تنگی نفس در بارداری، بررسی علل

بیشتر زنان باردار، تنگی نفس را در دوران بارداری خود تجربه می کنند. این مساله یک امر طبیعی است و آسیبی به جنین وارد نمی کند. در ادامه به بررسی راه هایی برای مقابله با تنگی نفس خواهیم پرداخت
در طول دوران بارداری، خانم ها ممکن است برای تنفس در حین انجام کارهای روزمره مثلا در هنگام بالا رفتن از پله ها دچار مشکل شوند. بر اساس مطالعه ای در سال 2015، حدود 60 تا 70 درصد از زنان در دوران بارداری دچار تنگی نفس می شوند. پزشکان غالبا این مساله را به رحم در حال رشدی نسبت می دهند که از قسمت بالا به شش ها فشار وارد می کند و نفس کشیدن را دشوار می کند. در این مقاله به بررسی این مساله و سایر دلایل احتمالی تنگی نفس در دوران بارداری پرداخته شده است. همچنین راهکارهای مقابله با این مساله و زمان مراجعه به پزشک را بررسی می کنیم.

بررسی علل تنگی نفس در دوران بارداری و راهکارهایی برای مقابله با آن
علت تنگی نفس در دوران بارداری چیست؟
اگرچه تنگی نفس یکی از علائم شایع بارداری است، اما برای پزشک تعیین علت دقیق آن همیشه ممکن نیست. به نظر می رسد که تنگی نفس در دوران بارداری می تواند به دلایل مختلفی از جمله رشد رحم تا وارد شدن فشارهایی به قلب رخ دهد. برخی از خانم ها ممکن است فورا متوجه تغییر تنفس خود شوند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است بین سه ماهه دوم تا سوم بارداری تفاوت هایی مشاهده کنند.
سه ماه اول بارداری
تنگی تنفس در خانم های باردار بستگی به بزرگ بودن کودک ندارد. دیافراگم که یک نوار عضلانی از بافت است و قلب و ریه ها را از شکم جدا می کند، در طول سه ماهه اول بارداری به اندازه 4 سانتی متر بزرگ تر می شود. حرکت دیافراگم به ریه کمک می کند که از هوا پر شود. اگرچه ممکن است برخی از زنان متوجه این تغییر که چقدر عمیق نفس می کشند نشوند، اما برخی دیگر ممکن است احساس کنند که نمی توانند کامل و عمیق نفس بکشند و همچنین با تغییرات دیافراگم، زنان باردار به دلیل افزایش میزان هورمون پروژسترون سریعتر نفس می کشند. پروژسترون نقش اساسی در رشد جنین ایفا می کند. همچنین یک ماده محرک تنفسی است، به این معنی که باعث می شود شخص سریع تر نفس بکشد. سطح هورمون پروژسترون در بدن زن در طول بارداری افزایش می یابد. اگرچه سریعتر نفس کشیدن لزوماً باعث تنگی نفس نمی شود، اما برخی از زنان ممکن است متوجه تغییر در الگوهای تنفس خود شوند.
سه ماه دوم بارداری
ممکن است زنان باردار در دوران سه ماهه دوم بارداری میزان قابل توجه تنگی نفس را تجربه کنند. رشد رحم در سه ماهه دوم بارداری منجر به تنگی نفس می شود. با این وجود، برخی از تغییرات در عملکرد قلب نیز می تواند منجر به تنگی نفس شود. میزان خون در بدن زن باردار به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند. قلب باید پمپاژ خون را به شکل شدیدتری انجام دهد تا خون را به سرتاسر بدن و جفت منتقل کند. این افزایش حجم کار قلب باعث ایجاد تنگی نفس در زن باردار می شود.
سه ماه سوم بارداری
در طول سه ماهه سوم بارداری، تنفس بسته به موقعیت قرارگیری سر کودک در رحم مادر، می تواند راحت تر یا دشوارتر شود. قبل از شروع به چرخیدن و پایین تر آمدن کودک در رحم، سر کودک ممکن است در زیر دنده احساس شود که روی دیافراگم فشار ایجاد کرده و می تواند تنفس را دشوارتر کند. بر اساس گفته های «مرکز ملی منابع سلامت زنان»، این نوع تنگی نفس معمولاً بین هفته های 31 تا 34 رخ می دهد.

علل دیگر برای تنگی نفس در دوران بارداری
اگر زن باردار احساس تنگی نفس شدید می کند، صحبت با پزشک الزامی است. اگرچه تغییرات در دوران بارداری می تواند باعث کمی تنگی نفس شود، اما سایر بیماری ها نیز می توانند در این مساله دخیل باشند.

بیماری هایی که می تواند در ایجاد تنگی نفس نقش داشته باشد
آسم: بارداری ممکن است علائم بیماری آسم را وخیم تر کند. هر کسی که مبتلا به آسم شدید است، باید در مورد درمان های بی خطر در دوران بارداری مانند اسپری تنفسی یا داروها با پزشک صحبت کند.
کاردیومیوپاتی حاملگی: این اختلال، نوعی نارسایی قلبی است که می تواند در دوران بارداری یا بلافاصله بعد از زایمان رخ دهد. علائم این بیماری شامل تورم مچ پا، فشار خون پایین، خستگی و تپش قلب است. بسیاری از خانم ها ممکن است این علائم را در ابتدا به بارداری نسبت دهند، اما این بیماری می تواند به طور جدی بر سلامت زنان تاثیر گذاشته و در اکثر موارد نیاز به درمان دارد.
آمبولی ریه: آمبولی ریه هنگامی رخ می دهد که لخته خون در یک شریان در ریه ها گیر می کند. این اختلال می تواند به طرز چشمگیری بر تنفس شخص تاثیر بگذارد و باعث سرفه، تنگی نفس و درد قفسه سینه شود.

راهکارهایی برای مقابله با تنگی نفس
احساس تنگی نفس می تواند ناراحت کننده باشد و باعث محدودیت فعالیت های روزانه شخص شود. خوشبختانه چندین مرحله وجود دارد که زنان می توانند به منظور تنفس راحت تر انجام دهند. این موارد شامل:
تمرین جهت های قرارگیری مناسب کودک، برای رحم این امکان را فراهم می کند که تا حد ممکن از دیافراگم فاصله بگیرد. کمربندهای بارداری می توانند تمرین قرارگیری صحیح کودک را آسان تر کنند. این کمربندها جهت خرید هم در فروشگاه های ویژه و هم به صورت آنلاین موجود هستند.
خوابیدن بر روی بالش هایی که از قسمت فوقانی کمر پشتیبانی می کنند می تواند باعث شود نیروی جاذبه رحم را به سمت پایین تر آورده و به شش ها فضای بیشتری بدهد. در این وضیعت قرار گیری و کج کردن بدن اندکی به سمت چپ می تواند رحم را از آئورت دور نگه داشته که شریان اصلی است و اکسیژن را در سرتاسر بدن پخش کند.
تمرین تکنیک های تنفس که معمولا در زایمان مورد استفاده قرارمی گیرد، مانند تکنیک تنفس لاماز. تمرین تکنیک های تنفسی در هنگام بارداری می تواند به خانم های باردار کمک کند که در زمان زایمان نیز از آنها استفاده کنند.
استعماع حرکات بدن و در صورت لزوم کاهش سرعت. اگر تنفس بیش از حد دشوار شد، استراحت و تجدید قوا ضروری است. در مراحل بعدی بارداری، خانم ها ممکن است آن سطح فعالیت بدنی که در دوران گذشته داشتند را نداشته باشند.
اگر زن باردار دچار بیماری دیگری است که منجر به تنگی نفس می شود، پیروی از توصیه های پزشک در مورد درمان ضروری است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگرچه بسیاری از خانم ها در دوران بارداری کمی تنگی نفس را تجربه می کنند، اما برخی از علائم نیاز به درمان دارد. در صورت بروز علائم زیر، خانم های باردار باید به دنبال کمک های فوری پزشکی باشند:
آبی شدن لب ها، دست ها یا انگشت ها
تپش قلب یا ضربان قلب بسیار بالا
درد هنگام تنفس
تنگی نفس شدید که به نظر می رسد رو به وخامت است
خس خس کردن
اگر تنگی نفس شما آزار دهنده است و یا برای اولین بار آن را تجربه می کنید، باید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است بخواهد آزمایش های تصویر برداری مانند سونوگرافی روی پاها را انجام دهد تا وجود لخته خون را به عنوان یک دلیل احتمالی رد کند.