پمپ درد سزارین، هزینه و عملکرد

«پمپ درد» برای تسکین درد سزارین چقدر موثر است؟
درباره عملکرد پمپ درد با دکتر نوشین نظری، متخصص زنان و زایمان، گفت وگو نمودیم. اگر می خواهید بدانید پمپ درد چیست و چطور کار می کند این مطلب را از دست ندهید.

پمپ درد، آری یا خیر؟
دکتر نوشین نظری درباره استفاده از پمپ درد می گوید: بر این عقیده هستیم که شایسته نیست هیچ انسانی در دنیا درد بکشد؛ این دستورالعمل کلاسیک است و به بقراط بر می گردد. به لحاظ انسانی و حقوق بشر وقتی می توان درد را تسکین داد، نباید از آن فروگذار کرده و بیمار نباید آن را تحمل کند. علم پزشکی و تیم درمان موظف است با بهترین داروها و دستگاه های روز، درد بیمار را تسکین دهد؛ به شرط آنکه بدون عارضه باشد.

بر اساس همین اصل انسانی است که پمپ درد ساخته شده تا بتواند درد بیمار را بدون عارضه کاهش دهد. من به بیمارانم توصیه می کنم که اگر به لحاظ اقتصادی مشکلی ندارند از این دستگاه استفاده کنند. در غیر این صورت می توان با هزینه های کمتر کاری معادل همین پمپ های درد انجام داد؛ یعنی استفاده از شیاف های مسکن و تزریق های عضلانی.

در حال حاضر این دستگاه در مراکز خصوصی وجود دارد و زمانی برای بیمار مورد استفاده قرار می گیرد که از قبل آن را انتخاب کرده باشد زیرا ممکن است کسی تمایل نداشته باشد از پمپ درد استفاده کند.

عملکرد پمپ درد چگونه است؟
دکتر نظری، عملکرد پمپ درد را این طور توضیح می دهد: بعد از انواع جراحی، درد در بدن حس می شود که برای تسکین این دردها می توان از پمپ درد استفاده کرد. این دستگاه از یک پمپ و کیسه نگهدارنده دارو تشکیل شده که می توان از انواع داروها در آن استفاده کرد. بعد از عمل جراحی، این دستگاه توسط پزشک متخصص بیهوشی و براساس وضعیت و نیاز واقعی بیمار طوری تنظیم می شود که هر چند دقیقه یک بار دوز مشخصی از داروی مسکن را به بدن بیمار وارد کند.

زمان مشخصی نیز برای دستگاه تعیین و در راس زمان داده شده به دستگاه، دارو به شکل قطره داخل خون تزریق می شود. در استفاده از این پمپ نیازی نیست که پرستار هر چند ساعت یک بار دارو برای بیمار تزریق کند؛ خود دستگاه این کار را انجام خواهد داد. اصطلاح پمپ درد بین مردم رایج شده اما اسم اصلی این دستگاه پمپ PCA است.

در برخی موارد پمپی در دسترس بیمار قرار می گیرد و دکمه ای روی آن وجود دارد که اگر بیمار احساس درد داشته باشد آن را فشار می دهد تا یک دوز از دارو توسط دستگاه وارد بدنش شود. البته به این شکل نیست که بیمار هرقدر می خواهد پمپ را فشار بدهد و مسکن دریافت کند.

حداکثر مقدار مجاز دارو که بیمار می تواند آن را دریافت کند، توسط متخصص تنظیم می شود که بیش از آن وارد بدن بیمار نشود. پس از مصرف این میزان دارو، هرقدر که پمپ توسط بیمار فشرده شود، باز هم داروی اضافی تزریق نخواهد شد. البته بیمار تصور می کند که دارو تزریق می شود و اثر تلقینی دارد اما دستگاه بیش از دوز مشخص شده، عمل نخواهد کرد.

بنابراین همه چیز تحت کنترل و نظارت پزشک خواهد بود و تنظیم شده است. در موارد دیگر پمپ در دست بیمار نخواهد بود و براساس تنظیماتی که انجام شده به طور خودکار دارو از پمپ آزاد شده و به بدن بیمار وارد خواهد شد.

پمپ درد چه زمانی استفاده می شود؟

پمپ درد یک نوع است اما می توان نوع و دوز دارو را متناسب با وضعیت بیمار تغییر داد، بنابراین انواع و اقسام این پمپ وجود دارد که کاربردهای خاص خود را دارد. از این دستگاه فقط برای 24ساعت پس از عمل جراحی که میزان درد بالاست استفاده می شود، زیرا پس از این زمان بیمار می تواند مسکن ها را به شکل خوراکی مصرف کند و نیازی به تزریق مکرر نیست.

ممکن است پمپ درد پس از بیهوشی بیمار و قبل از جراحی به بیمار وصل شود. در روش بعدی ممکن است پس از اتمام جراحی و قبل از به هوش آمدن بیمار پمپ درد را به بیمار وصل می کنند. در هر دوی این روش ها بیمار پس از جراحی و زمانی که به هوش می آید، دردی احساس نخواهد کرد.

مزیت پمپ درد نسبت به مسکن های معمول چیست؟

تفاوت اساسی این دستگاه و تزریق معمولی داروهای مسکن برای بیماران در این است که در تزریق معمولی لازم است هرچند ساعت یک بار تزریق مسکن توسط پرستار انجام شود. این مسکن تا مدتی درد را تسکین می دهد اما زمانی که میزان آن در خون کم شود، بیمار دوباره درد را احساس خواهد کرد و دوباره تزریق انجام خواهد شد. یعنی در فواصل بین یک تزریق تا تزریق بعدی، بیمار زمانی درد را حس خواهد کرد تا دوباره مسکن در خون جریان یابد.

اما در این پمپ میزان یکنواخت و ثابتی از مسکن در خون وجود خواهد داشت و دوز دارو در خون هیچ گاه به صفر نمی رسد. این مکانیسم باعث می شود فاصله ای بین تزریق مجدد مسکن به وجود نیاید و تسکین درد یکنواخت و دائمی است.

هزینه پمپ درد چقدر است؟

اینکه برای تسکین درد از پمپ استفاده شود یا شکل معمولی مسکن ها، بستگی به انتخاب بیمار دارد. از آنجا که پمپ درد هزینه بر است و از حدود 200هزار تومان به بالا هزینه دارد، خود بیمار باید انتخاب کند که از چه نوع مسکنی برایش استفاده شود.

مسلما در استفاده از پمپ درد، بیمار هیچ دردی را احساس نمی کند اما در مسکن های معمولی پس از اینکه تاثیر دارو ازبین برود دوز بعدی تجویز می شود. اگرچه اکثر مادرانی که برای سزارین مراجعه می کنند، آگاهی لازم را دارند، اما پزشک هم اطلاعات لازم را به مادران می دهد و انتخاب را به عهده خود بیمار می گذارد.