سونوگرافی های مهم دوران بارداری، کدامند؟

سوال : سونوگرافی های ضروری بارداری کدام است؟

پاسخ : مادران باردار از هفته‌های اول بارداری دچار اضطراب و نگرانی برای وضعیت جسمانی و سلامت جنین خود هستند. بخش بسیار زیادی از این نگرانی با انجام سونوگرافی و مشاهده جنین در رحم برطرف می‌شود. در صورتی که نقص مادرزادی یا مشکلات دیگری در زمان بارداری جنین رخ دهد، به کمک سونوگرافی قابل شناسایی است. همچنین پزشک با بررسی تصاویر سونوگرافی، از مشکلات احتمالی رخ داده برای مادر، مطلع می‌شود. در دوران بارداری، حداقل 4 سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین و مادر انجام می‌شود. بارداری به 3ماهه اول، دوم و سوم تقسیم می‌شود. هر دوره، سونوگرافی غربالگری مخصوص به خود را دارد.

انواع سونوگرافی بارداری

به طور کلی 2 سونوگرافی مهم غربالگری در بارداری وجود دارد و همه ی مادران باید انجام دهند:

• غربالگری سندروم داون
• سونوگرافی بررسی سلامت جنین

سونوگرافی معمولی در دو زمان در طول بارداری انجام می شود:

1. اوایل بارداری جهت رویت قلب و تخمین سن جنین
2. در طی بارداری برای بررسی کلی جنین

• سونوگرافی داپلر برای ارزیابی گردش خون جفت و جنین انجام می شود. داپلر شریانی می تواند در غربالگری اول برای بررسی پره اکلامپسی یا فشار خون بارداری نیز انجام شود.
• در موارد خاصی نوع دیگری از سونوگرافی به نام اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام می شود که در این نوع صرفا قلب جنین بررسی می شود.
• بیومتری
• بیوفیزیکال پروفایل یا BPS

سونوگرافی های بارداری سه ماهه اول

• سونوگرافی ساده
  جهت ارزیابی وجود جنین و تشخیص ساک بارداری، سن جنین , بررسی ضربان قلب جنین و هماتوم در بارداری
• سونوگرافی غربالگری اول یا سونوگرافی ان تی (NT-NB)
  در ۱۱-۱۴ هفتگی بارداری اولین سونوگرافی مهم بارداری انجام می شود. دقت کنید بهترین زمان انجام آن هفته ۱۲-۱۳ بارداری می باشد. در این سونوگرافی که به غربالگری سندرم داون نیز معروف می باشد.

اگر در غربالگری اول به شما گفته شود که جنین مشکوک می باشد در قدم بعد تست های تشخیصی همانند آمنیوسنتز انجام می شود.

سونوگرافی بارداری سه ماهه دوم

سونوگرافی غربالگری دوم یا سونوگرافی آنومالی در سن ۱۸-۱۹ هفتگی انجام می شود.

هدف سونوگرافی آنومالی بررسی سلامت جنین و غربالگری ناهنجاری جنین از سر تا پا می باشد. در سونوگرافی بررسی سلامت جنین علاوه بر بررسی تمام ارگان ها و اندام های داخلی و خارجی جنین، بر اساس مارکرهای متعدد احتمال ابتلا به سندروم ها از جمله سندروم داون مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از هفته ۱۹ بارداری سقط قانونی انجام نمی شود و اهمیت این سونوگرافی مشخص می شود.

اکوکاردیوگرافی قلب جنین

از هر ۱۰۰۰ جنین ۸ جنین ناهنجاری قلبی دارد که اهمیت بررسی قلب را نشان می دهد. اکوی قلب جنین برای همه افراد انجام نمی شود و فقط در موارد زیر انجام می شود:

• عدد بالای NT در غربالگری اول
• سابقه بیماری قلبی در مادر، پدر یا فرزندان قبلی
• افزایش یا کاهش ضربان قلب (تاکی کاردی-برادی کاردی) یا ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• وجود اختلال در بررسی سلامت جنین
• بیماران روماتولوژیک کلاژن واسکولار همانند لوپوس یا روماتیسم: در این بیماران احتمال بلوک قلبی در جنین وجود دارد.
• وجود دیابت قبل از بارداری در مادر
• پزشک به اختلالات قلبی مشکوک شود
• جنین های حاصل از IVF

سونوگرافی داپلر جنین

در سونوگرافی داپلر بر اساس پدیده فیزیکی به نام داپلر به بررسی جریان خون می پردازد. در سونوگرافی داپلر جنین سیستم گردش خون جنین و وضعیت اکسیژن رسانی، کمبود اکسیژن جنین (هایپوکسی)، اسیدوز پاسخ جنین ، اختلالات شریانی و وریدی ارزیابی می شود. اگر داپلر جنین مختل باشد باید در ۴۸-۷۲ ساعت اقدامات لازم انجام شود. همچنین همانطور که اشاره شد نوع دیگری از سونوگرافی داپلر نیز به همراه سونوگرافی ان تی انجام می شود.

آزمایشها و سونوگرافی های بارداری سه ماهه سوم

در غربالگری سه ماهه سوم موارد زیر انجام می شود:

• بیوفیزیکال پروفایل اسکورینگ
  این سونوگرافی به همراه نوار قلب جنین یا NST انجام می شود. هدف از انجام آن ارزیابی کلی از نظر احتمال مرگ جنین و براورد احتمال مرگ جنین جهت تصمیم گیری اقدامات بعدی و حین زایمان می باشد.
• سونوگرافی بیومتری
  بررسی اندازه قسمت های مختلف جنین و نسبت این اندازه ها که در بررسی سلامت و رشد جنین موثر است