انتخاب نوع زایمان، ترس زنان ایرانی

بعضی می گویند فرهنگ زایمان طبیعی سال هاست که ازکشور ما رخت بر بسته! درحالی که در خارج از مرزها اکثریت به امید زایمان طبیعی به اتاق زایمان می روند و فقط درصد کمی مجبور به انجام سزارین می شوند. حالا سال هاست ثابت شده عوارض زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد کمتر از سزارین است و دوره نقاهت آن هم بسیار آسان تر و کوتاه تر است. اما چرا خانم ها و حتی پزشکان در ایران اکثرا سزارین را ترجیح می دهند؟

چرا سزارین رواج پیدا کرد

در سال های اخیر در مقطعی تعداد متخصصان زنان و زایمان به دلیل مهاجرت به خارج و ... به میزان قابل توجهی کاهش یافت. انجام زایمان طبیعی احتیاج به حضور و آمادگی شبانه روزی متخصصان زنان و زایمان داشت بنابراین با کمبود تعداد متخصصان نسبت انجام زایمان طبیعی برای همه در آن دوره خیلی امکان پذیر نبود. از طرف دیگر تمام روش های زایمان بی درد که این روزها در دنیا رایج شده است متاسفانه در اکثر مراکز ایران اجرا نمی شود یا به طور ناقص اجرا می شود. درد زایمان یکی از دردهای بسیار شدید پزشکی است و برای کاهش آن امروزه در دنیا از روش هایی چون یوگا، لاماز، طریقه تنفس صحیح، بیهوشی با گاز، طب سوزنی، زایمان در آب و زایمان اپیدورال یا بی حسی از کمر استفاده می شود که متاسفانه بیشتر این روش ها به صورت محدود در بیمارستان های اندکی در تهران انجام می شوند یا آنقدر تعداد بیماران زیاد است که بیمارستان ها واقعا امکان انجام این همه زایمان با اپیدورال یا با روش های دیگر را ندارند. درحالی که سزارین فقط در عرض نیم ساعت انجام می شود و بیماران هم فکر می کنند پزشکان با عمل سزارین از بیماران شان راضی تر هستند.

چرا همه از سزارین سر صبح راضی هستند!

وقتی یک سزارین سر صبح و نیم ساعته انجام می شود همه راضی تر هستند و خستگی کمتر خواهد بود و بیماردرد کمتری دارد. امروزه هم بیماران تحمل دردشان کم است و حوصله ندارند و هم برای متخصصان زنان و زایمان انجام یک سزارین تمیز و بدون مشکل سر صبح خیلی راحت تر است تا یک زایمان طبیعی ساعت ۲ نیمه شب که چند بار هم ممکن است طی آن ضربان قلب جنین بیفتد و دلهره و اضطراب به پزشک و بیمار منتقل شود. اینها همه باعث می شوند بیماران و پزشکان به طرف سزارین کشیده شوند اما در خارج از کشور کسی نمی پرسد من باید زایمان طبیعی کنم یا سزارین؟ همه برای زایمان طبیعی به اتاق زایمان می روند و بعد بر حسب موقعیت شان پزشک تصمیم گیری می کند.

باید با خانم های باردار کلنجار برویم!

در خارج از کشور هم حدودا ۱۵ تا ۲۰ درصد زایمان ها به سزارین ختم می شود. در این صورت بیمار دلخور نمی شود که چرا من را سزارین کردید! زیرا همه می دانند که تشخیص این موضوع با پزشک است. برای مثال اگر قد بیمار خیلی کوتاه باشد اسکن و معاینه لگن می شود و اگر مشکل دیگری داشته باشد و نتواند زایمان طبیعی کند به او تذکر داده می شود. در غیر این صورت وارد اتاق زایمان می شود و پروسه زمان پیشرفت می کند. اگر پیشرفت زایمان خوب باشد، قلب جنین افت نداشته باشد و هیچ مشکل اضافه دیگری مانند فشار خون و بیماری قلبی مطرح نباشد ۸۰ درصد از بیماران به راحتی زایمان طبیعی را انجام می دهند. از طرفی استفاده از وسایلی چون فورسپس و وکیوم به خصوص در زایمان های اپیدورال بسیار شایع تر است و چون در فرهنگ بیمار جاافتاده، خیلی راحت تر قبول می کند که پزشک از این وسایل استفاده کند. اما در ایران باید برای گذاشتن فورسپس و وکیوم با بیمار کلنجار برویم چراکه خیلی ها آن را قبول نمی کنند. درصورتی که وکیوم ها پلاستیکی و خیلی نرم هستند و اگر به موقع گذاشته شوند هیچ گونه آسیبی به نوزاد نمی رسانند و فاز سخت آخر زایمان را که بیمار گاهی اوقات خسته می شود و نمی تواند زور بزند و همکاری کند را کوتاه می کند و در عین حال باعث می شود اکسیژن بیشتری به بچه برسد.همه این موارد فرهنگ سازی می خواهد و به این زودی ها در ایران جا نخواهد افتاد.

افتادگی مثانه در سزارین هم رخ می دهد

مشکل افتادگی مثانه یا کف لگن در زایمان طبیعی نسبت به سزارین کمی بیشتر است زیرا فشار فیزیکی که سر نوزاد با ۱۰ سانتی متر قطر به عضلات و اعصاب لگن وارد می کند مسلما بیشتر است. با این حال برای این مسئله هم راهکارهایی وجود دارد از جمله اینکه برشی که در قسمت پایین می دهیم را درست مثل روز اول ترمیم می کنیم. علاوه براین با انجام ورزش های مخصوص بعد از زایمان از جمله «کگل» برای ۶ تا ۸ هفته و مراجعه به فیزیوتراپ و انجام بیوفیدبک تراپی و استفاده از وسیله مخصوص برای تحریک عضلات کف لگن می توان این عضلات را به حالت اولیه برگرداند. البته این مسئله فقط در همان ۶ تا ۸ جلسه تمام نمی شود و فرد باید تا آخر عمر این ورزش ها را انجام دهد. حتی در سزارین نیز این افتادگی ها ایجاد می شود. بیماران زیادی هستند که بعد از دو یا سه بار سزارین دچار افتادگی لگن و بی اختیاری ادرار می شوند زیرا هورمون هایی که در بارداری ترشح می شوند تمام عضلات بدن را شل می کنند و این شل شدن هر دفعه تکرار می شود و منجر به افتادگی می شود. اما خب مسلما در سزارین چون آسیب موضعی کمتر است افتادگی کمتر خواهد بود.

نگران مشکل ارتباط بعد از زایمان نباشید

در زایمان طبیعی و سزارین برشی که روی شکم و ناحیه تناسلی داده می شود طوری بخیه زده می شود که دقیقا به حالت اولیه اش برگردد.بیشتر از همه شلی عضلات ناحیه تناسلی مطرح است که ممکن است بعدها در رابطه زناشویی زوج مشکل به وجود بیاورد که این مسئله نیز با انجام ورزش های کگل تا ۹۵ درصد برطرف می شود. با این حال در ایران چون بعد از زایمان خانم ها مشغول بچه داری، کار و ... می شوند فراموش می کنند به خودشان برسند و این مشکلات در ایران خیلی بیشتر دیده می شود.

زایمان طبیعی بعد از سزارین

اگر مشکل تنگی لگن مطرح نباشد و علت دیگری برای سزارین مثل افت صدای قلب جنین وجود داشته باشد فرد می تواند بعد از سزارین، زایمان بعدی را طبیعی انجام دهد. اما در زایمان دوم باید وسایل خاصی برای کنترل پیشرفت زایمان در دسترس باشد تا فشار داخل رحم و صدای قلب جنین اندازه گیری شود و پالس اکسی متری روی گونه جنین قرار داده شود. متاسفانه این ۳ وسیله در ایران وجود ندارد اما با کنترل صدای قلب و حضور یک متخصص در اتاق زایمان و با قبول مقداری ریسک می توان این کار را انجام داد.

سزارین باعث نازایی می شود؟

در تکرار سزارین محدودیتی وجود ندارد اما هرچه تعداد سزارین ها بالاتر می رود خطر نیز بیشتر می شود. معمولا بعد از سه یا چهاربار سزارین شکم به قدری چسبندگی پیدا می کند که برگشتن به آناتومی طبیعی مثانه و رحم بسیار مشکل می شود و قسمتی که برش داده شده آنقدر نازک می شود که احتمال پارگی رحم قبل از زایمان به وجود می آید. متاسفانه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از افرادی که سزارین داشته اند برای بار دوم که می خواهند بچه دار شوند موفق نمی شوند و وقتی از لوله های رحم شان عکسبرداری می شود اکثرا چسبندگی دارند. درواقع هرگونه دستکاری و عمل جراحی که روی شکم انجام می شود از آپاندیس گرفته تا کیست تخمدان و سزارین مقدار کمی چسبندگی ایجاد می کند و این چسبندگی می تواند لوله های رحمی را ببندد و منجر به نازایی شود.

زایمان طبیعی بهتر است چون ...

عوارض زایمان طبیعی یک سوم سزارین و دوره نقاهتش خیلی کمتر است و در آن از ماده بیهوشی استفاده نمی شود. نوزادی که با زایمان طبیعی به دنیا می آید ریه هایش خالی است و احتمال بیماری مشکل تنفسی گذرای نوزادی برایش کمتر است. این نوزادان وقتی به دنیا می آیند خیلی هوشیارتر هستند و کمتر به اکسیژن نیاز پیدا می کنند و زیردستگاه هود (و دستگاه مراقبت ویژه) نمی مانند. این مزایا حدود ۲۰ سال است که اثبات شده اما متاسفانه در ایران این فرهنگ هنوز جا نیفتاده است. درد زایمان طبیعی بعد از زایمان کمتر است اما قبل زایمان بیشتر است که اگر هم از روش های بدون درد استفاده شود دیگر بیمار دردی حس نخواهد کرد. علاوه براین برش آن کوچک تر و در حد ۵سانتی متر است و فقط ۳ تا ۴ لایه شکم باز می شود اما در سزارین حدودا ۷ لایه از شکم باز می شود.