فواید زایمان طبیعی، مادر و نوزاد سالم تر؟

سزارین، یک عمل جراحی است که با وجود داشتن عوارضی چون بیهوشی به وفور در کشور ما انجام می‌شود. در حالی که امروزه حتی در کشورهای پیشرفته دنیا هیچ پزشکی نمی‌تواند بدون یک علت پزشکی قابل قبول اقدام به سزارین کند و چیزی به عنوان سزارین اختیاری که ما در ایران داریم، وجود ندارد.

سزارین یک عمل جراحی بزرگ
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان به بهانه روز جهانی ماما در‌این‌باره می‌گوید: سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب می‌شود و مانند دیگر اعمال جراحی به بیهوشی نیاز دارد. حتی خطر ابتلا به خونریزی، عفونت، احتمال نیاز به انتقال خون و خطر ناشی از بیهوشی در مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی کرده‌اند. حتی مدت بستری شدن مادر بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است.

زایمان فیزیولوژیک یا سزارین
دکتر فاطمه سروی، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی نیز در این باره می‌گوید: تا وقتی مادر می‌تواند زایمان فیزیولوژیک داشته باشد بهتر است از سزارین اجتناب کند؛ چراکه عوارض بیهوشی عمومی در زنان باردار به دلیل حجم بالای شکم و فشار روی عروق و عدم تخلیه گوارشی بسیار بالاتر از بیماران عادی است. از طرفی سیستم جریان شریانی وریدی در فرد باردار بسیار متفاوت است و این مورد نیز در بروز عوارض بیهوشی موثر است.

دکتر لاهوتی با تاکید بر این که زایمان طبیعی به طور معمول یک روند فیزیولوژیک و دردناک است، اما وقتی با سیر طبیعی خود پیش می‌رود، درد آن قابل تحمل خواهد بود، می‌افزاید: در صورت آگاه بودن مادر از روند طبیعی زایمان و وارد بودن عامل زایمان و مدیریت درست، روند زایمان (چه به لحاظ علمی و چه از نظر حمایت روانی مادر) بخوبی انجام می‌شود و یکی از لذتبخش‌ترین تجربیات مادر خواهد بود.

ترس از درد زایمان طبیعی
متاسفانه در کشور ما در صورتی که انتخاب به عهده خود بیماران و حتی پزشکان گذاشته شود، بیشتر آنها سزارین را به عنوان راه تولد نوزاد انتخاب می‌کنند که شاید اولین علت آن، ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد.‌در حال حاضر تمهیداتی اندیشیده شده که انجام زایمان طبیعی به روش مطمئن انجام شود.

عامل مهم ایجاد ترس از زایمان طبیعی
دکتر لاهوتی با اشاره به این که عامل مهم ایجاد چنین ترسی، تصوری است که در بارداران نسبت به کمبود امکانات در زایمان طبیعی و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی وجود دارد، می‌گوید: در حقیقت مادر باید مطمئن باشد در هر ساعتی که وقت زایمانش فرا برسد، شرایط بیمارستانی همانند آنچه در سزارین در اختیار باردار قرار می‌گیرد، فراهم است و او می‌تواند در فضایی مناسب به طور طبیعی زایمان کند.

بی‌دردی موقع زایمان
دکتر سروی نیز تاکید می‌کند: روش‌های آماده‌سازی قبل از زایمان طبیعی با حضور باردار و همسرش از اوایل حاملگی باید آغاز شود و بهره‌گیری از روش‌های مختلف چون روش تنفس ویژه نیز به زنان باردار باید آموزش داده شود. همچنین روش‌هایی چون بی‌دردی موقع زایمان از طریق بی‌حسی‌های اپیدورال و گازهای استنشاق موقع زایمان در بیمارستان‌ها قابل اجراست که از درد زایمان طبیعی خواهد کاست.

به سر فرزندم فشار وارد نشود
برخی بارداران فکر می‌کنند سزارین برای نوزادشان بهتر است؛ چراکه هنگام زایمان، برخلاف زایمان طبیعی فشار بر سر بچه وارد نمی‌شود.‌این متخصص زنان این تصور را به کلی نادرست می‌داند و توضیح می‌دهد: فشاری که جنین هنگام زایمان طبیعی تحمل می‌کند برای او مفید است، چون با حالت مکشی که ایجاد می‌کند ریه‌های جنین را پاک می‌کند. به همین دلیل است که نوزادان حاصل زایمان طبیعی مشکلات تنفسی کمتری نسبت به سزارینی‌ها دارند. پس از بابت فشار روی سر جنین نیز نباید نگران بود چون استخوان‌های سر وی به نحوی است که این فشار را بخوبی تحمل می‌کند و هیچ عارضه‌ای برایش پیش نمی‌آورد.

سر جنین هنگام عبور از کانال زایمان بخوبی تغییر شکل پیدا می‌کند و متناسب با آن می‌شود تا روند زایمان با کمترین مشکل انجام شود. مگر در مواردی که سر جنین نسبت به لگن مادر، بزرگ باشد که در این هنگام سزارین برای مادر و جنین مفید و ضروری است. حتی در یک تحقیق روشن شده است نوزادانی که با روش طبیعی به دنیا آمده‌اند، بهره هوشی بالاتری دارند.

چرا پزشکان سزارین را پیشنهاد می‌کنند؟
سزارین یک عمل قابل برنامه‌ریزی است و زمان انجام آن نیز با برنامه‌های پزشک قابل تطبیق است؛ بنابراین پزشکانی که بیماران خود را سزارین می‌کنند راحت‌تر می‌توانند برنامه‌های شغلی و زندگی خود را مدیریت کنند.

دکتر لاهوتی با بیان این مطالب می‌گوید: از سوی دیگر، زایمان نیازمند همکاری فعالانه مادر تا لحظه آخر است و مسلما در صورتی که مادر خسته شود یا به هر دلیلی همکاری نکند روند زایمان با وقفه مواجه خواهد شد، اما در سزارین نیازی به کمک مادر نیست و پزشک به تنهایی کنترل اوضاع را به دست می‌گیرد. بعلاوه سزارین به نظر قابل پیش‌بینی بوده و ریسک مشکلات مادر و کودک طی آن به نظر راحت‌تر و قابل حل می‌آید.

مزایای زایمان طبیعی

ـ مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند هنگام شیردهی و دادن آغوز به نوزاد موفق‌تر هستند، زودتر به شرایط قبلی برمی‌گردند و بهتر می‌توانند به نوزاد خود رسیدگی کنند.

ـ زایمان طبیعی از نظر اقتصادی نیز به نفع خانواده و جامعه است.

ـ در زایمان طبیعی، خانم‌ها تناسب اندام خود را با انجام ورزش‌های مناسب سریع‌تر از مادران سزارین شده به دست می‌آورند.

ـ در مورد افتادگی‌های ارگان‌های لگن مثل مثانه نیز بجز در زایمان‌های بسیار سخت و طولانی، خطر افتادگی در خانم‌های زایمان طبیعی به نسبت سزارین چندان بیشتر نیست.

ـ فقط گاهی به دلایل پزشکی ، زایمان باید از طریق سزارین انجام شود.