مراقبت دوره بارداری، آب کافی بنوشید

سلامت مادر و نوزاد یکی از شاخص‌های بهداشتی جوامع مختلف است که برای ارزیابی توسعه و پیشرفت کشورها به کار می‌رود. امروزه در بیمارستان‌های سراسر کشور کلاس‌هایی برای آمادگی زنان باردار برگزار می‌شود تا از این طریق شاخص مرگ و میر مادر و جنین کاهش پیدا کند.

ضرورت حمایت روانی و عاطفی از زنان باردار

فیروزه بلاش جراح و متخصص زنان و زایمان درباره ضرورت حمایت روانی و عاطفی از زنان باردار اظهار کرد: به علت تغییرات هورمونی که در بدن زنان باردار ایجاد می‌شود، این افراد مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند استرس و افسردگی‌های پس از زایمان هستند همچنین برخی اشخاص پیش از بارداری به اختلالات روانی مانند استرس و افسردگی دچار هستند که باید به آنها در دوران بارداری از طرف پزشک و همسرشان به طور ویژه توجه شود.

او بیان کرد: بسیاری از مشکلاتی که برای زنان باردار پیش می‌آید، ناشی از بی‌توجهی همسران است، بنابراین دیده شده است، زنانی که در دوران بارداری از حمایت‌های روانی همسران خود برخوردار بوده‌اند، حتی در موقع زایمان کنار آنها حضور داشته‌اند و پس از زایمان هم به آنها کمک کرده‌اند، دوران بارداری را راحت‌تر سپری می‌کنند.

این جراح و متخصص زنان و زایمان افزود: اگر زن باردار پیش از بارداری از بیماری‌های زمینه‌ای خود آگاه باشد و با متخصص درباره بیماری و نحوه مصرف داروهایش در دوران بارداری مشورت کند، می‌تواند علاوه بر حفظ سلامت خود، نوزادی سالم به دنیا آورد. به طور کلی بهتر است زنانی که قصد دارند باردار شوند، حدود سه تا ۶ ماه پیش از بارداری به متخصص زنان مراجعه کنند. در این مراجعه شرح حالی دقیق از خانم‌ها گرفته می‌شود. در بسیاری از موارد وقتی مشخص شده که زن باردار به بیماری مبتلاست، پزشک ممکن است بارداری را به تعویق بیندازد.

بلاش تاکید کرد: اگر ما به سلامت دوران بارداری توجه کنیم، می‌توانیم از بسیاری عوارض همچون مرگ مادر یا جنین پیشگیری کنیم. مبتلایان به چاقی باید در مراجعه پیش از بارداری خود به پزشک، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از وزن خود را کاهش دهند سپس به بارداری اقدام کنند.

میزان افزایش وزن مجاز در دوران بارداری

زهره داودی مقدم جراح و متخصص زنان و مدیر گروه کنترل بارداری مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره میزان افزایش وزن مجاز در دوران بارداری اظهار کرد: اگر خانم بسیار لاغر باشد، می‌تواند ۱۸ تا ۲۰ کیلوگرم در دوران بارداری اضافه وزن داشته باشد، در صورتی‌که وزنش متوسط بوده، باید حدود ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم اضافه وزن داشته باشد و اگر چاق و وزنش زیاد بوده، مجاز است تنها چهار تا پنج کیلوگرم اضافه وزن داشته باشد. در سه ماه نخست بارداری اغلب زنان باردار به حالت تهوع و استفراغ دچار می‌شوند، بنابراین وزن آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی زنانی که وزن متوسط دارند، در دوران بارداری می‌توانند هفته‌ای ۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم اضافه وزن داشته باشند.

مواد غذایی ممنوع در دوران بارداری

او بیان کرد: مصرف دل، جگر و قلوه برای زنان باردار به ویژه در سه ماه نخست ممنوع است زیرا این مواد غذایی به علت داشتن ویتامین‌های فراوان احتمال بروز ناهنجاری را در جنین افزایش می‌دهند، بنابراین خانم‌های باردار در صورت تمایل تنها در سه ماه دوم و سوم می‌توانند به مقدار کم از دل، جگر و قلوه استفاده کنند.

مدیر گروه کنترل بارداری مرکز درمان ناباروری ابن سینا افزود: زنان باردار باید از پنج گروه غذایی (میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات، پروتئین‌ها و لبنیات) در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنند. یک خانم باردار روزانه به هزار میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد که برای تامین این مقدار باید روزانه سه لیوان پُر شیر یا ماست مصرف کند، بنابراین اگر به هر دلیلی کمتر از این میزان شیر یا ماست می‌خورد، باید زیر نظر پزشک قرص کلسیم استفاده کند.

داودی مقدم تاکید کرد: همه ماهی‌های دریا حاوی جیوه هستند، ولی ماهی‌های بزرگتر جیوه بیشتری دارند، به خانم‌های باردار پیشنهاد می‌شود هفته‌ای ۲ بار، هر بار به اندازه ۲ قوطی کنسرو از ماهی‌های کوچک، رودخانه‌ای و پرورشی استفاده کنند و اگر به هر دلیلی نمی‌توانند ماهی بخورند، هفته‌ای ۲ بار قرص‌های امگا ۳ را مصرف کنند.

او تصریح کرد: زنان باردار باید از خوردن ماهی خام (سوشی) خودداری کنند. از مناسب‌ترین ماهی‌ها برای این افراد می‌توان به سالمون، قزل‌آلا و ساردین اشاره کرد. همچنین زنان باردار باید روزانه به مقدار کافی (حدود هشت تا ۱۱ لیوان) آب بنوشند، البته اگر فرد تعریق زیادی دارد یا در تابستان بارداری خود را می‌گذراند باید بیشتر از این میزان آب بنوشد. به طور کلی میزان مصرف آب باید به حدی باشد که رنگ ادرار فرد روشن شود.

مدیر گروه کنترل بارداری مرکز درمان ناباروری ابن سینا مصرف کافئین را به مقدار زیاد در سقط جنین موثر دانست و گفت: نوشیدن چای کم‌رنگ و روزانه حداکثر ۲ فنجان قهوه برای زنان باردار مجاز است. این افراد باید در صورت تمایل به مصرف گوشت‌های کبابی، آن‌ها را به طور کامل بپزند. خانم‌های باردار همچنین می‌توانند تخم‌مرغ را هفته‌ای ۲ بار میل کنند البته باید آن را به طور کامل بپزند.

داودی مقدم اظهار کرد: مصرف میوه‌ها بر آبمیوه‌ها ارجح است، اما زنان باردار در صورت تمایل به استفاده از آبمیوه‌ها، باید آن‌ها را به شکل خانگی میل کنند. خانم‌های باردار به ویژه در سه ماه نخست، آب هویج را به علت داشتن ویتامین A بالا، تنها می‌توانند حداکثر هفته‌ای یک لیوان بنوشند. مصرف ویتامین A فراوان احتمال بروز ناهنجاری را در جنین افزایش می‌دهد. استفاده از انواع آجیل‌های تازه و سالم برای زنان باردار مفید است.

مصرف ویتامین آ

او بیان کرد: مصرف عسل پاستوریزه و سالم برای زنان باردار مانعی ندارد. به طور کلی زنان باردار باید تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهند تا به مشکلات گوارشی مانند رفلاکس و نفخ دچار نشوند.