بواسیر بعد از زایمان چرا ایجاد می‌شود و بهترین روش درمان چیست؟

دوران بارداری و زایمان دوره‌ای است که بدن یک زن با تغییرات عمیق و گاه چالش برانگیزی روبه‌رو می‌شود. بخشی از این تغییرات کاملاً طبیعی است و بخشی دیگر می‌تواند آزاردهنده باشد؛ یکی از مشکلاتی که بسیاری از زنان پس از زایمان مطرح می‌کنند، بواسیر (هموروئید) است.

بواسیر بعد از زایمان گاهی آن‌قدر دردناک می‌شود که حتی نشستن، شیر دادن یا مراقبت از نوزاد را سخت می‌کند. بسیاری از مادران تازه زایمان‌کرده در این دوران احساس می‌کنند که “ماجراهای بارداری تمام شده، اما مشکلات تازه شروع شده‌اند.”

اگر شما هم بعد از زایمان دچار درد مقعد، تورم، خونریزی یا زائده‌ای در اطراف مقعد شده‌اید، بدانید که تنها نیستید. بواسیر پس از زایمان یکی از شایع‌ترین مشکلات این دوره است و مهم‌تر اینکه قابل درمان است آن هم با روش‌هایی که ایمن، سریع و مناسب دوران شیردهی هستند.

در این مقاله به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که چرا زنان بعد از زایمان دچار بواسیر می‌شوند، چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند و بهترین و بی‌خطرترین روش درمان چیست.

بواسیر پس از زایمان

بواسیر در واقع بزرگ شدن یا ملتهب شدن رگ‌های انتهای راست‌روده یا اطراف مقعد است. این رگ‌ها به‌طور طبیعی وجود دارند، اما زمانی مشکل‌ساز می‌شوند که تحت فشار شدید قرار بگیرند.

در بواسیر خارجی، توده یا زائده‌ی دردناک کنار مقعد ایجاد می‌شود و در بواسیر داخلی، خونریزی یا احساس سنگینی داخل مقعد دیده می‌شود. در دوران بارداری و بعد از زایمان، بدن شرایطی را تجربه می‌کند که کاملاً رگ‌های مقعد را مستعد التهاب می‌کند.

چرا بواسیر بعد از زایمان ایجاد می‌شود؟

بواسیر پس از زایمان نتیجه مجموعه‌ای از تغییرات فیزیولوژیک و فشاری است که در دوران بارداری و هنگام تولد نوزاد به رگ‌های ناحیه مقعد وارد می‌شود. این تغییرات باعث می‌شود دیواره رگ‌ها ضعیف‌تر، گردش خون کندتر و احتمال التهاب و تورم بسیار بیشتر شود. به همین دلیل بسیاری از زنان حتی اگر قبل از بارداری مشکلی نداشته‌اند، پس از زایمان با بواسیر مواجه می‌شوند.

1. فشار شدید هنگام زایمان طبیعی:

   در مرحله خروج نوزاد، فشار بسیار زیادی به کف لگن و رگ‌های اطراف مقعد وارد می‌شود و این فشار می‌تواند باعث تورم ناگهانی رگ‌ها و ایجاد بواسیر شود.

2. یبوست پس از زایمان:

   بسیاری از مادران بعد از زایمان به دلیل داروهای مسکن، بی‌تحرکی یا تغییرات هورمونی دچار یبوست می‌شوند. زور زدن هنگام دفع، فشار مستقیم روی رگ‌های مقعد وارد می‌کند و باعث ایجاد بواسیر می‌شود.

3. تغییرات هورمونی دوران بارداری و شیردهی:

   افزایش پروژسترون، دیواره رگ‌ها را شل می‌کند و جریان خون را کند می‌سازد؛ همین موضوع احتمال التهاب و ورم را بالا می‌برد.

4. فشار وزن جنین و بزرگ شدن رحم:

   در ماه‌های پایانی، رحم سنگین روی عروق لگنی قرار می‌گیرد و بازگشت خون را سخت می‌کند. این اختلال در جریان خون یکی از دلایل مهم بروز بواسیر پس از زایمان است.

5. نشستن و بی‌تحرکی پس از زایمان:

   به‌خصوص در مادرانی که سزارین انجام داده‌اند یا روزهای اول تحرک کمی دارند، فشار زیادی روی عروق اطراف مقعد وارد می‌شود و خطر بواسیر افزایش می‌یابد.

علائم بواسیر بعد از زایمان

بواسیر بعد از زایمان برای خیلی از مادرها تجربه‌ای هم دردناک است، هم گیج‌کننده. بعضی‌ها فکر می‌کنند این درد و سوزش «طبیعیِ بعد از زایمان» است و باید تحملش کنند، در حالی‌که خیلی از این علائم نشانه‌ی هموروئید است و قابل درمان. شناخت علائم بواسیر کمک می‌کند فرق آن را با دردهای معمول بعد از زایمان تشخیص بدهید و اگر لازم بود، زودتر به پزشک مراجعه کنید تا هم کیفیت زندگی‌تان بهتر شود، هم مراقبت از نوزاد برایتان راحت‌تر شود.

• درد هنگام دفع مدفوع

  شایع‌ترین علامت است. ممکن است هنگام اجابت مزاج احساس سوزش، تیر کشیدن یا درد تیز در مقعد داشته باشید؛ گاهی این درد چند دقیقه تا چند ساعت بعد از دفع هم ادامه می‌یابد.

• خونریزی مقعدی

  دیدن خون روشن روی دستمال توالت، روی مدفوع یا داخل کاسه توالت یکی از نشانه‌های بواسیر (به‌ویژه بواسیر داخلی) است. معمولاً خون‌ریزی بدون لخته و به رنگ قرمز روشن است.

• وجود توده یا زائده کنار مقعد

  در بواسیر خارجی، ممکن است برآمدگی نرم یا سفتی در اطراف دهانه مقعد لمس کنید؛ گاهی شبیه «گوشت اضافه» یا «تاول دردناک» توصیف می‌شود. اگر این توده سفت و خیلی دردناک باشد، احتمال هموروئید ترومبوزه وجود دارد.

• خارش و سوزش اطراف مقعد

  التهاب پوست اطراف مقعد باعث خارش، سوزش و احساس ناراحتی مداوم می‌شود؛ به‌ویژه بعد از نشستن طولانی‌مدت یا پس از دفع.

• احساس فشار، سنگینی یا پر بودن در ناحیه مقعد

  بعضی مادران می‌گویند «انگار چیزی آنجا هست و کاملاً خالی نمی‌شود». این حس می‌تواند نشانه بواسیر داخلی باشد.

• درد هنگام نشستن یا شیردهی

  اگر هنگام نشستن، مخصوصاً روی سطح سفت، احساس درد یا ناراحتی در ناحیه مقعد دارید و این وضعیت در زمان شیردهی طولانی آزاردهنده می‌شود، احتمال بواسیر خارجی زیاد است.

• تورم و حساسیت به لمس

  پوست اطراف مقعد ممکن است متورم، قرمز و به لمس حساس باشد؛ گاهی حتی تماس دستمال یا شست‌وشوی ناحیه هم دردناک است.

اگر چند مورد از علائم بالا را هم‌زمان تجربه می‌کنی، به‌خصوص اگر خونریزی یا درد شدید وجود دارد، بهتر است آن را به «خستگی و فشار زایمان» نسبت ندهی و حتماً با پزشک مشورت کنی؛ چون هرچقدر زودتر برای بواسیر بعد از زایمان اقدام شود، درمانش ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌دردتر خواهد بود.

بهترین روش درمان بواسیر بعد از زایمان: لیزر درمانی

در صورتی که بواسیر شدید باشد، به خونریزی منجر شود یا با درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکند، لیزر درمانی بهترین و کم‌عارضه‌ترین گزینه است به‌خصوص برای زنان تازه زایمان‌کرده.

• بدون بیهوشی انجام می‌شود

• درد بسیار کمی دارد

• بدون بخیه و بدون خون‌ریزی است

• انجام آن کمتر از ۳۰ دقیقه زمان می‌برد

• امکان بازگشت سریع مادر به مراقبت از نوزاد

• سازگار با دوران شیردهی

لیزر بواسیر خارجی و داخلی با دقت بسیار بالا انجام می‌شود و بافت ملتهب را بدون آسیب به بافت سالم از بین می‌برد. این روش برخلاف جراحی سنتی، نیاز به بستری ندارد و عوارض آن حداقل است.

در تهران، دکتر سعید نجاری (جراح و متخصص بیماری‌های نشیمنگاهی) از جمله پزشکانی است که سال‌هاست در زمینه درمان لیزری هموروئید فعالیت می‌کند و بسیاری از مادران پس از زایمان، به دلیل دوره نقاهت کوتاه لیزر، از این روش برای بهبود سریع استفاده کرده‌اند.

دکتر نجاری در هیوا لیزر که یکی از مراکزی است که درمان‌های کم تهاجمی نشیمنگاهی را به‌صورت سرپایی و با لیزر انجام می‌دهد، این درمان را بدون بستری شدن و به هدف کمک به بیماران به‌خصوص مادرانی که نیاز به بهبود سریع دارند انجام میدهد. همین موارد باعث شده بسیاری از مراجعه‌کنندگان پس از زایمان، لیزر را به‌عنوان یک گزینه ایمن و کوتاه‌مدت انتخاب کنند.

در پایان بدانید که:

بواسیر بعد از زایمان یکی از مشکلات رایج، اما کاملاً قابل‌درمان است. تغییرات فیزیولوژیک بارداری، فشار هنگام زایمان، یبوست و کم تحرکی همگی در ایجاد این مشکل نقش دارند.

در اغلب موارد، درمان‌های خانگی و دارویی برای کاهش علائم کافی هستند؛ اما اگر بواسیر شدید باشد یا با زندگی روزمره تداخل ایجاد کند، لیزر درمانی یکی از بهترین گزینه‌ها برای مادران تازه زایمان کرده محسوب می‌شود روشی سریع، ایمن، کم درد و سازگار با دوران شیردهی.

اقدام به‌موقع، رسیدگی به علائم و مشورت با پزشک متخصص، نه‌تنها باعث کاهش درد می‌شود، بلکه از بروز عوارض آینده نیز جلوگیری می‌کند.