جدی نگرفتن کرونا، بررسی برخی دلایل روان‌شناسی
کرونا پدیده‌ای است که جنبه‌های مختلف زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است.
کرونا پدیده‌ای است که جنبه‌های مختلف زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است،در اوایل شروع کرونا و از زمانی که آگاهی رسانی درباره آشنایی و نحوه شیوع و انتقال این ویروس آغاز شد، شاهد بودیم که مردم تا حدود زیادی نکات بهداشتی لازم را رعایت می‌کردند و اعلام شرایط محدودیت باعث افزایش حساسیت و توجه مردم نسبت به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی شده بود اما به تدریج و با برداشتن محدودیت‌ها، عدم رعایت مسائل بهداشتی لازم، تردد بدون ماسک و حضور در اجتماعات و مراسم متاسفانه منجر به بالا رفتن آمار بالاتر مبتلایان به کرونا شده است. اینکه چه عواملی در عدم رعایت مردم و بی‌توجهی آنها نسبت به رعایت اصول بهداشتی نقش داشته است را می‌توان هم به عوامل فردی و هم عوامل اجتماعی نسبت داد.
تاثیر عوامل انگیزشی در شکل دهی رفتارهای انسانی
معمولا عوامل انگیزشی در شکل دهی رفتارهای انسان‌ها بسیار موثر هستند، می‌توان بخشی از دلایل این کم‌توجهی نسبت به ویروس کرونا را با این موضوع در ارتباط دانست. وقتی افراد در شرایطی قرار می‌گیرند که احساس می‌کنند رفتار آنها به نتیجه مطلوب منتهی نمی‌شود در نتیجه ناامیدی را تجربه می‌کنند. احساس عدم کنترل بر آن شرایطی که از بیرون بر افراد تحمیل می‌شود منجر به درماندگی آموخته شده می‌شود. در این حالت افراد به این نتیجه می رسند که تلاش‌های آنها برای رسیدن به هدف موثر نیست و درنتیجه انفعال رخ می‌دهد. آنچه در قضیه کرونا رخ داد ناامیدی از تغییر شرایط و رسیدن به وضعیت مطلوب به نوعی انفعال و دست کشیدن از تلاش برای رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی را در برخی افراد منجر شده است.
همچنین موضوع کاهش توجه و حساسیت مردم نسبت به رعایت نکات پیشگیرانه لازم را در قالب مکانیسم‌های دفاعی و تحریفات شناختی آنها نیز تبیین کرد.
مکانیسم‌های دفاعی فرایندهای خودکار ذهن برای فرونشاندن اضطراب هستند
مکانیسم‌های دفاعی فرایندهای خودکار ذهن برای کاهش یا فرونشاندن اضطراب هستند. این فرایندهای خودکار، درواقع مکانیسم‌های ناهوشیاری هستند که در زمان بالا آمدن سطوح اضطراب که منجر به آسیب روانی شود فعال می‌شوند. یکی از مکانیسم‌های دفاعی افراد در مورد کرونا انکار و کم اهمیت جلوه دادن موضوع بوده است. افراد در این شرایط امتیاز ویژه ای برای خود قائل شده و درواقع اعتقاد به استثنا بودن پیدا می‌کنند یعنی باور به اینکه شخص فراسوی قوانین عادی و بیولوژیکی آسیب ناپذیر باقی می‌ماند. مکانیسم دیگری که می توان در واکنش‌های روانی جامعه در روزهای اخیر به شیوع بیماری کرونا نام برد، مکانیسم دفاعی واکنش متقابل یا واکنش وارونه است،یعنی افراد به جای اینکه با رعایت موارد ضروری و لازم برای در امان ماندن از خطر از خویش محافظت کنند، با انجام رفتارهای پرخطر واکنش متضاد نشان می‌دهند.
استفاده از مکانیسم دفاعی شوخی در برابر پدیده‌های ناگوار اجتماعی
شوخی هم مکانیسم دفاعی دیگری است که معمولا در مورد پدیده‌های ناگوار اجتماعی به کرات استفاده می‌شود. انواع پیام‌های طنزی که در شبکه‌های اجتماعی در زمان بحران‌ها و اتفاقات ناگوار ردو بدل می‌شود و در مورد کرونا نیز این اتفاق را شاهد بوده و هستیم، نوعی مکانیسم دفاعی برای تحمل اضطراب است و اگر چه مکانیسم مناسبی برای افزایش سازگاری با شرایط است اما اگر به حد افراط استفاده شود ناکارآمد خواهد بود و پیامدهایی از جمله کاهش حساسیت و توجه لازم را به همراه خواهد داشت. تحریفات شناختی نیز از جمله کوچک شماری و استدلال هیجانی و احساسی نیز از جمله مواردی است که منجر به کم اهمیت جلوه کردن خطر ناشی از کرونا شده است.
بررسی تاثیر قوانین و رفتارهای اجتماعی بر روی عملکرد افراد ضروری است
مبحث مهم دیگر این است که «رفتار فرد از جامعه جدا نیست». بررسی تاثیر قوانین و رفتارهای اجتماعی روی عملکرد افراد ضروری است چراکه رفتار انسان‌ها تحت تاثیر انگیزه‌های درونی و بیرونی شکل می‌گیرد. در انگیزه‌های درونی شکل‌دهنده رفتار، خود ماهیت و اهمیت آن اعمال و رفتار نقش دارد و به عوامل خارجی گره نمی‌خورد. اما در انگیزه‌های بیرونی نیروی محرکه خارجی که می‌تواند دستیابی به پاداش یا فرار از تنبیه باشد در شکل دهی رفتار انسان‌ها نقش دارد. از آنجا که نمی‌توان انتظار داشت که بیشتر افراد یک جامعه برای انتخاب رفتار درست در چنین موقعیتی از انگیزه درونی کافی برخوردار باشند، نقش مشوق‌ها و انگیزه‌های بیرونی مهم می‌شود؛ قطعا زمانی که پدیده‌ای مثل کرونا می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی افراد جامعه را متاثر سازد، وجود قوانین اصولی و کارشناسی شده در نحوه عملکرد افراد جامعه بسیار موثر است.
تناقض عمل و کلام مسوولان و جدی نگرفتن کرونا توسط جامعه
در هفته‌های اخیر شاهد مواردی از قبیل برداشتن محدودیت‌های اولیه بودیم به گونه‌ای که به تجمع غیرضروری افراد منجر شد و عدم رعایت اصول بهداشتی اولیه مانند ماسک نزدن از طرف برخی مسوولان و وجود تناقض بین کلام و عمل در آنها، عدم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری مناسب اجتماعی در برنامه‌های پرمخاطب و... که این موارد را می‌توان از عوامل مهم اجتماعی نام برد، در جدی نگرفتن خطر ناشی از کرونا از طرف مردم نقش داشته است.
قطعا شناخت درست عوامل شکل‌دهنده رفتار انسان‌ها و برنامه‌ریزی درست و وضع قوانین اصولی، اطلاع‌رسانی دقیق از طریق ساخت برنامه‌های مرتبط با کرونا و نیز الگوسازی صحیح می‌تواند حساسیت مردم نسبت به خطر کرونا را افزایش داده و احتمال رعایت اصول بهداشتی را افزایش دهد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼