سردرد در دوران بارداری، مشکل شایع بانوان

سردرد در بارداری یکی از مشکلات شایع است. عواملی مانند تغییرات هورمونی یا تغییر رژیم غذایی می‌توانند باعث سردرد شوند؛ اما گاهی سردرد نشان از یک مشکل جدی و خطرناک مثل پره‌اکلامپسی دارد. در این مقاله بررسی خواهیم کرد.

دلایل سردرد در بارداری
اول از همه باید بدانید تمام عواملی که در دوران پیش از بارداری باعث سردرد شما می‌شدند، در دوران بارداری هم می‌توانند یکی از علل سردرد باشند.
در سه ماهه اول بارداری بیشتر سردردها ناشی از افزایش هورمون‌ها و بالا رفتن میزان جریان خون در بدن هستند.
در سه ماهه سوم بارداری نیز بیشتر سردردها به دلیل وضعیت بد بدن و فشارهای ناشی از حمل وزن هستند.
مواردی که گفتیم شایع‌ترین دلایل سردردهای خوش‌خیم در دوران بارداری هستند. یعنی در این حالات، خطری مادر یا جنین را تهدید نمی‌کند. سایر دلایل خوش‌خیم سردرد در بارداری شامل موارد زیر است:
سفتی عضلات گردن، سر و پشت
گرفتگی‌ سینوس‌ها
کم آبی بدن
ترک کافئین
افت فشار خون
میگرن
گرسنگی
استرس

سردردهای خطرناک و اقدامات لازم
اگر سردرد در بارداری ناشی از عوامل زیر باشد، برای مادر و جنین خطرناک است:
پره اکلامپسی: این مشکل یکی از مهم‌ترین عوارض بارداری بوده و می‌تواند به سقط جنین یا زایمان زودرس ختم شود. نشانه‌های بیماری شامل فشار خون بالا و آسیب به ارگان‌های بدن است.
عفونت سینوس‌ها: این بیماری با نام سینوزیت هم شناخته می‌شود. در برخی موارد ترشحات پشت حلق و سردرد تنها علایم بیماری هستند. از آن جا که سینوزیت یک بیماری عفونی است، برای درمان نیاز به دریافت آنتی بیوتیک خواهید داشت.
سردرد در بارداری (به ویژه در ایران) بسیار شایع است. البته جالب است بدانید که در مورد برخی از خانم‌های باردار، شدت و تعداد سردردهای مزمن‌ در دوران بارداری کاهش می‌یابد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که یک سوم از خانم‌های بارداری که به دلیل سردرد به بیمارستان مراجعه کرده بودند، دچار بیماری‌ها و مشکلات زمینه‌ای مثل پره اکلامپسی بودند. پس باید این علامت را جدی گرفت.

کدام سردردها خطرناک‌اند؟
اگر یک سردرد یک یا چند مورد از سه ویژگی زیر را دارد، می‌تواند برای ما نگران کننده باشد:
سردرد ناگهانی
سردرد شدید
سردردی که به مرور زمان بدتر شده و با اقدامات درمانی بهبود نمی‌یابد
اگر به سردردی دچار شده‌اید که یکی از ویژگی‌های بالا را دارد، با پزشک‌تان تماس بگیرید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
خانم‌هایی که سابقه‌ی سردردهای مزمن و میگرنی دارند، باید بیشتر مراقب خود باشند. این دسته از خانم‌ها به دلیل این که به سردردهای مداوم و شدید عادت دارند، گاهی اهمیت سردرد در بارداری را نادیده می‌گیرند. اگر سابقه‌ی میگرن و سردردهای مزمن دارید، دو علامت زیر را جدی بگیرید:
سردردی که شدیدتر از سردردهای معمول شماست
سردردی که تجربه‌ی متفاوتی دارد. مثلاً اگر سردردهای شما از نوع تنشی بوده و حالا دچار سردرد میگرنی شده‌اید

سردرد و پره اکلامپسی
خانم‌های باردار باید بدانند که پره اکلامپسی یکی از عوارض خطرناک و نسبتاً شایع است. به همین دلیل باید علایم آن را بشناسید تا در صورتی که خدایی نکرده به این مشکل دچار شدید، به سرعت مراقبت‌های لازم را دریافت و از صدمه دیدن سلامت خود و کودک‌تان جلوگیری کنید.
سردرد به عنوان علامت اصلی پره اکلامپسی شناخته می‌شود. البته علت این که چرا پره اکلامپسی باعث سردرد می‌شود، هنوز مشخص نیست. گفته می‌شود که افزایش فشار خون (که مشکل اصلی در پره اکلامپسی است) باعث تغییر در جریان خون مغز شده و می‌تواند موجب علایم عصبی مانند سردرد و تاربینی شود. سایر علایم پره اکلامپسی شامل درد شکم، تغییر وضعیت هوشیاری (مثلا مادر احساس گیج بودن دارد)، سختی در تنفس، پف کردن صورت و پاها و در برخی موارد تشنج است.
نکته‌ی مهم دیگری که باید بدانید این است که علایم میگرن و پره اکلامپسی با هم همپوشانی دارد. علایم میگرن شامل تاربینی، تهوع، استفراغ و گیجی است. سردردهای میگرنی برای مادر خطرناک نیستند ولی می‌توانند باعث افزایش خطر پره اکلامپسی شوند. برای همین صرف نظر از این همپوشانی، زمانی که سردرد شما با سایر علایم ذکر شده همراه شد، حتماً با پزشک تماس بگیرید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید تا خیالتان راحت شود.

پیشگیری از سردرد در بارداری
از آن‌جایی که در دوران بارداری با منع مصرف مسکن‌ها رو به رو هستیم، باید تمام تلاش خود را بکنید که از سردردها پیشگیری کنید.
توصیه‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند:
علت یا عامل راه‌انداز سردرد خود را شناسایی کنید. کم‌آبی بدن، گرسنگی، فعالیت‌های بدنی، میزان خواب و … از جمله مواردی هستند که می‌توانند به عوامل راه‌انداز سردرد تبدیل شوند.
ورزش کنید. در مورد ورزش‌های مناسب با پزشکتان مشورت کنید. پیاده روی و یوگای بارداری برای اکثر خانم‌های باردار انتخاب‌های ایمن و بسیار مفیدی هستند.
تمرینات آرامش‌بخش مثل یوگا، مدیتیشن و … را امتحان کنید.
نگذارید که قند خون‌تان بالا و پایین شود. وعده‌های کوچک با تعداد زیاد در ثابت نگه داشتن قند خون بسیار موثر است.
کم‌آبی یکی از اصلی‌ترین علل سردرد در بارداری است. آب و مایعات کافی بنوشید.
برنامه‌ی خواب منظم داشته باشید. سعی کنید سر ساعت مشخصی بخوابید و بیدار شوید.
در حین خوابیدن و نشستن، وضعیت بدنی مناسب را حفظ کنید. فشار به عضلات سر، گردن و پشت می‌تواند باعث سردردهای آزاردهنده‌ای شود.