جفت پس از زایمان، فواید خوردن آن!

جفت عضوی جدید از بدن مادران باردار است که فقط در زمان بارداری و در دیواره داخلی رحم یا آندومتر تشکیل می شود و بعد از زایمان هم از رحم خارج می شود. در واقع جفت مسئول نگهداری، پشتیبانی و تسهیل کننده رشد جنین است. این عضو بسیار کارآمد، محلی است که مادر و جنین را به یکدیگر مرتبط می کند. جفت مواد مغذی و اکسیژن را بوسیله بند ناف به جنین می رساند و مواد زائد را از جنین گرفته و تصفیه می‌کند.

وظایف اصلی جفت جنین چیست؟

1- تغذیه جنین

جفت مسیر انتقال مواد مغذی و اکسیژن از مادر به جنین و بازگرداندن محصولات زائد و دی اکسید کربن از جفت به مادر است.

2- تامین ایمنی جنین

انتقال آنتی بادی های مادر به جنین از طریق جفت از هفته 20 بارداری صورت می‌گیرد. این آنتی بادی ها جنین را در برابر بیماری های عفونی حمایت می کند، این حمایت و پشتیبانی در ماه های اولیه زندگی نوزاد نیز ادامه می‌یابد.

3- کنترل عملکرد غدد درون ریز

جفت هورمون های ذکر شده در زیر را ترشح می‌کند که طی بارداری اهمیت بسیاری دارند:

- هورمون HCG یا HUMAN CHORIONIC GONADOTROPIN برای ترشح پروژسترون و استروژن و پیشگیری از پس زدن جفت از سوی مادر.

- هورمون HPL یا ‌HUMAN PLACENTAL LACTOGEN که رشد غدد پستانی برای شیردهی مادر را بهبود می‌بخشد. این هورمون همچنین میزان قند، پروتئین و چربی مادر را تنظیم می‌کند، تا همیشه برای جنین در دسترس باشد.

- هورمون استروژن که در آمادگی برای شیردهی به گسترش غدد پستانی کمک می کند و فعال سازی رشد رحمی را ممکن می سازد.

- هورمون پروژسترون که از زایمان زودرس پیشگیری می‌کند.

فواید خوردن جفت پس از زایمان

برخی فرهنگ‌ها مراسم خاصی برای جفت برگزار می کنند. در این میان گرایشی به نام جفت خواری (placentophagy) در حال گسترش است که به معنی خوردن جفت توسط مادر است. بلی، درست شنیده‌اید.

عمل خوردن جفت نوزاد خود پس از زایمان در پستانداران متداول است. جفت دارای سطح بالایی از "پروستاگلاندین" است و به همین دلیل، خوردن آن به برگشت رحم به حالت اولیه و پاک شدن رحم کمک می‌کند. به جز خوکان دریایی، آب‌بازان (نهنگ‌ها، دلفین‌ها و گرازماهیان ) و شتر، بقیه پستانداران، حتی پستانداران گیاه‌خوار، جفت خوار هستند.

جفت را می‌توان خام، پخته، خشک شده یا پودر و به شکل داخل کپسول مصرف کرد. این نظریه معتقد است که جفت تولید شیر پستانی را افزایش داده و استرس و اضطراب زایمان را کاهش می دهد. همچنین اکسی توسین موجود در جفت، احتمال افسردگی پس از زایمان را نیز کاهش می‌دهد. همچنین به کوچک شدن رحم و بازگشت به اندازه پیشین کمک می کند.

البته فواید آن از نظر علمی به اثبات نرسیده است و دانشمندان و متخصصین پزشکی معتقدند که باید پژوهش‌های بیشتری صورت پذیرد. گرچه برخی از بانوان بیشتر شدن انرژی، بهبودی در حالت احساسی و افزایش شیر را پس از خوردن جفت گزارش کرده‌اند، ولی شواهدی برای اجرای جفت خواری وجود ندارد.

چه عواملی سلامت جفت را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند طی بارداری بر سلامت جفت تاثیر گذارد، مثل:

- دیابت ها

- گذشتن از موعد زایمان

- افزونی فشار خون طی بارداری (پره اکلامپسی نام دارد)

- اختلال لخته خونی

- سوء مصرف مواد

- ضربه ناگوار شکمی

- سن زیاد مادر

- بارداری چندقلو

- مشکلات پیشین جفتی

- جراحی های پیشین رحمی مثل سزارین

- دیابت های بارداری

- چاقی مادر

رایج ترین مشکلات جفت جنین

۱- پارگی جفت (دکولمان جفت)

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که پیش از زایمان جفت از دیواره دخل رحم جدا شود. این مسئله می‌تواند باعث درجات متفاوتی از خونریزی واژنی شود و جنین را از اکسیژن و مواد مغذی مورد نیازش محروم سازد. در برخی موارد نیز زایمان زودهنگام ضروری است.

۲- جفت سر راهی یا پلاسنتا پرویا

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که جفت بخشی یا بطورکامل دهانه رحم را بپوشاند و می‌تواند هنگام زایمان یا قبل از آن باعث خونریزی شدید واژنی شود. در اینصورت ممکن است زایمانی سزارینی ضروری باشد.

چسبندگی جفت

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی جفت عمیقاً داخل دیواره رحم رشد کند. این مسئله می‌تواند باعث خونریزی واژنی طی سه ماهه سوم بارداری و از دست رفتن شدید خون پس از زایمان شود. در این شرایط احتمالاً زایمان سزارین و خارج ساختن رحم ضروری باشد.

جفت باقی مانده

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که جفت طی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از زایمان از رحم خارج نشود. و در صورتی‌که درمان نشود، جفت باقی مانده می‌تواند باعث عفونت شدید یا از دست دادن مقدار زیادی خون از مادر شود.

نشانه ها و علائم مشکلات جفت

علائم و نشانه‌های مشکلات جفت شامل خونریزی واژنی، درد شکمی، پشت درد شدید و انقباضات سریع رحمی است. اگر هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، فوراً باید با مراقب پزشکی تماس حاصل کنید.

تا چندی پیش تصور می‌شد که جفت از جنین در برابر اکثر سمومی که مادر مصرف کرده است، محافظت می‌کند. اما جفت یک دیواره محافظ کامل نیست و فقط برخی از عفونت‌زاها، سموم و مواد شیمیایی را فیلتر می‌کند و برای تصفیه تمامی سمومی که از طریق رژیم غذایی و محیط امروزی وارد بدن مادر می شود، مجهز نیست.

مواد مضری که از جفت عبور می کند

جفت، جنین را در برابر اکثر باکتری‌ها و برخی عفونت ها پشتیبانی می‌کند. اما در برابر ویروس‌هایی مثل سرخجه هیچ پشتیبانی وجود ندارد. معلوم شده است که الکل و نیکوتین، برخی داروها و مواد شیمیایی می‌تواند از جفت عبور کند و به جنین آسیب رساند. این سموم خطرات چشمگیری برای جنین ایجاد می‌کند و باعث افزایش خطر سقط جنین، بروز اختلالات مادرزادی، وزن کم هنگام زایمان، زایمان زودرس و از دست رفتن نوزادان خواهد شد. سموم محیطی، مثل دود تنباکو، جیوه، سرب، دیوکسین، آلودگی‌های هوا و حشره‌کش‌ها از دیواره جفت عبور کرده و جزء عوامل آسیب رسان به جنین شناخته شده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مواد شیمیایی سمی استفاده شده در پاک‌کننده‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی، بدن‌ بانوان باردار را آلوده می‌سازد و بدن آنان این مواد شیمیایی را پیش از زایمان به جنین‌های خود منتقل می‌سازند.

مواد شیمیایی خطرآفرینی که باید در محصولات بهداشتی مراقب آنها باشید عبارتند از: "بوتیل استات"، "بوتیل هیدروکسی تولوئن"، "دی اتانول آمین"، "فرمالدئید"، "دی بوتیل فتالات"، "پترولیوم"، "سیلوکزانز" و "سدیم لائورت سولفور".

برای کاهش قرار گرفتن درمعرض سموم محیطی به موارد زیر توجه کنید:

- با شستشوی کامل تمامی محصولات کشاورزی، پوست کندن میوه‌ها و سبزیجات یا خریدن محصولات طبیعی از سموم و آفت کش‌های باقی مانده بر روی میوه ها و محصولات کشاورزی در امان بمانید.

- استفاده از مواد شوینده شیمیایی را محدود ساخته و برای پاکیزگی منزل از محصولات پاک کننده طبیعی بهره برید، مثل جوش شیرین، سرکه یا آب.

- میزان غذاهای کنسروی مصرفی خود را محدود سازید، چرا که اغلب کنسروها حاوی BPA است.

- از خوردن ماهی‌هایی که جیوه زیادی در خود دارد، مثل، اره‌ماهی، کوسه، شاه ماکارل و ماهی تن دوری کنید.

- برای از بین بردن مواد شیمیایی موجود در گرد و غبار منزل، پیش از پختن و خوردن غذا دست‌هایتان را بشوئید.