دگزامتازون درمان کرونا، تاثیری دارد؟

مدتی است که اخبار سلامت از تاثیرات مقابله‌ای یک داروی جدید با کووید ۱۹ می‌گویند. داروی ضد التهابی دگزامتازون به عنوان یک روش درمانی از سوی برخی از دانشمندان و محققان برای بیماران مبتلا به کرونا که در شرایط وخیم بیمارستانی به سر می‌برند، مورد استفاده قرار گرفته است. دارویی که برای رئیس جمهور آمریکا نیز تجویز شد.

یک آزمایش در انگلیس نشان داده این دارو می‌تواند جان بیماران مبتلا به کرونا که در شرایط تنفسی و جسمی بسیار وخیمی قرار دارند را نجات دهد.

سوال این است که این دارو چیست؟ دگزامتازون یک استروئید است. استروئید دارویی است که با تقلید از هورمون‌های ضد التهاب تولید شده توسط بدن، التهاب را کاهش می‌دهد.

داروی دگزامتازون که هدفش از بین بردن التهاب در بدن است، عملکرد خود را با سرکوب سیستم ایمنی بدن نشان می‌دهد. عفونت ویروس کرونا باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شود و این التهاب زمانی بروز می‌کند که بدن برای مقابله با کرونا تلاش می‌کند.

گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن بیش از اندازه فعال می‌شود و همین واکنش نیز می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود. در واقع همان واکنشی که بدن برای حمله به عفونت‌ از خود نشان می‌دهد، با حمله به سلول‌های بدن بیمار، به دنبال نابودی آنهاست.

آیا دگزامتازون بر خلاف کووید ۱۹ عمل می‌کند؟

آزمایش بالینی انجام شده از سوی دانشگاه ملی انگلستان، نشان می‌دهد که این دارو مزایایی برای بیماران مبتلا به کرونا دارد.

طبق یافته‌های اولیه مشترک با سازمان بهداشت جهانی، این دارو می‌تواند میزان مرگ و میر ناشی از کرونا در بیمارانی که از دستگاه تهویه استفاده می‌کنند، را حدود یک سوم کاهش دهد. همچنین دگزامتازون برای بیمارانی که فقط به اکسیژن نیاز دارند، می‌تواند میزان مرگ و میر را به یک پنجم برساند.

البته این دارو فقط برای افرادی که در بیمارستان بستری هستند و اکسیژن یا تهویه مکانیکی دریافت می‌کنند، مناسب است.

در واقع دگزامتازون در افرادی که علائم خفیف‌تری دارند کارایی صحیح را ندارد، زیرا سرکوب سیستم ایمنی بدن آنها در این مرحله اصلا مفید نیست.

دانشمندان امیدوارند که دگزامتازون بتواند در مجموعه داروهایی قرار بگیرد که هدف آنها کاهش میزان مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا است. در حال حاضر این دارو برای بزرگسالان از جمله کسانی که باردار یا شیرده هستند، توصیه می‌شود.

آیا برای همه بیماران در دوره بهبود، دگزامتازون تجویز شده است؟

طبق این آزمایش، به بیماران واجد شرایط مدل‌های مختلف داروی دگزامتازون، از خوراکی تا تزریقی اختصاص داده شده است.

این دارو یکبار در روز، با دوز ۶ میلی گرم به مدت ۱۰ روز تجویز شده است. در زنان باردار یا شیرده نیز به جای دگزامتازون از پردنیزولون ۴۰ میلی گرم (داروی استروئید خفیف‌تر) یا هیدروکورتیزون وریدی ۸۰ میلی گرم دو بار در روز، استفاده شده است.

نظر سازمان بهداشت جهانی چیست؟

سازمان بهداشت جهانی با ابراز خوشحالی از نتایج آزمایش‌های انجام شده، گفته است که اکنون به درمان‌های بیشتری برای علائم خفیف نیاز است.

این سازمان با اعلام این موضوع که دگزامتازون داروی در دسترس و ارزان قیمتی است، عنوان کرد: این یافته‌ها به ویژه برای کشورهای در حال توسعه خبر خوبی است. چرا که این دارو توسط بسیاری از شرکت‌های داروسازی در جهان تولید و با قیمت بسیار مناسب در دسترس تمام افراد است. اطلاعات این سازمان نشان می‌دهد که در آفریقا بیش از ۵ هزار نفر از مردم در اثر ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند که استفاده از دگزامتازون می‌تواند این روند را کاهشی کند. سازمان بهداشت جهانی در مورد موارد قابل استفاده از این دارو می‌گوید: این دارو می‌تواند به درمان التهاب یا تورم در بدن، آلرژی و حساسیت‌های شدید و شرایطی که سیستم ایمنی بدن بیش از حد در حال از بین رفتن است، کمک کند. به عنوان مثال، از این دارو برای درمان آسم شدید که می‌تواند باعث التهاب در مجاری ریوی شود، استفاده می‌کنند. دگزامتازون همچنین در شرایط خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس که ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به بدن است نیز مفید واقع می‌شود.

دگزامتازون عوارض جانبی دارد؟

عوارض جانبی رایج دگزامتازون که برای مواردی به غیر از کووید ۱۹ استفاده می‌شود اضطراب، مشکل خواب، افزایش وزن و احتباس مایعات (تجمع بیش از حد مایعات در سیستم گردش خون و بافت‌های بدن) است. این دارو عوارض جانبی نادری نیز دارد که مربوط به اختلالات چشم، تاری دید و خونریزی می‌شود. اما با توجه به اینکه برای درمان بیماران مبتلا به کرونا به دوز کمی از این دارو نیاز است، احتمالا عوارض جانبی ندارد یا بسیار محدود است. مدیر ارشد تحقیقات پزشکی انگلیس در خصوص داروی دگزامتازون می‌گوید: تا کنون هیچ گونه آسیب اضافی و نگران‌کننده‌ای در استفاده از این دوز دگزامتازون برای بیماران بررسی شده مبتلا به کووید ۱۹، شناسایی نشده است.

آیا سایر استروئیدها هم موثر هستند؟

همانطور که پیش‌تر بیان شد، دگزامتازون از جمله داروهای خانواده استروئید است. پروفسور پیتر هوربی که پروژه تحقیقات انگلیس در مورد دگزامتازون را رهبری می‌کند، می‌گوید: در حال حاضر دانشمندان در حال انجام آزمایش بر روی سایر استروئیدها مانند متیل پردنیزولون در بیماران مبتلا به کرونا هستند که البته نتایج اولیه امیدوارکننده‌ای داشته است.