اشعه ایکس در بارداری، آیا خطرناک است؟

قرار گرفتن در معرض اشعه ها در مراحل ابتدایی دوران بارداری، به دلیل اینکه سلولها به شدت در حال تکثیر بوده و نسبت به اشعه حساس تر می باشند، بافتهایی از بدن که سلول سازی سریعتری دارند اثرپذیری آنها از اشعه ایکس بیشتر می گردد و این ممکن است عوارض جبران ناپذیری را برای مادر باردار و به خصوص جنین به وجود آورد.

دکتر احمد سلطانی شیرازی ادامه داد: با وجود اینکه تاثیر اشعه ها هنوز به طور قطع مشخص نشده است، ولی باید متذکر شد که زنان باردار به خصوص در هفته های ۴ الی ۱۲ از رادیوگرافی استفاده ننمایند.

عضو هیئت علمی دانشگاه های تهران و اهواز گفت: در صورتی که پزشک لازم بداند و یا خانم باردار رادیوگرافی را انجام دهد در حالی که مطلع به باردار بودن خود نباشد، نبایست چندان نگران گردد زیرا در حال حاضر نیز نقش انجام چند رادیوگرافی ساده بر ایجاد اختلالات ژنتیکی مشخص نگردیده است.

وی اظهار کرد: میزانی از پرتو که ثابت شده می تواند منجر به ایجاد اختلالات ژنتیکی و کروموزومی گردد شاید چند صد برابر استفاده از پرتویی است که در رادیولوژی و یا سی تی اسکن استفاده می شود.

دکتر سلطانی شیرازی با بیان اینکه میزان آسیب‌های احتمالی به جنین به دوز تابیده شده اشعه ایکس و محل عکسبرداری بستگی دارد، اظهار داشت: تصویربرداری از اعضای بدن نظیر ریه در هر زمان از بارداری که دور از جنین است مشکلی را برای آنان به وجود نمی‌آورد و نیز انجام ام آر آی و سونوگرافی در دوران بارداری بلامانع می باشد.

وی افزود: درصورتی که جنین در دوره سه ماه اول بارداری بیش از حد مجاز در معرض پرتوگیری قرار گیرد، مشکلاتی همچون سقط خودبخودی را که ممکن است دچار شود هر چند که چنین موارد گزارش شده ای در دنیا نادر بوده است.

رئیس انجمن رادیولوژی خوزستان گفت: در سه ماهه دوم و سوم بارداری همان اتفاقاتی که در یک فرد عادی مثل ورم و سوختگی ممکن است رخ دهد در جنین نیز امکان پذیر می باشد؛ همچنین اندامهایی که در این ماه ها تکامل می یابند مثل روده ها، سیستم اسکلتی وعصبی، ممکن است دچار اختلالاتی مثل نقص و یا عدم تشکیل عضو گردد.

دکتر سلطانی شیرازی اظهار کرد: به طور کلی در افراد عادی در صورت مواجه با پرتوهای تشخیصی شانس ایجاد سرطان وجود ندارد اما در پرتو درمانی که اشعه ایکس به عنوان درمان برای آنها کاربرد دارد، در محلی که پرتوگیری صورت می پذیرد احتمال سرطان در اعضاء مجاور آن بیشتر می شود و در اینصورت فرد باید تحت نظر و کنترل پزشک قرار گیرند به عنوان مثال در افرای که دارای سرطان گردن هستند و در آن ناحیه پرتوگیری داشته اند شانس دچار شدن به سرطان تیروئید در آنها افزایش می یابد.

این متخصص رادیولوژی اذعان داشت: طبق تحقیقات متعدد مشخص شده است که قرارگیری جنین در معرض تابش اشعه، شانس ابتلای او را به سرطان در مراحل بعدی زندگی نسبت به هم سن‌ و سال های خود افزایش می دهد.

رئیس انجمن رادیولوژی خوزستان گفت: مادران باردار از نزدیک شدن به نیروگاه های هسته ای خودداری نمایند و حتی المقدور از اشعه موبایل، ماکروویو و کامپیوتر دوری گزینند و تنها در مواقع لزوم و اضطرار از آنها استفاده کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه بیان نمود: اگر مادران در هنگام بارداری به توصیه پزشک مجبور به پرتودرمانی و قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس باشند باید قبل از انجام، رادیولوژیست را مطلع نمایند و حتما محافظ محکمی که از جنس سرب می باشد را بروی ناحیه شکم و رحم قرار دهند تا منجر به آسیب‌های احتمالی نشوند.