درد ناحیه تناسلی در بارداری

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من در هفته بیست و سوم بارداری هستم. از هفته نوزدهم درد در قسمت جلو استخوان لگنم شروع شد که تقریبا مرتب بیشتر و بیشتر می شود طوری که شب ها واقعا نمی توانم از درد تکان بخورم. به دکتر مراجعه کردم گفتند طبیعی است و قرص ویتامین دی با توجه به سابقه کمبود این ویتامین در قبل بارداری دادند. می خواستم بدانم آیا درمان دیگری ندارد چون واقعا امانم را بریده است.

پاسخ دکتر فاطمه کیخواه، جراح و متخصص زنان و زایمان:
دردهایی که بر روی استخوان شرمگاهی ایجاد می شود اغلب به علت گرفتگی مفصل است. یعنی به دلیل فشارها و وزن دوران بارداری گرفتگی و درد ایجاد می شود و باید تا هنگام زایمان تحمل بشود. پس از زایمان هم کم کم برطرف خواهند شد. ولی اگر دردها موضعی است و روی یک مفصل خاص ایجاد شده اند باید بررسی بیشتری صورت بگیرد.

البته این نوع مشکلات زیاد شایع نیستند و احتمالشان در بارداری کم است. گاهی ممکن است سر استخوان دچار آسیب هایی بشود و در خون رسانی اختلال ایجاد کند. از این احتمالات هم نباید غافل شد.

علی رغم اینکه علل شایع تر فرم های طبیعی دردهای دوران بارداری هست نباید از بیماری های مهم مفاصل آن قسمت از بدن چشم پوشی کرد. بعضی از بیماری های روماتیسمی، دردهای مفصل های لگن را به همراه دارند.

بنابراین توصیه می کنم توسط پزشک متخصص ارتوپد معاینه کامل بشوید. اگر ایشان تشخیص دادند در مفاصل آن قسمت مشکل خاصی وجود ندارد، با خیال راحت همان ویتامین ها را مصرف کنید.

زیرا در آن صورت اطمینان پیدا می کنیم که دردهای مفاصل به علت فشار حاملگی است و فقط باید کمی مفاصل را تقویت کرد. به همین علت هم پزشک برای شما ویتامین دی تجویز کردند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

وقتی زنی باردار می شود, میزبان تغییراتی در بدنش خواهد بود ؛ اندام های داخلی تکان می خورند و برای ایجاد فضایی برای جنین در حال رشد حرکت می کنند و این با تغییرات هورمونی همراه است، که به صورت ناراحتی و تغییرات در ریتم های شبانه روزی هستند.

درد ناحیه تناسلی در بارداری یکی از معمولی ترین دردهای این دوران است. بارداری تغییرات زیادی در بدن خانم ها ایجاد می کند و با انواع و اقسام دردها همراه است. از مهمترین علل دردهای دوران بارداری تغییرات اندامهای زنانه و رشد بیشتر جنین است.
جنین در رحم مادر در حال رشد کردن است و هرچه به ماههای آخر بارداری نزدیک تر می شود جای کمتری برای حرکت در شکم مادر دارد و از سویی دیگر رحم مادر بزرگ شده و فشار زیادی به ماهیچه های اطراف آن وارد می شود که همین علائم باعث درد ناحیه تناسلی در بارداری شوند.
در سه ماهه آخر بارداری شما درد های زیادی از قبیل درد پشت، اسیدی شدن معده، ورم پاها و درد سینه ها و ... تحمل می کنید.

علل مهم درد ناحیه تناسلی در بارداری
درد ناحیه تناسلی در بارداری، علل مختلفی دارد:

درد ناحیه تناسلی در بارداری به علت بزرگ شدن رحم
درد ناحیه تناسلی در بارداری در نتیجه بزرگ شدن شکم که به دنبال بزرگ شدن جنین رخ میدهد. فشار اضافی بر واژن و ماهیچه های اطراف وارد میشود و باعث ایجاد درد می شود.

درد ناحیه تناسلی در بارداری به علت تغییرات هورمونی
تغییر در ساختار هورمون ها در بارداری باعث خشکی واژن می شود. مخصوصا در هنگام رابطه جنسی این خشکی باعث ایجاد درد می شود.

درد ناحیه تناسلی در بارداری به علت کشیده شدن لیگامان ها
در طول پروسه بارداری، لیگامان های حمایت کننده لگن و واژن بیش از حد کشیده می شود که باعث احساس کردن درد تند و تیز در واژن می شود.

درد ناحیه تناسلی در بارداری به علت عفونت ویروسی واژن
اگر شما در واژن و دستگاه تناسلی درد را حس کردید ممکن است به دلیل عفونت ویروسی باشد. با پزشک خود مشورت کنید. هر نوع عفونت در بارداری نیاز فوری به درمان دارد.
رایج ترین عفونت واژن ، عفونت مخمری است که به عنوان کاندیدا معرفی می شود.
در طول بارداری، شما مستعد عفونت های مختلفی هستید و تجویز آنتی بیوتیک و کورتیزون معمولا در بارداری انجام نمی شود و این خود پروسه درمان شما را طولانی تر می کند.

درد ناحیه تناسلی در بارداری به علت نازک شدن دهانه رحم
اگر درد در واژن تیز باشد و در سه ماهه سوم بارداری رخ دهد، این درد مربوط به نازک شدن دهانه رحم است که چند هفته قبل از زایمان رخ میدهد. درد نگران کننده ای نیست اما با پزشک خود مشورت کنید.
اگر این درد به زیر شکم رسید بدون هیچ گونه خونریزی به پزشک سریعا اطلاع دهید.
اگر درد واژن کم نشد و یا با گذشت زمان بیشتر شد و شدیدتر و همراه با خونریزی بود و درد در ناحیه شکم، شانه ها و گردن بود این علائم بارداری خارج رحمی است.
معمولا تشخیص علائم بارداری خارج رحمی از بارداری معمولی سخت است.

شیوه درمان درد ناحیه تناسلی در بارداری
معمولا درمان خاص و جدی برای درد ناحیه تناسلی در بارداری توصیه نمی شود. یک حمام آب گرم بگیرید عضلات خود را شل کنید.
اگر درد ناشی از یک عفونت باشد دارو تجویز میشود. توجه داشته باشید در بارداری درست بنشینید هرگز تا کمر خم نشوید و عضلات خود را کش ندهید و درست بخوابید.

سایر ناراحتی های شایع در بارداری
سایر ناراحتی های شایع در بارداری عبارتند از:

تهوع همراه با استفراغ یا بدون آن
این حالت بخصوص به هنگام صبح، یکی از اولین نشانه های حاملگی و از عوارض شایع این دوران است که اغلب در اواخر ماه سوم خود به خود بهبود می یابد.
برای مقابله با این ناراحتی خوردن یک تکه نان برشته یا بیسکویت قبل از برخاستن از رختخواب، مصرف غذا به مقدار کمتر ولی در دفعات بیشتر در طول روز، خودداری از مصرف غذاهای نفاخ، چرب و پرادویه توصیه می شود.

تکرر ادرار
در ابتدای بارداری معمولا به علت بزرگ شدن رحم و فشار آن بر روی مثانه دفعات ادرار کردن بیشتر می شود.
بعدها ممکن است به علت تغییر وضع رحم وخارج شدن آن از لگن، فشار آن بر مثانه کمتر شدو این حالت از بین برود. ولی در اواخر حاملگی با پایین آمدن سر جنین به داخل لگن وفشار ناشی ازآن دوباره تکرر ادرار دیده می شود.

خستگی و خواب آلودگی
در اوایل حاملگی بیشتر زنان احساس خستگی و خواب آلودگی می کنند. معمولا این حالت بعداز ماه چهارم بارداری بر طرف می شود. استراحت بیشتر و تغذیه صحیح در این مواقع لازم است.

یبوست
بسیاری از خانمها که در حالت عادی اجابت مزاج طبیعی دارند ممکن است به علت تغییرات هورمورنی و کند شدن حرکات روده ها و کاهش فعالیت جسمانی در حاملگی دچار یبوست شوند.
مصرف زیاد مایعات در طول روز (حدود ۶لیوان در روز)، استفاده از میوه و سبزیجات تازه، مصرف غذاهای حاوی فیبر زیاد مثل نان سبوس دار و عادت به اجابت مزاج در ساعات معینی از روز در جلوگیری از این حالات موثر است.
مصرف ملین در حاملگی توصیه نمی شود، به جز مواردی که پزشک یا ماما تجویز می کند.

تنگی نفس
به علت بزرگ شدن رحم و افزایش فشار آن به قسمت پایین ریه ها و نیز اثرات هورمون های مربوط به بارداری، ممکن است مختصری احساس تنگی نفس و تند شدن تنفس ایجاد شود.
گذاشتن چند بالش زیر سر و شانه ها و قرار گرفتن به حالت نیمه نشسته و اجتناب از پرخوری در کاهش تنگی نفس به هنگام خوابیدن کمک می کند. در صورت پیشرفت این حالت حتما باید با پزشک یا ماما مشورت شود.
در ماه آخر بارداری، زمانی که سر جنین در داخل لگن قرار می گیرد، نفس کشیدن برای مادر راحت تر می شود.

زیاد شدن ترشحات مهبل (واژن)
در طول حاملگی ترشحات واژن افزایش می یابد که این ترشحات سفید رنگ یابی رنگ، غلیظ وبد بو است.
در این موارد لازم است ناحیه تناسلی خشک نگه داشته شده و بهداشت رعایت شود. در صورتی که رنگ ترشحات زرد یا مایل به سبز شده با خارش، سوزش و یا بوی بد همراه باشد باید به پزشک یا ماما مراجعه شود.

گرفتگی عضلات پا
از نیمه بارداری به علت بزرگی رحم و فشار روی اعصاب، گرفتگی عضلات پاها شایع است. گرم نگه داشتن و ماساژ عضلات، باعث کم شدن گرفتگی عضلات و کاهش درد می شود.
چنانچه با این اقدامات گرفتگی عضلات رفع نشد، ممکن است علت آن، اختلال کلسیم باشد. در این صورت بهتر است با پزشک مشورت شود.

کمر درد و پشت درد
در برخی خانم ها بزرگ شدن رحم باعث انحراف مهره های کمر، به سمت جلو شده و درد پشت و کمر ایجاد می کند.
استراحت و پوشیدن کفش پاشنه کوتاه، استفاده از کمربند مخصوص حاملگی، انجام حرکات ورزشی مناسب و گرم نگه داشتن این قسمت ها در کاهش درد موثر است.
توصیه می شود این مادران بر روی تشک سفت بخوابند.

واریس
در حاملگی گاهی به علت افزایش وزن بدن، سنگینی رحم و فشار آن به رگهای بزرگ در لگن و سیاه رگهای پشت ران و ساق پا، جریان خون مختل شده وواریس ایجاد می شود.
در این حالت عروق پا متورم و دردناک است. درد و ناراحتی ناشی از واریس را می توان با استراحت و نگه داشتن پاها (ساق وران) در سطحی بالاتر از سطح بدن، کم کرد.
مادر باید دراز کشیده و پاهای خود را روی صندلی یا چند بالش قرار دهد و از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی خودداری کند. پوشیدن جورابهای مخصوص با مشورت پزشک یاماما نیزدر این موارد توصیه می شود.

درد کشاله ران
با بزرگ شدن رحم ممکن است خانم باردار، دردهای مبهمی را در کشاله ران احساس کند. اغلب این درد ها با استراحت رفع می شود. اگر این گونه دردها مداوم شود باید به پزشک یا سایر کارکنان بهداشتی مراجعه شود.

بی خوابی
با افزایش ماههای حاملگی به علت بزرگ شدن شکم، حرکات جنین، درد پشت، کمردرد و تنگی نفس به تدریج خوابیدن برای مادر مشکل می شود.
نوشیدن یک لیوان شیر گرم قبل از رفتن به بستر، گذاشتن کیسه آب گرم بر روی پاها، چند دقیقه قدم زدن در هوای آزاد، حمام کردن با آب گرم و نخوردن غذاهای سنگین در رفع بی خوابی موثر است.
ضمنا بزرگی شکم و فشار رحم به رگهای خونی که از پشت آن رد می شود باعث اختلال در رسیدن خون به جنین و بعضی اندامهای زن باردار باید درماههای آخر از خوابیدن به پشت خودداری کند.

سوزش دل
یکی از شایع ترین شکایات زنان حامله سوزش سر دل یا ترش کردن است که معمولا در اثر برگشت محتویات معده به مری بوجود می آید.
در اکثر خانمهای باردار این حالت خفیف است و با مصرف غذا با حجم کمتر ودر وعده های بیشتر، حذف غذاهای دیر هضم، چرب و سرخ کرده از رژیم غذایی و خودداری از تندخوردن غذا بهبود می یابد.
در صورتی که با رعایت این موارد باز هم سوزش سردل ادامه داشت به کارکنان بهداشتی مراجعه شود.

خارش
از نیمه دوم بارداری به بعد به علل مختلف از جمله بزرگ شدن رحم ،به تدریج عضلات و پوست شکم کشیده می شود.در این حالت برخی از خانمها از خارش پوست شکم و گاهی سایر نواحی بدن شکایت دارند.
پوشیدن لباسهای گشاد و آزاد، حمام کردن با آب ولرم و استفاده کمتر از صابون در محل خارش، همچنین مالین محلول های نرم کننده برای کاهش خارش مفید است.
خاراندن پوست سبب خارش بیشتر می شود بنابراین بهتر است از ان کار خودداری و در صورت شدید بودن خارش و یا ایجاد ضایعات پوستی در ناحیه خارش به پزشک یا ماما مراجعه شود.

احساس ضعف و سستی
به علت تغییرات هورمونی ناشی از حاملگی ممکن است مادر احساس ضعف وبی حالی کند.
در این موارد استفاده از هوای تازه و محیط آرام و دور از ازدحام، تنفس عمیق، انجام حرکات ورزشی سبک، خودداری از تغییر وضعیت ناگهانی مثلا از حالت نشسته به حالت ایستاده یا حالت خوابیده به نشسته توصیه می شود.

ویار
بعضی از زنان در بارداری به مواد خاصی در اطراف خودحساس می شود. مثلا از برخی بوها یا غذاها شدیدا ناراحت می شوند، یا برعکس به خوردن برخی مواد تمایل پیدا می کنند.
ویار غذایی شدیدترین نوع ویار در حاملگی است. گاهی تمایلات ناجوری در خانمهای باردار دیده میشود. مانند خاک خوری، خوردن برفک یخچال و یا سایر مواد مضر. لازم است این افراد ضمن خودداری از این کار، باپزشک یا ماما مشورت کنند.