.
آیا نوشیدن آب سرد در هفتمین ماه بارداری مشکل آفرین نیست؟
خیر. در این خصوص مشکلی وجود ندارد. نوشیدن آب سرد حتی می تواند باعث به حرکت در آمدن نوزاد شود!
آیا همسر من می تواند از روغن نارگیل برای ماساژ پشت من در سه ماهه اول بارداری استفاده نماید؟
بله. این کار بسیار خوب است.
آیا من و همسر می توانیم قبل از خواب یکدیگر را در آغوش بگیریم؟
کودک من در شکمم حرکت می کند و بسیار لگد می زند (حتی همسرم متوجه این مساله می شود) بنابراین این کار کمی دشوار است. خوابیدن رو در رو، در آغوش گرفتن یا صحبت کردن با وی هیچ کدام موثر نمی باشد. آیا راه حلی وجود دارد؟ از همسرتان بخواهید مانند شما به پهلو بخوابد و سپس شما را از پشت بغل کند (حالت قاشقی). در این حالت بوسیدن و نشان دادن علاقه نیز می تواند موثر باشد.
آیا می توانم سینه های همسرم را در دوران بارداری ماساژ دهم؟
بله. ماساژ دادن سینه ها می تواند از به جای ماندن آثار مربوط به بزرگ شدن آنها و کشیدگی پوست جلوگیری کرده و برای همسر و نوزاد شما نیز می تواند مزایایی در بر داشته باشد. به دلیل حساس شدن سینه های زنان در طول این دوران، سعی کنید از ماساژ دادن محکم آنها پرهیز نمایید.