کدام زایمان بهتر است طبیعی یا سزارین؟

شاید به جرات بتوان گفت که برای یک خانم باردار یکی از مهم ترین نگرانی های ذهنی، درباره زایمان و نحوه انجام آن است. البته طی دو دهه اخیر در ایران، بسیاری از خانم ها از همان ابتدای بارداری، سزارین را به عنوان روش مطمئن برای زایمان برمی گزینند، در حالی که برتری های زایمان طبیعی نسبت به سزارین از نظر علمی و تجربی به اثبات رسیده است.

زایمان طبیعی یا سزارین
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان می گوید: زایمان، امری طبیعی است و معمولا با همکاری مادر و فرد انجام دهنده براحتی انجام می شود، اما گاهی عوامل متعددی وجود دارد که پزشک تصمیم می گیرد زایمان را به شیوه سزارین انجام دهد. البته روند زایمان در تمام خانم ها یکسان نیست و عوامل متعددی ازجمله عوامل ذاتی و اکتسابی مانند برخی بیماری ها می تواند سیر حاملگی را تغییر دهد و باعث شود زایمان به صورت طبیعی انجام نشود، اما درکل فقط درصد معدودی از زایمان ها به زایمان غیرطبیعی منجر می شود و بیشتر خانم ها می توانند زایمان طبیعی داشته باشند.

جالب است بدانید که سزارین یک جراحی بزرگ است و به طور متوسط ۱۰ درصد زایمان ها در جهان به روش سزارین انجام می شود، اما طبق آمار رسمی در ایران حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد زایمان ها به صورت سزارین صورت می گیرد و طبق آمار غیررسمی در ایران، سزارین پنج برابر دیگر نقاط جهان است.

ترس از زایمان طبیعی
دکتر لاهوتی در پاسخ به این پرسش که چرا ایران، از رکوردداران عمل سزارین در دنیاست، می گوید: شاید اولین علت تمایل بیماران به سزارین، ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد و عامل مهمی که این ترس را ایجاد می کند، کمبود امکانات در زایمان طبیعی، تسهیلات کمتر بیمه و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی باشد. در حقیقت مادر باید مطمئن باشد که در هر ساعتی که وقت زایمانش فرابرسد، شرایط بیمارستانی همانند آنچه در سزارین در اختیار باردار قرار می گیرد، فراهم است و او می تواند در فضایی مناسب به طور طبیعی زایمان کند.

این متخصص اضافه می کند: علت دیگر افزایش تعداد سزارین، خود بیماران هستند. متأسفانه برخی خانم ها سزارین را مثل یک پدیده می پندارند و فکر می کنند هر کس مدرن تر یا امروزی تر است، باید سزارین شود. در حالی که امروزه حتی در کشورهای پیشرفته دنیا، زایمان طبیعی را یک موفقیت بزرگ برای زنان می دانند و سزارین را یک شکست تلقی می کنند به طوری که کلوپ های حمایت از سزارینی ها تشکیل می شود تا آنها را از نظر روحی حمایت کنند چراکه معتقدند سزارینی ها قادر به کسب یک موفقیت بزرگ نشده اند.

نوزادانی سالم تر به دنیا بیاورید
برخی بارداران فکر می کنند سزارین برای نوزادشان بهتر است، چراکه هنگام زایمان، برخلاف زایمان طبیعی فشار بر سر بچه وارد نمی شود.

دکتر لاهوتی با تاکید بر نادرست بودن چنین تصوری توضیح می دهد: فشاری که جنین هنگام زایمان طبیعی تحمل می کند برای او مفید است، چراکه با حالت مکشی که ایجاد می کند ریه های جنین را پاک می کند. به همین دلیل است که نوزادان زایمان طبیعی مشکلات تنفسی کمتری نسبت به سزارینی ها دارند. از بابت فشار روی سر جنین نیز نباید نگران بود چون استخوان های سر وی به نحوی است که این فشار را بخوبی تحمل می کند و هیچ عارضه ای برایش پیش نمی آورد، مگر در مواردی که سر جنین نسبت به لگن مادر، بزرگ باشد که در این هنگام سزارین برای مادر و جنین مفید و ضروری است. حتی در یک تحقیق روشن شده است نوزادانی که با روش طبیعی به دنیا آمده اند، بهره هوشی بالاتری دارند.

سزارین نباید انتخابی باشد
دکتر لاهوتی با نادرست دانستن سزارین های انتخابی از سوی مادر باردار ادامه می دهد با این که سزارین عملی پیشرفته محسوب می شود، ولی عمل جراحی بزرگی است که در صورتی که برای بیمار واجب نباشد، اصلا عاقلانه نیست. امروزه حتی در آمریکا نیز هیچ پزشکی نمی تواند بدون یک علت پزشکی قابل قبول اقدام به سزارین بیمار کند و چیزی به عنوان سزارین اختیاری که ما در ایران داریم، وجود ندارد؛ یعنی اگر چنین کاری را انجام دهند از نظر قوانین پزشکی توبیخ می شوند.

زایمان طبیعی یا سزارین - بررسی مزیت ها
متخصصان زنان و زایمان مزیت های زایمان طبیعی را نسبت به سزارین چنین برمی شمارند:

ـ از نظر پزشکی، سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب می شود و مانند دیگر اعمال جراحی نیاز به بیهوشی دارد، خطر ابتلای به خونریزی، عفونت، احتمال نیاز به انتقال خون و خطر ناشی از بیهوشی در مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی کرده اند.

ـ مدت بستری شدن مادر بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است.

ـ مادرانی که زایمان طبیعی می کنند هنگام شیردهی و دادن آغوز به نوزاد موفق تر هستند.

ـ زایمان طبیعی از نظر اقتصادی به نفع خانواده و جامعه است.

ـ در زایمان طبیعی، خانم ها تناسب اندام خود را با انجام ورزش های مناسب سریع تر از مادران سزارین شده به دست می آورند.

ـ آثار عمل سزارین، روی شکم مریض یک یادگاری زشت باقی می گذارد و برای همیشه می ماند.

بر این اساس دکتر لاهوتی به مادران باردار توصیه می کند: ترس و هراس بی مورد از زایمان را از خود دور کنید و برای اطمینان از سیر طبیعی حاملگی و تامین سلامت خود و نوزادتان حتما به طور پیوسته در دوران بارداری به مراکز بهداشتی ـ درمانی، ماما یا پزشک مراجعه و به توصیه های بهداشتی آنان عمل کنید.

باردارانی که باید سزارین شوند
به گفته دکتر لاهوتی فقط در صورت وجود برخی عوامل یا بیماری ها در خانم باردار، زایمان از طریق سزارین توصیه می شود که اصلی ترین این عوامل عبارت است از: تنگ بودن لگن مادر، چندقلویی، درشت بودن جنین، خروج جنین با پا و ابتلای مادر به برخی بیماری های خاص. همچنین در بارداری های بالای ۳۵ سال به علت آن که ممکن است عضلات شکم خاصیت ارتجاعی زیر سی و پنج سالگی را نداشته باشد، برخی متخصصان، مادر را به انجام زایمان سزارین تشویق می کنند. این را هم باید دانست که هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین بینجامد و همیشه امکان اورژانسی شدن و اضطرار سزارین وجود دارد.