لخته خون در ادرار در بارداری، نشانه چیست؟

خون در ادرار (هماچوری) می‌تواند بسته به مقدار خون، مدت زمانی که در ادرار بوده است و میزان اسیدی بودن ادرار، آن را به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای درآورد. مقدار خون خیلی کم را که نتواند رنگ ادرار را تغییر دهد (هماچوریی میکروسکوپی) می‌توان با کمک آزمایش‌ ادرار مورد بررسی قرار داد. هماچوریی میکروسکوپی ممکن است زمانی که برای منظوری دیگر آزمایش ادرار داده‌اید تشخیص داده شود. اما لخته خون در ادرار در بارداری چیزی است که معمولا واضح بوده و با چشم غیر مسلح نیز در ادرار دیده خواهد شد.
افراد مبتلا به هماچوری ممکن است بسته به دلیل وجود خون در ادرار نشانه‌های دیگر اختلال مجرای ادرار نظیر درد پهلو یا کمر، درد زیرشکم، نیاز فوری به ادرار کردن یا دشواری هنگام ادرار را از خود بروز بدهند. اگر خون زیادی در ادرار موجود باشد ممکن است خون لخته شده و منجر به دیدن لخته خون در ادرار در بارداری شود. وجود لخته خون در ادرار در بارداری می‌تواند جریان ادرار را به طور کامل سد کند و موجب درد شدید و عدم توانایی ادرار کردن شود. خونریزی شدیدی که باعث تشکیل لخته شود معمولا به دلیل جراحت به مجرای ادرار ایجاد شده است.
ادرار قرمز همیشه به خاطر گلبول‌های قرمز خون نیست. تغییر رنگ قرمز یا قهوه‌ای قرمزفام می‌تواند نتیجه شرایط زیر باشد:
- هموگلوبین (که اکسیژن را در گلبول‌های قرمز حمل می‌کند) در ادرار به خاطر شکسته شدن گبلول‌های قرمز
- پروتئین عضلانی (میوگلویبن) در ادرار به خاطر شکسته شدن سلول‌های عضلانی
- پورفیریا (اختلال ناشی از کمبود آنزیم‌های دخیل در تولید هِم (یک ماده شیمیایی که حاوی آهن است و به خون رنگ قرمزش را می‌دهد)).
- غذا (به عنوان مثال چغندر، ریواس و برخی رنگ‌های خوراکی)
- دارو (معمول‌ترین آن‌ها فنازوپیریدین است اما گاهی هم کاسکارا، دیفنیل‌هیدانتوئین، متیلدوپا، ریفامپین، فنوتیازین و سنا)

دلایل
لخته خون در ادرار در بارداری می‌تواند به خاطر مشکلاتی در مجرای ادرار از کلیه تا حالب، مثانه یا مجرای ادرار ایجاد شود. برخی از بانوان خونریزی واژن را با خون در ادرار اشتباه می‌گیرند.

دلایل معمول لخته خون در ادرار در بارداری
دلایل معمول اغلب بسته به سن فرد متغیر است اما به طور کل شامل موارد زیر است:
- عفونت مثانه
- سنگ مجاری ادرار

دلایل کمتر معمول لخته خون در ادرار در بارداری
دلایل کمتر معمول این عارضه شامل موارد زیر است:
- سرطان (کلیه، مثانه)
- اختلالات رگ‌های خونی کوچک کلیه (به نام اختلال فیلترینگ کلیه یا اختلال گلومرولار)
- کیست در کلیه (بیماری پلی‌کیستیک کلیه)
- زخم باریک‌کننده یا ناهنجاری‌های دیگر حالب
اختلالات رگ‌های خونی میکروسکوپی کلیه می‌تواند در هر سنی عامل ایجاد خون در ادرار باشد. اختلال فیلترینگ کلیه می‌تواند بخشی از اختلال کلیه یا در نتیجه اختلال در جای دیگری از بدن بوجود آمده باشد. از جمله این اختلالات می‌توان به عفونت (مثل عفونت دریچه قلب) اختلالات بافت ارتباطی (مثل لوپوس منتشر) و واسکولیت، اختلالات خونی (مثل بیماری سرم) یا اختلالات مزمن خاص (مانند دیابت) اشاره کرد. همچنین تقریبا هر نوع آسیب کلیه می‌تواند باعث ایجاد مقدار کمی خون در ادرار شود. بعلاوه جراحات شدید نظیر جراحت ناشی از سقوط یا تصادف با موتور سیکلت می‌تواند به کلیه یا مثانه آسیب برساند و موجب خونریزی شود.
شیستوزوما هماتوبیوم، یک کرم انگلی است که در آفریقا و به مقدار کمتری در هند و بخش‌هایی از خاورمیانه موجب بیماری می‌شود و می‌تواند به مجرای ادرار حمله کند و موجب ایجاد خون در ادرار شود. پزشکان زمانی تشخیص شیستوسومیاسیس (تب حلزون) می‌دهند که فرد مدتی در مناطقی که این کرم در آن‌ها یافت می‌شود گذرانده باشد. سل نیز می‌تواند باعث وجود خون در ادرار شود.

ارزیابی لخته خون در ادرار در بارداری
پزشکان اول سعی می‌کنند دریابند که دلیل قرمزی ادرار خون است یا خیر. سپس دنبال دلیل خونریزی از جمله اینکه کجای مجرای ادرار (یا گاهی جای دیگر) خونریزی شروع شده است می‌گردند. اطلاعات زیر می‌تواند به افراد کمک کند که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند و هنگام ارزیابی انتظار چه چیزی را باید داشته باشند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افرادی که متوجه خون در ادرار خود می‌شوند باید ظرف مدت چند روز به پزشک مراجعه کنند. اما افرادی که مقدار زیادی خون در ادرار آن‌ها وجود دارد و نمی‌توانند ادرار کنند یا درد شدیدی دارند باید بلافاصله نزد پزشک بروند. پزشک ابتدا سؤالاتی درباره نشانه‌های بیمار و سابقه پزشکی می‌پرسد و سپس فرد را معاینه می‌کند. چیزی که حین بررسی سابقه و معاینه پیدا می‌کنند اغلب نشان‌گر دلیل خون در ادرار و آزمایش‌های مورد نیاز خواهد بود.
پزشک سؤال می‌پرسد که چه مدت خون در ادرار وجود داشته است و این‌که آیا قبلا هم به این عارضه دچار شده‌اید یا خیر. درباره تب، کاهش وزن یا نشانه‌های انسداد ادرار نظیر دشواری شروع ادرار با عدم توانایی تخلیه کامل مثانه می‌پرسند. درد و ناراحتی مهم است. سوزش حین ادرار کردن یا درد مبهم در زیرشکم درست بالای استخوان شرمگاهی نشان‌دهنده عفونت مثانه است. پزشکان سپس بیمار را معاینه می‌کنند. معمولا معاینه لگنی در مورد بانوان لازم است. اگر بانویی در واژن خود خون داشته باشد، ممکن است یک سوند داخل مثانه فرو کنند تا ببینند منبع خون مثانه است یا واژن. در مادران باردار انجام فوری آزمایش خون و بررسی ابتلا یا عدم ابتلا به عفونت ادراری ضروری است.

آزمایش لخته خون در ادرار در بارداری
گاهی پزشکان می‌توانند بر اساس نشانه‌های فرد و نتیجه معاینه فیزیکی تشخیص بدهند. بیشتر مواقع، به خاطر این‌که نشانه‌های اختلالات بسیار هم‌پوشانی دارند، برای تشخیص دلیل (یا گاهی وجود) خون در ادرار آزمایش لازم است. این آزمایش می‌تواند خون را در ادرار تشخیص بدهد و ممکن است شواهدی از اختلال فیلترینگ کلیه را نمایان سازد. اگر مشکوک به عفونت باشند، معمولا ادرار کشت داده می‌شود.

درمان لخته خون در ادرار در بارداری
درمان معمولا به دلیل خونریزی بستگی دارد. دلیل هرچه باشد، اگر جریان ادرار توسط لخته خون سد شده باشد، پزشک معمولا یک لوله منعطف را در مثانه فرو می‌کند و سعی می‌کند لخته خون را خارج کند.
اگر مشخص شود که علت اصلی لخته خون عفونت بخش های مختلف دستگاه ادراری است، استفاده از آنتی بیوتیک های مجاز در دوران بارداری برای درمان هرچه سریع تر مادر و جلوگیری از بروز عوارضی همچون زایمان زودرس ضرورت دارد.