باید و نباید های حاملگی، حتما بخوانید
در دوران بارداری خصوصاً ۴۰ روز اول که زمان حساس برای عادت کردن بدن مادر به وجود جنین است باید از مصرف غذاهای تند و تلخ، خوردن تره، پیاز و ترب و زیتون خام، زنجبیل و سرکه پرهیز شود.
طب سنتی به بایدها و نبایدهایی در دوران بارداری پرداخته که بانوان باردار با رعایت دستورات آن، می‌توانند دوران شیرینی را تجربه کنند. توجه به مراقبت‌های دوران بارداری از مادر و جنین، تولد نوزاد، بهداشت زن باردار و نگهداری از مادر از موضوعاتی است که متخصصان در گرایش‌ها و رشته‌های مختلف مادر و کودک چه در گذشته و چه در زمان حال در آن اتفاق نظر و تأکید دارند.
هر امتی برای رسیدن به جایگاه رفیع باید به کودکان و مادران جامعهاش نگاه ویژه داشته باشد و کودکان را از سنین پایین حتی دوران جنینی به طور شایسته و سالم پرورش دهد. از این رو در طب سنتی توجه به دوران بارداری مادر و تولد نوزاد به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و دستورالعمل‌های خاص خود را دارد. این دوران باید به گونه‌ای برای مادران سپری شود که بهترین دوران زندگی آنها رقم بخورد و بدون هیچ مشکلی آن را بگذرانند و فرزندانی سالم و تندرست به دنیا بیاورند. در کنار این مباحث، امروز ثابت شده طب سنتی برای تمام شرایط زندگی دستورالعمل داشته و می‌تواند به خوبی پاسخگوی نیازهای سلامتی انسان باشد. از این رو با مرضیه صفری مدرس دانشگاه پیام نور و آزاد همدان و محقق طب سنتی با گرایش مراقبت و بهداشت مادر و تولد نوزاد به گفت‌وگو نشستیم:
یکی از مواردی که بسیاری از مادران در دوران بارداری شکایت می‌کنند «ویار» است، راهکار آن در طب سنتی چیست؟
در کتابهای مختلف طب سنتی از دانشمندان مختلف به موضوع «ویار» به طور مفصل اشاره شده که حتی بسته به جنسیت فرزند که دختر یا پسر باشد «ویار» مادر متفاوت خواهد بود و در جنس دختر به خاطر طبع سرد او بیشتر است. «ویار» به علت فاسد شدن اخلاط بدن و سرریز شدن در معده رخ می‌دهد و مادر علاقه به خوردن گچ، خاک، مهر نماز و... دارد که برای رفع این علامات باید از ورزش نرم و کم، مانند پیاده‌روی شروع شود. استفاده از از آب داغ که به همراه عسل و شوید پخته شده باشد، سکنجبین با آب داغ، خوردن انار ترش و به، پودر زیره و زنیان به طور مساوی با مقداری شکر به صورت ناشتا نیز توصیه می‌شود. یکی دیگر از علائم خاص این دوران در بعضی از بانوان تهوع و استفراغ است که برای مادران مشمئزکننده بوده و در طب سنتی به «زلزله بدن» معروف است که اگر شدید باشد باعث تحریک و سستی جنین می‌شود. بهترین درمان آن تقویت معده با خوردن آب گرم با عسل، خوردن غذاهای خوش‌طعم مقوی مانند مویز، گل قند و نیز ماساژ دست و پا، استنشاق هوای تازه و نگه داشتن برگ نعنا در دهان است.
نگاه طب سنتی برای مراقبت و بهداشت لازم برای دوران بارداری چگونه است؟
در طب سنتی تدابیر مادر و جنین، نوزاد و تولد و تدبیر مادر بعد از زایمان در نظر گرفته شده که تدابیر مادر برای دوران بارداری بسیار مفصل است به طوری که روش پاکسازی بدن در دوران بارداری، برای کاهش پس‌مانده‌هایی ناشی از قطع قاعدگی برای مادر پیش می‌آید. ۴۵ روز اول بارداری، مادر باید از غذاهای زودهضم که محتوای مواد غذایی زیاد و حجم کم باشد استفاده کند، برای زنان باردار ضعیف آبگوشت، تخم‌مرغ نیم‌برشت، گوشت کبابی توصیه شده است.
زنان باردار با توانایی زیاد نیز باید از غذاهای نباتی اعم از حبوبات و سبزیجات استفاده کنند و در کنار تغذیه مناسب باید حرکت و ورزش معتدل، دو روز یک بار استحمام، آب میوه‌های ملین، جرعه‌جرعه نوشیدن آب گرم، دوری از پرخوری توصیه می‌شود. در دوران بارداری خصوصاً ۴۰ روز اول که زمان حساس برای عادت کردن بدن مادر به وجود جنین است باید از مصرف غذاهای تند و تلخ، خوردن تره، پیاز و ترب و زیتون خام، زنجبیل و سرکه پرهیز شود. همچنین در دوران بارداری مادر باید از حمل وسایل سنگین، نگاه کردن به هر چیز زشت، بیداری شبانه، ایستادن طولانی، نشستن بر روی دو پا و... بپرهیزد که البته ممنوعات و سفارشات بسیار وسیع‌تر از این است.
یکی از معضلات امروز که به شکل یک عمل هولناک برای خانم‌های جوان قلمداد می‌شود زایمان طبیعی است و همین باعث گرایش به سوی عمل سزارین و افزایش آن شده، راهکار طب سنتی برای زایمان طبیعی و راحت چیست؟
عمل سزارین در تمام دنیا به عنوان آخرین راه مطرح بوده که آن هم در مواقعی است که پزشک برای سلامت مادر و فرزند احساس خطر کند، توصیه می‌شود.
اما متأسفانه سزارین در یک دوره‌ای به صورت یک رسم در میان خانم‌های جوان باب شد و تا امروز هم ادامه دارد، زیرا از محاسن زایمان طبیعی و از معایب عمل سزارین خیلی کمتر صحبت شده است. در شروع ماه نهم بر حسب تحمل مزاج مادر نوشیدن شیر گاو با خرما، مصرف 15 گرم روغن بادام شیرین ناشتا، مصرف لعاب به دانه همراه با لعاب بذر کتان، عدم مصرف ادویه‌های ترش، ماساژ بدن با روغن کنجد در مادران با مزاج خشک صفرا و سودا و مصرف عرق کاسنی در هفته آخر سفارش شده است.
مادران جوان بدانند خداوند این تحمل و توانایی را در زنان گذاشته تا بتوانند درد زایمان طبیعی را برای چند ساعت تحمل کنند، اما در عمل سزارین مادر و اطرافیان برای بیش از 40 روز درگیر هستند تا محل جراحی شده عفونت نکند و مادر بتواند از بستر برخاسته و به کارهای خود برسد.
در عمل سزارین نوزاد 10 روز زودتر به دنیا می‌آید که از نظر پزشکی جنین تا لحظه آخر که موعد تولدش به صورت طبیعی است در حال تکامل و رشد است و این تولد زودهنگام خود یک نقص در عمل جراحی است. در احادیث و روایات هم به زایمان راحت و اعمال خاص آن توصیه‌هایی شده که اگر همه این موارد اعمال شود مادر لحظه شیرینی را تجربه می‌کند.
طب سنتی برای مراقبت از مادران بعد از زایمان و نگهداری از نوزاد متولد شده چه تدبیری دارد؟
باید بدن و خصوصاً سر نوزاد متولد شده را از خشکی و هوا پوشانده شود، تا ۴۰ روز او را یک روز در میان حمام کرده و بعد از آن هفته‌ای یک بار، بعد از حمام روغن‌مالی شود. در طب سنتی به قنداق کردن نوزاد حتی تا سه تا چهار ماه سفارش شده تا از اشکال اعضای بدن وی محافظت و برداشتن و جنباندن او راحت باشد. بهترین غذا هم برای نوزاد تا دو سال قمری شیر مادر است که البته باید شرایط و ویژگی‌های خاص خود را داشته باشد.
اگر نوزاد زردی کم داشت با دادن شیرخشت به همراه ترنجبین می‌توان این زردی را برطرف کرد که بهتر است مادر هم مصرف کند تا از این طریق شیر به نوزاد منتقل شود. همچنین تغذیه مادر بعد از زایمان مهم بوده تا مادر بتواند توان قبل خود را پیدا کند. مادر باید آبگوشت با گوشت سبک پرندگان، پسته، فندق و شیر بادام، زرده تخم‌مرغ عسلی، کباب، آش برنج، خرما، مویز و دم‌کرده زیرفون و بابونه مصرف کند و از خوردن کرفس، خردل و سیر و گوشت گاو و بز بپرهیزد.
در طب سنتی کیفیت شیر و شیر دادن به نوزاد چگونه مطرح شده است؟
برخلاف نظر طب امروزی که بسیار به مصرف آغوز بلافاصله بعد از تولد توسط نوزاد توصیه دارد، در طب قدیم سفارش بر این بود از وقت تولد تا 24 ساعت به طفل تا زمانی که گریه و حرکتی نکرده شیر ندهند. در ابتدای شیر دادن ابتدا بر دهان طفل عسل بمالند تا در پاکسازی و جلای معده و هضم بهتر شیر مادر کمک کند، از سوی دیگر باید از مقدار کم شروع به شیر دادن کرد تا نوزاد کم‌کم عادت کند.
شیر هم باید سفید، خوشبو، شیرین، بدون کف که نشانه نفخ بوده، معتدل در کمیت و کیفیت باشد؛ اگر شیر مادر کم بود باید مادر انواع حریره‌ها را از آرد گندم و جو، ماست به همراه شکر و تخم رازیانه مصرف کند و در غذاهای مادر از گردو برای پاکسازی بدن و زردچوبه برای ضد عفونی کردن و تسکین درد استفاده شود.
با این تفاسیر می‌توان ادعا کرد دوران بارداری یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی هر زنی است و عوارض بارداری، تغذیه، فعالیت، بایدها و نبایدها و... از جمله مسائلی است که مورد سوال و نیاز زنان در جامعه است. در کتاب طب سنتی راهکارهایی ساده و راحت برای علاج و درمان موارد بالا مشاهده می‌شود تا با به کار بستن این دستورات نسلی سالم‌تر و مادرانی شاداب‌تر داشت که در نتیجه منتهی به جامعه‌ای پویا خواهد شد.
هر امتی برای رسیدن به جایگاه رفیع باید به کودکان و مادران جامعهاش نگاه ویژه داشته باشد و کودکان را از سنین پایین حتی دوران جنینی به طور شایسته و سالم پرورش دهد. از این رو در طب سنتی توجه به دوران بارداری مادر و تولد نوزاد به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و دستورالعمل‌های خاص خود را دارد. این دوران باید به گونه‌ای برای مادران سپری شود که بهترین دوران زندگی آنها رقم بخورد و بدون هیچ مشکلی آن را بگذرانند و فرزندانی سالم و تندرست به دنیا بیاورند. در کنار این مباحث، امروز ثابت شده طب سنتی برای تمام شرایط زندگی دستورالعمل داشته و می‌تواند به خوبی پاسخگوی نیازهای سلامتی انسان باشد. از این رو با مرضیه صفری مدرس دانشگاه پیام نور و آزاد همدان و محقق طب سنتی با گرایش مراقبت و بهداشت مادر و تولد نوزاد به گفت‌وگو نشستیم:
یکی از مواردی که بسیاری از مادران در دوران بارداری شکایت می‌کنند «ویار» است، راهکار آن در طب سنتی چیست؟
در کتابهای مختلف طب سنتی از دانشمندان مختلف به موضوع «ویار» به طور مفصل اشاره شده که حتی بسته به جنسیت فرزند که دختر یا پسر باشد «ویار» مادر متفاوت خواهد بود و در جنس دختر به خاطر طبع سرد او بیشتر است. «ویار» به علت فاسد شدن اخلاط بدن و سرریز شدن در معده رخ می‌دهد و مادر علاقه به خوردن گچ، خاک، مهر نماز و... دارد که برای رفع این علامات باید از ورزش نرم و کم، مانند پیاده‌روی شروع شود. استفاده از از آب داغ که به همراه عسل و شوید پخته شده باشد، سکنجبین با آب داغ، خوردن انار ترش و به، پودر زیره و زنیان به طور مساوی با مقداری شکر به صورت ناشتا نیز توصیه می‌شود. یکی دیگر از علائم خاص این دوران در بعضی از بانوان تهوع و استفراغ است که برای مادران مشمئزکننده بوده و در طب سنتی به «زلزله بدن» معروف است که اگر شدید باشد باعث تحریک و سستی جنین می‌شود. بهترین درمان آن تقویت معده با خوردن آب گرم با عسل، خوردن غذاهای خوش‌طعم مقوی مانند مویز، گل قند و نیز ماساژ دست و پا، استنشاق هوای تازه و نگه داشتن برگ نعنا در دهان است.
نگاه طب سنتی برای مراقبت و بهداشت لازم برای دوران بارداری چگونه است؟
در طب سنتی تدابیر مادر و جنین، نوزاد و تولد و تدبیر مادر بعد از زایمان در نظر گرفته شده که تدابیر مادر برای دوران بارداری بسیار مفصل است به طوری که روش پاکسازی بدن در دوران بارداری، برای کاهش پس‌مانده‌هایی ناشی از قطع قاعدگی برای مادر پیش می‌آید. ۴۵ روز اول بارداری، مادر باید از غذاهای زودهضم که محتوای مواد غذایی زیاد و حجم کم باشد استفاده کند، برای زنان باردار ضعیف آبگوشت، تخم‌مرغ نیم‌برشت، گوشت کبابی توصیه شده است.
زنان باردار با توانایی زیاد نیز باید از غذاهای نباتی اعم از حبوبات و سبزیجات استفاده کنند و در کنار تغذیه مناسب باید حرکت و ورزش معتدل، دو روز یک بار استحمام، آب میوه‌های ملین، جرعه‌جرعه نوشیدن آب گرم، دوری از پرخوری توصیه می‌شود. در دوران بارداری خصوصاً ۴۰ روز اول که زمان حساس برای عادت کردن بدن مادر به وجود جنین است باید از مصرف غذاهای تند و تلخ، خوردن تره، پیاز و ترب و زیتون خام، زنجبیل و سرکه پرهیز شود. همچنین در دوران بارداری مادر باید از حمل وسایل سنگین، نگاه کردن به هر چیز زشت، بیداری شبانه، ایستادن طولانی، نشستن بر روی دو پا و... بپرهیزد که البته ممنوعات و سفارشات بسیار وسیع‌تر از این است.
یکی از معضلات امروز که به شکل یک عمل هولناک برای خانم‌های جوان قلمداد می‌شود زایمان طبیعی است و همین باعث گرایش به سوی عمل سزارین و افزایش آن شده، راهکار طب سنتی برای زایمان طبیعی و راحت چیست؟
عمل سزارین در تمام دنیا به عنوان آخرین راه مطرح بوده که آن هم در مواقعی است که پزشک برای سلامت مادر و فرزند احساس خطر کند، توصیه می‌شود.
اما متأسفانه سزارین در یک دوره‌ای به صورت یک رسم در میان خانم‌های جوان باب شد و تا امروز هم ادامه دارد، زیرا از محاسن زایمان طبیعی و از معایب عمل سزارین خیلی کمتر صحبت شده است. در شروع ماه نهم بر حسب تحمل مزاج مادر نوشیدن شیر گاو با خرما، مصرف 15 گرم روغن بادام شیرین ناشتا، مصرف لعاب به دانه همراه با لعاب بذر کتان، عدم مصرف ادویه‌های ترش، ماساژ بدن با روغن کنجد در مادران با مزاج خشک صفرا و سودا و مصرف عرق کاسنی در هفته آخر سفارش شده است.
مادران جوان بدانند خداوند این تحمل و توانایی را در زنان گذاشته تا بتوانند درد زایمان طبیعی را برای چند ساعت تحمل کنند، اما در عمل سزارین مادر و اطرافیان برای بیش از 40 روز درگیر هستند تا محل جراحی شده عفونت نکند و مادر بتواند از بستر برخاسته و به کارهای خود برسد.
در عمل سزارین نوزاد 10 روز زودتر به دنیا می‌آید که از نظر پزشکی جنین تا لحظه آخر که موعد تولدش به صورت طبیعی است در حال تکامل و رشد است و این تولد زودهنگام خود یک نقص در عمل جراحی است. در احادیث و روایات هم به زایمان راحت و اعمال خاص آن توصیه‌هایی شده که اگر همه این موارد اعمال شود مادر لحظه شیرینی را تجربه می‌کند.
طب سنتی برای مراقبت از مادران بعد از زایمان و نگهداری از نوزاد متولد شده چه تدبیری دارد؟
باید بدن و خصوصاً سر نوزاد متولد شده را از خشکی و هوا پوشانده شود، تا ۴۰ روز او را یک روز در میان حمام کرده و بعد از آن هفته‌ای یک بار، بعد از حمام روغن‌مالی شود. در طب سنتی به قنداق کردن نوزاد حتی تا سه تا چهار ماه سفارش شده تا از اشکال اعضای بدن وی محافظت و برداشتن و جنباندن او راحت باشد. بهترین غذا هم برای نوزاد تا دو سال قمری شیر مادر است که البته باید شرایط و ویژگی‌های خاص خود را داشته باشد.
اگر نوزاد زردی کم داشت با دادن شیرخشت به همراه ترنجبین می‌توان این زردی را برطرف کرد که بهتر است مادر هم مصرف کند تا از این طریق شیر به نوزاد منتقل شود. همچنین تغذیه مادر بعد از زایمان مهم بوده تا مادر بتواند توان قبل خود را پیدا کند. مادر باید آبگوشت با گوشت سبک پرندگان، پسته، فندق و شیر بادام، زرده تخم‌مرغ عسلی، کباب، آش برنج، خرما، مویز و دم‌کرده زیرفون و بابونه مصرف کند و از خوردن کرفس، خردل و سیر و گوشت گاو و بز بپرهیزد.
در طب سنتی کیفیت شیر و شیر دادن به نوزاد چگونه مطرح شده است؟
برخلاف نظر طب امروزی که بسیار به مصرف آغوز بلافاصله بعد از تولد توسط نوزاد توصیه دارد، در طب قدیم سفارش بر این بود از وقت تولد تا 24 ساعت به طفل تا زمانی که گریه و حرکتی نکرده شیر ندهند. در ابتدای شیر دادن ابتدا بر دهان طفل عسل بمالند تا در پاکسازی و جلای معده و هضم بهتر شیر مادر کمک کند، از سوی دیگر باید از مقدار کم شروع به شیر دادن کرد تا نوزاد کم‌کم عادت کند.
شیر هم باید سفید، خوشبو، شیرین، بدون کف که نشانه نفخ بوده، معتدل در کمیت و کیفیت باشد؛ اگر شیر مادر کم بود باید مادر انواع حریره‌ها را از آرد گندم و جو، ماست به همراه شکر و تخم رازیانه مصرف کند و در غذاهای مادر از گردو برای پاکسازی بدن و زردچوبه برای ضد عفونی کردن و تسکین درد استفاده شود.
با این تفاسیر می‌توان ادعا کرد دوران بارداری یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی هر زنی است و عوارض بارداری، تغذیه، فعالیت، بایدها و نبایدها و... از جمله مسائلی است که مورد سوال و نیاز زنان در جامعه است. در کتاب طب سنتی راهکارهایی ساده و راحت برای علاج و درمان موارد بالا مشاهده می‌شود تا با به کار بستن این دستورات نسلی سالم‌تر و مادرانی شاداب‌تر داشت که در نتیجه منتهی به جامعه‌ای پویا خواهد شد.
منبع:
فارس
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼