در دوران شیردهی چه چیزهایی بخوریم؟

در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود.

دوران شیردهی

حتی اگر جزء کسانی باشید که برای کم کردن اضافه وزن دوران حاملگی ،عجله دارند خوردن مرتب غذاهایی که انرژی را افزایش می دهند، برای کسانی که تازه مادر شده اند، بنیه مناسب جهت انجام وظایف مادری شان به بهترین نحو را به آنها می دهد. زیرا خوردن غذاهای مملو از مواد مغذی، در طول روز ، می تواند انرژی شما را افزایش دهد.

و در مورد مادران شیرده نیز مهم این است که بدانید کیفیت شیر شما هرغذایی بخورید، تغییری نمی کند. این بدان دلیل است که اگر مواد مغذی را از رژیم غذایی خود دریافت نکنید ،بدن شما از ذخیره های خود استفاده خواهد کرد. اما برای سلامتی خودتان بهتر است که مطمئن شوید مواد مغذی مورد نیاز بدنتان را، با گنجاندن انواع مختلف غذاهای سالم دوران شیر دهی در برنامه غذای مادران شیرده بدست میاورید.

۱۲ غذای زیر، برای خانم هایی که بتازگی مادر شده اند ، بسیار مقوی است. با تغذیه از آنها، بدن شما نیز از شما تشکر خواهد کرد.

یکی از بهترین غذاهای دوران شیردهی، قزل آلا است.

1. قزل آلا

هیچ غذایی کامل نیست. اما ماهی قزل آلا از لحاظ استفاده توسط خانم هایی که بتازگی مادر شده اند، بسیارنزدیک به غذای کامل است. یکی از بهترین غذاهای دوران شیردهی، قزل آلا است که مانند دیگر ماهی های چرب ، پر از چربی است که آن را DHA مینامند. DHA برای رشد سیستم اعصاب کودک شما مهم است. شیرمادر همواره حاوی DHA است؛ ولی میزان این ماده مغذی ، بستگی به نوع تغذیه مادران هم دارد.

DHA قزل آلا در حالات خلقی شما نیز تاثیر دارد. مطالعات به این نکته اشاره دارند که شاید DHA در جلوگیری از افسردگی پس از زایمان نقشی داشته باشد.

۲. محصولات لبنی کم چرب

گذشته از این که از بین ماست یا شیر یا پنیر کدام یک را ترجیح می دهید ، محصولات لبنی بخش مهمی از رژیم شیر دهی سالم را تشکیل می دهند. علاوه بر تامین پروتئین ، ویتامین ب ، و ویتامین د ، محصولات لبنی یک از بهترین منابع کلسیم هستند. اگر در در دوران شیر دهی هستید ، شیر شما برای کمک به ساختن استخوان های کودک سرشار از کلسیم است، بنابراین مهم است که کلسیم کافی را برای رفع نیاز های بدن خود دریافت کنید. یکی از راه ها این است که حداقل ۳ فنجان لبنیات در روز جزء رژیم غذایی باشد.

3. گوشت خالص گاو

وقتی مادری هستید که می خواهید انرژی خود را افزایش دهید، بدنبال غذاهای غنی از آهن مانند گوشت خالص گاو باشید. کمبود آهن میزان انرژی شما را پائین آورده و نمی گذارد که شما به تقاضاهای نوزاد خود پاسخ دهید. همچنین وقتی در دوران شیر دهی هستید، نیاز به تامین پروتئین و ویتامین ب-12 بیشتری دارید. گوشت گاو منبع عالی از هر دوی این مواد مغذی است.

۴. حبوبات

حبوبات ، بویژه آنهایی که رنگی تیره دارند، مانند لوبیا های سیاه رنگ و لوبیای چیتی غذای بسیار مفیدی برای دوران شیر دهی است بویژه برای کسانی که گیاه خوارند. حبوبات نه تنها غنی از آهن اند ،بلکه یک منبع مناسب و کم خرجی از پروتئین غیر حیوانی با کیفیت بالا نیز هستند.

5. زغال اخته

مادرانی که در دوران شیر دهی هستند باید حتما دو وعده میوه یا آبمیوه را در روز مصرف کنند. زغال اخته غنی از آنتی اکسیدان،گزینه مناسبی برای پاسخ گویی به نیازتان است. این میوه خوشمزه، پر از ویتامین ها و مواد معدنی مناسب نیازهای شما است و مقدار مناسبی از کربوهیدرات ها را برای بالا نگه داشتن سطح انرژیتان به شما می دهد.

۶. برنج قهوه‌ای

اگر قصد دارید که پس از زایمان وزن کم کنید شاید وسوسه شوید که مصرف کربو هیدرات خود را به میزان زیادی کاهش دهید. اما وزن کم کردن یکباره ،باعث کاهش شیرمی شود و احساس سستی و تنبلی بدنبال دارد. بهتر است کربو هیدرات هایی از دانه کامل غلات مانند برنج قهوه ای را در رژیم خود بگنجانید تا میزان انرژی خود را بالا نگه دارید. و غذاهایی مانند برنج قهوه ای کالری لازم برای تولید شیر با بهترین کیفیت را ، فراهم می کند.

7. پرتقال

مغذی و سبک ، پرتقال ،میوه ای عالی برای مادران است. چون مادرانی که شیر می دهند، نسبت به مادران باردار ، نیاز بیشتری به ویتامین ث دارند، پرتقال و دیگر مرکبات، غذایی عالی برای دوران شیر دهی نیز هستند. چند جرعه از آب پرتقال در طول روز بنوشید - از فوائد ویتامین ث برخوردار خواهید شد و می توانید از نوع غنی شده با کلسیم آن استفاده کنید تا از نوشیدنی خود بهترین بهره را ببرید.

۸. تخم مرغ

زرده تخم مرغ یکی از معدود منابع ویتامین د است - ماده مغذی مهمی که استخوان های شما را استحکام می بخشد و به نوزاد شما در رشد استخوان هایش کمک می کند. فراتر از آن بهترین راه برای رفع نیاز روزانه به پروتئین اند. سعی کنید دو عدد تخم مرغ را برای صبحانه میل کنید یا یک یا دوعدد تخم مرغ کاملا آبپز را در سالاد نهارتان قراردهید، یا برای شام املت با سالاد میل کنید. به عنوان بخشی از رژیم غذایی می توانید از تخم مرغ های غنی شده با DHA استفاده کنید تا سطح این اسید چرب ضروری را در شیر خود بالا ببرید.

9. نان گندم سبوس دار

اسید فولیک برای رشد کودک در مراحل اولیه حاملگی، بسیار مهم است. اما اهمیت آن فقط در این مرحله نیست. اسید فولیک ماده ای مغذی در شیر شماست که نوزاد ، به آن نیاز دارد. و همچنین برای سلامتی خودتان نیز لازم است. نان های سبوس دار و ماکارونی غنی شده پر از این ماده مغذی حیاتی هستند. همچنین این مواد به شما مقدار مناسبی از فیبر و آهن می رسانند.

۱۰. سبزیجات برگ دار

فهرست فواید خوردن سبزیجات برگ دار مانند اسفناج، برگ چغندر و براکلی بی انتهاست. این سبزیجات پر از ویتامین آ هستند که نوزاد شما نیاز دارد. آنها منابع غیر لبنی کلسیم خوراکی هستند. ویتامین ث و آهن دارند. مهمتر از همه ، سبزیجات پر از آنتی اکسیدان هایی هستند که برای سلامت قلب مفیدند و کالری کمی دارند و خوشمزه نیز هستند.

11. غلات سبوس دار

بعد از یک شب بی خوابی یکی از بهترین غداها برای افزایش انرژی مادران در صبح ، صبحانه ای از غلات سبوس دار است. انواع مختلف غلات سرد در بازار موجودند که با ویتامین ها و مواد مغذی مهم غنی شده اند تا نیاز های روزانه شما را پاسخگو باشند. یا اینکه زغال اخته و شیر کم چربی را با آرد جو دوسر مخلوط کنید و یک صبحانه داغ از آنها بسازید.

۱۲. آب

کمبود آب یکی از عوامل تخلیه انرژی است. بویژه مادرانی که به کودک خود شیر می دهند در خطر کاهش آب بدن قرار دارند. برای بالا نگه داشتن سطح اترژی و تولید شیر، باید مایعات کافی مصرف کنید. می توانید از بین آبمیوه و شیر برای تامین مایعات بدن خود انتخاب کنید، ولی در هنگام استفاده از مایعات دارای کافئین مانند قهوه و چای مواظب باشید. بیش از ۲-۳ فنجان در روز مایعات حاوی کافئین ننوشید یا نوشیدنی خود را به مایعات بدون کافئین تغییر دهید. چون کافئین به داخل شیر نفوذ کرده و باعث می شود که نوزاد کج خلقی کند و خواب بدی داشته باشد.بنابراین با نوشیدن آب به مقدار کافی ، دچار کمبود آب نمی شوید.

قهوه نخورید:

قهوه، چای و نوشابه های کولا دار به دلیل کافئینی که دارند، باعث بی قراری و بی خوابی نوزاد می شوند به همین دلیل آنها را ننوشید.

مصرف شکلات را به حداقل برسانید:

شکلات هم کافئین دارد. به طوری که ۳۰ گرم شکلات تلخ دارای ۵ تا ۳۵ میلی گرم کافئین است. به همین دلیل توصیه می شود در این دوران میزان شکلات مصرفی تان را به حداقل ممکن برسانید.

بروکلی خام نخورید:

بروکلی و حتی گل کلم از سبزی های نفاخ هستند و باعث بی قراری و دل دردهای کولیکی در نوزاد می شوند. به همین دلیل بهتر است بروکلی خام میل نکنید بلکه انواع بخارپز شده آن را تهیه و در حجم کم مصرف کنید.

سیر را فراموش کنید:

بررسی ها نشان داده اند خوردن سیر طعم شیر مادر را تغییر می دهد و ممکن است باعث امتناع نوزاد از خوردن شیر شود. به همین دلیل توصیه می شود نه تنها سیر بلکه تمام غذاهایی که با سیر یا پودر آن تهیه شده اند، مصرف نکنید. حتی پیاز هم بهتر است در این دوران، کمتر استفاده شود.

مرکبات نخورید:

این میوه ها با اینکه سرشار از ویتامین C هستند، باعث بی قراری نوزاد و حتی بروز دانه های قرمز رنگی روی پوستش می شوند به همین دلیل بهتر است کمتر آنها را میل کنید. البته برای تامین ویتامین یادشده خوردن انبه اشکالی ندارد.

آلو بهتر است مصرف نشود:

این میوه خاصیت ملین دارد به همین دلیل بهتر است مادران این میوه را مرتب در برنامه غذایی روزانه شان نداشته باشند.

غذاهای تند و ادویه دار نخورید:

خوردن غذاهای تند و ادویه دار هم طعم شیر را تغییر می دهند و هم باعث بی قراری و نق زدن بی مورد نوزاد می شوند. به همین دلیل توصیه می شود غذاهای تان را با آبلیمو طعم دار کنید نه با ادویه فراوان.

بادام زمینی آلرژی زاست:

این مغز آلرژی زاست به همین دلیل توصیه می شود در برنامه غذایی مادر وجود نداشته باشد زیرا ترکیب های آلرژن موجود در آن ممکن است برای نوزاد ایجاد حساسیت کند.

جعفری میل نکنید:

این سبزی حجم شیر را کم می کند به همین دلیل بهتر است در برنامه غذایی مادر نباشد.

چند توصیه برای افزایش شیر مادر در دوران شیر دهی

منابع امگا۳ بخورید:

بهتر است منابع غذایی حاوی امگا۳ در این دوران سهمی در رژیم غذایی داشته باشند زیرا دریافت این ماده مغذی به تکامل مغز و سیستم عصبی نوزاد کمک می کند، بنابراین منابع آن که شامل انواع ماهی به خصوص ماهی آزاد و تن است، حداقل ۲ بار در هفته میل کنید.

آب بنوشید:

بررسی ها نشان داده اند خانم ها در دوران شیردهی به ۳ تا ۴ لیتر آب نیاز دارند و باید حداقل ۲ لیتر آب در روز بنوشند. مصرف انواع مایعات و نوشیدنی ها می تواند از کمبود آب پیشگیری کند.

شیر را فراموش نکنید:

در دوران شیردهی خانم ها به ۳ تا ۴ واحد لبنیات نیاز دارند. این موادغذایی منابع پروتئین، کلسیم، ویتامین D و مایعات هستند. خوردن شیر و ماست به وسیله مادر می تواند موادمغذی ای را به نوزاد برساند که به روند رشدش کمک می کنند.

گوشت بخورید:

بهتر است گوشت قرمز بدون چربی میل کنید زیرا نیاز بدن به پروتئین و ویتامین B۱۲ در این دوران افزایش می یابد. در ضمن نیاز به انرژی نیز در دوران شیردهی زیاد است، به همین دلیل توصیه می شود منابع آهن مصرف شوند زیرا دریافت آهن و پیشگیری از کمبود آن، تامین کننده انرژی مورد نیاز بدن خواهدبود.

برنج قهوه ای را انتخاب کنید:

برنج از موادغذایی ای است که انرژی را تامین می کند و حجم شیر را افزایش می دهد. البته توصیه می شود نوع قهوه ای آن را مصرف کنید.

جو را فراموش نکنید:

جو از موادغذایی ای است که باعث آرامش مادر می شود و به تولید شیر کمک می کند. این ماده غذایی باعث ترشح هورمون اکسی توسین می شود که در تولید شیر دخیل است، بنابراین خوردن سوپ جو، نان جو و هر غذایی که از جو تهیه شده است، به شما توصیه می شود.

اسفناج میل کنید:

اسفناج از سبزی های منبع مناسب ویتامین K ،A و اسیدفولیک است. در ضمن، فیتواستروژن دارد که دریافت آن بافت پستان را تقویت و به روند شیردهی کمک می کند. پس بورانی اسفناج را فراموش نکنید.

آب هویج بنوشید:

بررسی ها نشان داده اند نوشیدن آب هویج قبل از ناهار به تقویت شیردهی و افزایش حجم شیر کمک می کند. هویج از سبزی های مغذی سرشار از بتاکاروتن و فیتواستروژن هاست. به همین دلیل نوشیدن آب آن به روند شیردهی کمک می کند و عادت به خوردن آن به خانم های شیرده توصیه می شود.

زردآلو را فراموش نکنید:

خوردن این میوه به خصوص نوع خشک آن برای حفظ تعادل هورمون هایی که در روند شیردهی موثر هستند، توصیه می شود. به علاوه، عادت به خوردن آن به افزایش حجم شیر نیز کمک می کند و به دلیل داشتن تریپتوفان، سطح پرولاکتین را در حد مناسب نگه می دارد.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی

در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.

* انرژی :

مادر برای تهیه شیر ۵۰۰ کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری ۲۰۰۰ کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی ۲۵۰۰ کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این ۵۰۰ کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد). براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.

* پروتئین :

در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط 15گرم اضافه می شود. ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود 65 تا70 گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم گوشت و حبوبات تامین می شود.

* املاح :

بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز ۳ تا ۴ لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.

بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، در دوران شیر دهی هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً ۱عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.

* ویتامین ها :

برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف کند.

* چربی ها :

در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.

* آب :

مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.