استفاده از شامپوی ضد شپش در بارداری

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: در هفته ۱۷ بارداری هستم. اگر از داروی ضد شپش (شامپو پرمترین) استفاده کنم برای کودکم مضر خواهد بود؟

پاسخ دکتر سولماز پیری، جراح و متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص طب مادر و جنین از انگلستان:
استفاده از این شامپوی ضد شپش و حتی لوسیون آن برای جنین هیچ مشکلی ندارد، و با خیال راحت می توانید در طول بارداری از آن استفاده کنید و مشکل خاصی هم برای جنین به وجود نخواهد آمد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
مادران عزیز باردار؛ دوران بارداری تجربه‌ای لذت بخش در زندگی زنان است. با این وجود در این دوران تمام اندام‌ها و سیستم‌های بدن شما از لحاظ عملکرد و ساختار متوجه تغییرات طبیعی می‌شوند.
جهت سازگاری با تغییرات دوران بارداری و حفظ سلامت خود و جنینتان رعایت نکته‌های بهداشتی ذیل ضروری به نظر می‌رسد.

چرا دست‌ها را باید شست؟
آنقدر درباره اهمیت شستن دست‌ها گفته شده که خیلی‌ها با آن عادی برخورد می‌کنند و یادشان می‌رود شنیدنش کافی نیست؛ بلکه عمل کردن به آن اهمیت دارد. اهمیت درست شستن دست‌ها در بارداری بیشتر از سایر اوقات است.
دلیلش هم به این برمی‌گردد که ویروس‌هایی مثل «سی ام وی» CMV و همچنین ویروس آبله مرغان در بارداری ممکن است به راحتی زن باردار را آلوده کنند. سی ام وی از طریق ترشح، ادرار، خون یا بزاق دهان آلوده منتقل می‌شود.
این ویروس همچنین ریسک اختلال شناختی جنین را از طریق نقص شنوایی و بینایی بالا می‌برد. به همین دلیل حتما مطمئن شوید که دست‌هایتان را با آب ولرم به مدت حداقل ۲۰ ثانیه با صابون می‌شویید. این کار یکی از مهم‌ترین ارکان رعایت بهداشت بارداری است.

موی سر و بارداری
در این دوران و اغلب در دوران شیردهی به طور موقت ممکن است دچار ریزش مو شوید؛ تنها توصیه مفید، اجتناب از روغنی شدن موها است که روند ریزش مو را تشدید می‌کند؛ لذا شست و شوی موها را به صورت یک روز در میان (نه هر روز) در نظر بگیرید.
نکته: در این شرایط کوتاه کردن موها، استفاده از انواع شامپو، سرم‌های تقویت کننده و ماسک‌های ویتامینه هیچگونه کمکی به وضع موجود نمی‌کند بلکه تنها مواد شیمیایی اضافی را به موهای شما تحمیل می‌کند. مراقبت از مو در این دوران ضروری است.

رنگ کردن موها در بارداری
رنگ های موجود در بازار چه از نوع طبیعی و گیاهی و چه از نوع صناعی، شیمیایی و آسیب‌رسان هستند. حنا نیز در دوران بارداری توصیه نمی‌شود زیرا به دلیل جذب خونی وسیعی که دارد موجب افت فشار خون می‌شود.
پس توصیه می‌شود در این دوران موها رنگ نشود اما اگر اصرار به این کار داشتید ترجیحاً رنگ های فاقد آمونیک، آن هم بعد از پایان 36 هفتگی انجام شود.

رفع موهای زائد در بارداری
تنها روش مطمئن جهت رفع موهای زائد بدن در دوران بارداری، استفاده از ژیلت‌های مخصوص بانوان است و از مصرف شمع، موم و رنگ کردن موهای زائد بپرهیزید. بند انداختن صورت نیز به سبب تحریک اعصاب صورت توصیه نمی‌شود.

حفاظت از پوست در برابر نور خورشید در بارداری
بهترین روش برای محافظت از نور شدید آفتاب، استفاده از کلاه کاسکت است.
در دوران بارداری استفاده از کرم‌های ضد آفتاب به دلیل داشتن ترتینوئین، ممنوع است اما اگر به هر دلیلی مجبور به استفاده از آن شدید، از کرم های با پایین‌ترین درجه محافظت (SPF) استفاده کنید.

دندان‌ها و بارداری
در دوران بارداری به خاطر داشته باشید حفظ بهداشت و سلامت دهان به طور مستقیم با سلامت فرزندتان در ارتباط است. حتما به طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
توصیه می‌شود برای رعایت بهداشت بارداری به محض اینکه متوجه حاملگی‌تان شدید از یک دندانپزشک وقت بگیرید و از چکاپ غافل نشوید. رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان ریسک ابتلای مادر به بیماری پریودنتال را افزایش می‌دهد.
در این بیماری لثه‌ها درگیر شده و دندان‌ها تخریب می‌شوند. این بیماری ممکن است از طریق آلوده کردن مایع آمنیوتیک به جنین هم منتقل شود و ریسک زایمان زودرس یا تولد با وزن کم را به دنبال داشته باشد.

موارد بهداشتی دهان و دندان
- مسواک و نخ دندان را بعد از هر وعده غذایی به کار ببرید.
- از مصرف بی‌رویه مواد شیرین اجتناب کنید.
- به تناوب از آب و نمک غلیط (نه دهانشویه) جهت غرغره کردن و پس از مواجهه با خونریزی لثه استفاده کنید. در صورت تناوب خونریزی لثه به دندانپزشک خود اطلاع دهید
- از خوردن همزمان غذا و نوشیدنی‌های گرم و سرد پرهیز کنید.
نکته: سه ماهه دوم بارداری بهترین زمان برای انجام اعمال دندانپزشکی است؛ در صورت بروز پوسیدگی یا عفونت دندان و لثه سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. قبل از هرگونه اقدام دندانپزشکی، بارداری خود را به اطلاع وی برسانید.

رک پستان ها و شکم و بارداری
در دوران بارداری پستان‌ها و شکم متناسب با سن بارداری رشد می‌کنند و دچار کشش پوستی، ترک و خارش می‌شوند؛ جهت پیشگیری و درمان این مشکل توصیه می‌شود به صورت روزانه (هر بار به مدت ۴ ساعت) با روغن زیتون یا عرق نعنا پوست شکم و سینه را چرب و مرطوب کنید و روی آن را نایلکس بکشید.

سینه بند و بارداری
در این دوران به دلیل دردناک بودن حرکت پستان‌ها، استفاده از سینه بند‌های مناسب و راحت توصیه می‌شود.

سوتین‌های پد دار بارداری
از حدود هفته ۱۲ بارداری به بعد سینه‌ها شروع به ترشح مایعی به نام کلستروم می‌کنند. ترشح این مایع باعث ایجاد خارش در سینه‌ها و همچنین مرطوب بودن دائمی‌شان می‌شود.
برای اینکه بهداشت بارداری را در این مورد هم رعایت کنید، با استفاده از پد یا سوتین‌های پد دار مانع از خیس شدن سینه‌ها شوید. این پدها را به طور منظم عوض کنید. مرطوب بودن دائمی سینه‌ها منجر به ایجاد شکاف نوک سینه می‌شود.

دستگاه ادراری و تناسلی بارداری
در دوران بارداری به طور طبیعی ترشحات واژن افزایش می‌یابد که ترشحاتی فاقد تحریک و بی‌رنگ و بی‌بو هستند.
با این وجود در این دوران به دلیل کاهش مقاومت بدن و تأثیر هورمون‌های بارداری بر محیط واژن ممکن است به تناوب دچار عفونت و ترشحاتی بد بو و غیرطبیعی به رنگ زرد، سفید یا سبز در این ناحیه شوید که ممکن است با سوزش و خارش همراه باشد یا نباشد؛ در صورت مواجهه با چنین ترشحاتی در اولین فرصت پزشک یا مامای خود را مطلع سازید.
نکته
- آب فراوان بنوشید.
- حتی‌الامکان به جای شلوارهای تنگ و نایلونی، دامن های نخی و راحت به تن کنید.
- لباس زیر خود را هر شب عوض کنید (زیرا شب‌ها رطوبت در این ناحیه بیشتر است).
- لباس زیر خود را با شامپو بچه یا مایع دست‌شویی بشویید و در نور مستقیم آفتاب خشک کنید، سپس روی آن اطوی خشک بکشید.
- هر روز دوش بگیرید؛ مگر اینکه پزشکتان منع کرده باشد. دوش گرفتن هر روز باعث از بین رفتن بوی بدن می‌شود که اتفاقا در این دوران ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر شده باشد. همچنین باعث احساس سبکی و راحتی بیشتر مادر خواهد شد.

کفش و بارداری

دربارداری کفش مناسب بپوشید.
- کاملاً طبی باشد.
- لژدار باشد (به ارتفاع ۵-۳ سانتی‌متر) تا فشار از روی پنجه‌ها برداشته شود.
- تنگ نباشد

استحمام و بارداری
- یک روز در میان حمام کنید.
- وقتی تنها هستید حمام نروید.
- کف حمام ننشینید بلکه برای خود صندلی مخصوص داشته باشید و آن را بعد از اتمام استحمام در مجاورت آفتاب قرار دهید.
مسافرت و بارداری
- اگر مجبور به سفر نیستید هرگونه مسافرت را به بعد از بارداری موکول کنید (زیرا هرگونه استرس سفر یا ضربه می-تواند روی بچه تأثیر منفی داشته باشد).
- در صورتی که مسافرت ضروری باشد قبل از اقدام به سفر با پزشک خود مشورت کنید.
- بهترین وسیله در این دوران جهت مسافرت ، خودروی شخصی خودتان است (هر ۲ ساعت یکبار ۱۵ دقیقه در هوای آزاد قدم بزنید)
- با کسی مسافرت کنید که از وضعیت بارداری شما مطلع باشد و مراعات حال کند.
- در طول سفر حتماً از کمربند ایمنی استفاده کنید (قسمت شانه‌ای کمربند از بین دو سینه و قسمت محیطی آن از زیر شکم و روی ران‌ها رد شود).

استراحت و فعالیت و بارداری
- استراحت طولانی باعث می‌شود فکر در تشویش باشد لذا با اجازه پزشک خود کار‌های سبک منزل (گردگیری، درست کردن غذا و ...) را با فواصل برای سرگرمی و آمادگی بدن خود انجام دهید.
- انجام ورزش‌های خوابیده به پشت، طولانی مدت، نفس‌گیر و ورزش‌هایی که بر هم زننده تعادل هستند مطلقاً ممنوع می‌باشند.
- روزی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی (صبح یا عصر) به خصوص در هوای آزاد با اجازه پزشک توصیه می‌شود.
- کوهنوردی و استفاده از تردمیل به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
- در ایران شنا کردن در استخر به دلیل داشتن کلر فراوان و تعویض دیر به دیر آب، توصیه نمی‌شود اما قدم زدن در آب با کمک همراه مفید است.

فعالیت جنسی و بارداری
- حاملگی مانعی برای انجام فعالیت جنسی نیست مگر در حاملگی‌های عارضه دار نظیر (جفت سرراهی، خونریزی واژینال، تهدید به سقط یا زایمان زودرس و ...)
- 3 هفته بعد از پایان لکه‌بینی یا خونریزی با اجازه پزشک می‌توانید به فعالیت جنسی خود ادامه دهید.
- در مورد روابط جنسی و حرکت‌هایی که برای شما ناراحت کننده است، با همسر خود صحبت کنید.
- وضعیتی را انتخاب کنید که در آن راحت باشید و در طی آن شکم و سینه‌ها تحت فشار قرار نگیرد.